Askerlik borçlanması işçileri EYT kapsamına alınırken memurlar için neden uygulanmaz?

Yazımızda bu konuyu tekrardan değerlendirmekteyiz.

Detaylar/Değerlendirmeler;
Sosyal güvenlik işlemlerinde askerlik süresi borçlanma yapılacak hizmetler arasındadır. 657 sayılı Kanunda da intibak işlemine tabi tutulacağı belirtilmiştir.
5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanunda borçlanma yapılacak hizmetler arasında er veya erbaş olarak geçen süreler, yedek subay okul süresi ile yedek astsubay okulunda geçen süreler de bulunmaktadır.
Askerlik süresinin borçlanılması veya borçlanılmaması halinde hem 5434 hem de 657 sayılı Kanunlar gereği uygulanacak mevcut durumlar şöyledir:

Askerlik süresinin borçlanılması halinde durum:

Askerlik süresinin borçlanılması halinde hizmetlerin artması sağlanır.
Askerlik süresini borçlanmak emekli aylık oranını yükseltir (5434 e tabi olanlar için hizmet süresi dolayısıyla bağlanacak aylık oranı, 5510 a tabi olanlar için de ortalama aylık kazançlar içerisine dahil olunur).
Askerlik süresini borçlanmak emekli ikramiyesi hesabında dikkate alınan tam yıl hesabında sayılır ve emekli ikramiyesi ödenir.(5434 ve 5510 a tabi olanlar)
Memurların intibak işlemlerinde dikkate alınır (Kazanılmış Hak Aylığı-Emekli Keseneğine Esas Aylık, Kıdem aylığı) (5434 ve 5510 a tabi olanlar)
Memurların yıllık izin sürelerinin hesabında dikkate alınır. (5434 ve 5510 a tabi olanlar)

Askerlik süresinin borçlanılmaması halinde durum:

657 sayılı Kanun Madde 83 hükmü uygulanmak suretiyle intibak işleminde, yani kazanılmış hak aylığı derecesi işleminde dikkate alınır. (5434 ve 5510 a tabi olanlar)
Emekli ikramiyesi hesabında dikkate alınmaz. (5434 ve 5510 a tabi olanlar)
Hizmet süresini artırmaz, aylık bağlama hizmet yılına etkisi olmaz. (5434 ve 5510 a tabi olanlar)
Borçlanma yapılmamış olsa da kazanılmış hak aylık süresinde değerlendirildiğinden Yıllık izin süresinin hesabında dikkate alınır. (5434 ve 5510 a tabi olanlar)

EYT Kapsamına dahil edilmesi konusu:
İşçi ve esnaflar yönüyle:

Öncelik olarak mutlaka askerlik sürelerinin işe başlamadan önce geçme şartı bulunmaktadır.
İşçi ve esnaflardan şayet 8 Eylül 1999 tarihi öncesine sarkacak şekilde bir borçlanma yapılması halinde EYT kapsamına girmektedirler. Ancak belirttiğimiz gibi her borçlanma süresi işçi ve esnafı da EYT kapsamına dahil etmez. Sigortalı olarak başlangıç tarihinden geriye doğru gün olarak hesaplanacak şekilde borçlanmanın yapılması ve bu şekilde 8 Eylül 1999 tarihinden önceye sarkması halinde EYT kapsamına girilir, yoksa girilmez.

Memurlar yönüyle:

5434 sayılı Kanun kapsamına girmek için, yani iştirakçi olmak için 5434 sayılı Kanunun 12,13,14,15,16, 17 nci maddelerinde mutlaka bir memur statüsünde SGK primi, yani kurum karşılığı ve şahıs keseneklerinin kesilme şartı halinde iştirakçilik sağlanmasına yönelik hükümler bulunmaktadır. Bu hükümlerde borçlanma yoluyla iştirakçiliğin de sağlanacağına dair hükümlerin olmadığını anlamaktayız.
Bu hükümler değişmediği veya yeni bir kanuni düzenleme yapılmadığı sürece 1 Ekim 2008 tarihinden önce geçen ve borçlanılan askerlik sürelerinin memuru 5434 kapsamına alamayacağını değerlendirmekteyiz.
Özetle, sigortalı giriş ve sigortalı çalışma, memuru 5434 lü yapmamaktadır. Sadece bu süreler yukarıda açıkladığımız üzere borçlanılması halindeki durumlar ve borçlanılmama halindeki durumlarla sınırlı olmaktadır.

Genel değerlendirmemiz:

Mevcut kanun düzenlemeleri kapsamında SGK tarafından yapılan bu işlemin yeni yasal bir mevzuatla değiştirilmesinin, yani 8 Eylül 1999 öncesi fiili çalışması olmayan ve sadece askerlik, okul süresi gibi borçlanma yapılan süreleri olanların da bu tarihten önce memurluk statüsünü veya fiili olarak çalışılmış bir hizmet olarak görünmeyi sağlayacak şekilde yeni bir kanun düzenlemesiyle mümkün olabileceğini değerlendirmekteyiz.
Ayrıca, borçlanma yapılacak askerlik süresinin de mutlaka yine 8 Eylül 1999 tarihinden önce geçmiş olması gerekliliğidir.