Üçüncü kez istifa eden memura kamuya dönüş için tanınan 4 istisna

657 sayılı Kanuna göre çekilme memurun haklarından biridir. Kanunun 20. maddesinde Devlet memurlarının Kanunda belirtilen esaslara göre memurluktan çekilebileceği hükme bağlanmıştır. İstifa için Kanunun 94. ve 96. maddelerinde gerekli esaslar belirlenmiştir. Buna göre,

- İstifa için yazılı başvuru olacak,

-Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar göreve devam edecek,

-Yerine atanan kişi bir aya kadar gelmez veya yerine bir vekil atanmaz ise amirine haber vererek görevi bırakacak,

-Çekilme isteği olağanüstü bir mazerete dayanıyorsa bir ay beklenmeyecektir.

Bu koşulların yerine getirilmesi durumunda memur usulüne uygun çekilmiş sayılmaktadır.

Usule uygun olmayan çekilme halleri ise; izinsiz ve mazeretsiz olarak 10 gün boyunca göreve gelmeme durumu, devir ve teslim ile yükümlü olan memurların devir ve teslim işlemini yapmaksızın görevi bırakmaları ile olağanüstü hal, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki çekilme isteklerinin kabul edilmesini veya yerine atanacakların gelip işe başlamasını beklemeksizin görevin bırakılmasıdır.

Usulüne uygun veya usulüne aykırı çekilme halleri 92. madde kapsamında memuriyete yeniden atanma için geçmesi gereken süreler bakımından önemlidir. Memur usulüne uygun çekilmiş ise 6 ay sonra, usulüne aykırı çekilmiş ise bir yıl sonra 92. madde kapsamında yeniden memuriyete atanabilecektir. Devir ve teslim yükümlülüğüne uymadan görevden ayrılma halinde ise 3 yıl geçmesi gerekmektedir. Ancak usule aykırı çekilme 96. madde kapsamına giriyor ise yani savaş veya olağanüstü hal durumu ile genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerde gerçekleşmiş ise yeniden memuriyete atanma söz konusu olmayacaktır.

657 sayılı Kanunun 92. maddesi uygulanarak yeniden memuriyete atanma durumunda istifa sayısı önemlidir. Memur ilk istifasından sonra yeniden atanabilir, ikinci kez istifa edip yeniden atanabilir ancak üçüncü istifadan sonra yeniden söz konusu hüküm kapsamında ataması yapılamaz.

Buradaki önemli bir konu da sadece istifa sayısı değil, istifanın niteliğidir. Çekilme işlemi 657 sayılı Kanunun 20. maddesinde tanımlanan hakkın kullanılması olarak mı gerçekleşmiştir yoksa seçimlerde adaylık için yasal zorunluluk gereği mi memur istifa etmiştir? Kamu görevlilierinin seçimlerde adaylık için istifa etmeleri anayasal bir zorunluluktur ve bu şekilde istifa edenlerin yeniden görevlerine dönmeleri ilgili kanununda ayrıca düzenlenmiştir. Dolayısıyla seçimlerde adaylık için yapılan zorunlu istifalar 92. madde kapsamındaki istifa sayısına dahil edilmeyecektir.

Konuyla ilgili vurgulanması gereken bir diğer önemli husus ise 92. madde kapsamındaki istifa sonrası atamaların memuriyete girişteki sınav şartının bir istisnasını oluşturmasıdır. Üçüncü kez memuriyetten istifa etmiş bir kişi KPSS sınavı ve sonrasındaki prosedürlere uyularak yeniden memurluğa atanabilir mi? 92. madde hükmünde sınavlı veya sınavsız ayrımı bulunmamaktadır. Ancak geçmişte Devlet Personel Başkanlığı 92. maddede yer alan sınırlamanın sınava tabi olmaksızın yapılacak atamalar için uygulanacağını belirtmiştir. Bu görüşe göre KPSS veya kurumsal sınavlarda başarılı olarak atanmaya hak kazanan kişi geçmişte kaç kez istifa ederse etsin yeniden memuriyete atanabilecektir.

Üçüncü kez istifa sonrası yeniden memuriyete atanmanın bir diğer istisnası da istisnai memuriyet kadrolarına yapılan atamalardır. 657 sayılı Kanunun 59. maddesi uyarınca, madde hükmünde sayılan kadro ve görevlere bu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile memur atanabilmektedir. Dolayısıyla istisnai memur kadrolarına atama yapılırken atamaya ilişkin düzenlemeler içeren 92. madde uygulanmayacaktır.

Son olarak 92. madde hükmü ile getirilen istifa sayısı sınırlamasının; memuriyetten istifa edenlerin yeniden memuriyete atanmasına ilişkin bir kısıtlama olduğunu, memuriyetten istifa edenlerin memuriyet dışında kamuda sözleşmeli personel, işçi ve diğer kamu görevlisi kadro ve pozisyonlarına atanmasında geçerli olmadığını vurgulamak isteriz.

Ayrıca istifa sonrası yeniden atamalar genellikle uzun ve meşakkatli bir süreç sonunda mümkün olabilmektedir. Bu süreçte ilgili kurumun olumlu yaklaşımı, boş kadro olması, Cumhurbaşkanlığından atama izni alınması, yıllık atama sayısına dahil olması, atama kontenjanında getirilen kısıtlamalara uyulması zorunlulukları dikkate alındığında istifa edecek memurların bu zorlukları düşünerek karar vermesi uygun olacaktır.