Taşra yöneticileri görevden alındıklarında hangi kadrolara atanır?

Son dönemde yapılan değişikliklerle görevden alınan yöneticilerin atanacağı kadroların belirlenmesinde bir mevzuat karmaşası oluştu ve konu içinden zor çıkılır bir hale geldi. 2015 yılında 375 sayılı KHK'ye eklenen ek 18. madde bu konuda ilk adımdı ve yaklaşık üç yıl uygulandıktan sonra Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişle birlikte 2018 yılında yürürlükten kaldırıldı, ancak görevde olan yöneticiler bakımından uygulanmasına devam edilmesi sağlandı. Ek 18. madde yerine geçmek üzere daha dar kapsamlı olmak üzere ek 35. madde eklendi. Ek 35. madde kapsamına girmeyen yöneticiler için 2022 yılında ek 37. madde eklendi ve atama yapılacak kadrolar belirlendi. 2023 yılı sonunda yapılan değişiklik ile de mevcut duruma gelindi. Geçici maddeler, araya giren cümleler, atama yapılacak kadrolardaki değişiklikler, mülga ek 18. maddeye atıflarla birlikte konu bir bulmacaya dönüştü.

Taşra teşkilatı yöneticilerinden görevden alınanlar için uygulanması gereken madde hükmü ilgililerin atanma şekline göre 375 sayılı KHK'nin ek 35. maddesi ve ek 37. maddesidir. 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca Cumhurbaşkanı onayı ile atanan bölge müdürleri ile bakanlık il müdürleri ve il müftülerinden görevden alınanlar hakkında ek 35. madde hükmü, 3 sayılı CBK kapsamı dışında kalan il müdürleri hakkında ise ek 37. madde hükmü delaletiyle ek 18. madde hükmü uygulanacaktır. Bu madde ile doğrudan mülga ek 18. maddeye atıf yapılmaktadır ancak mülga hükme nasıl ve nereden ulaşılacağı bir sorun teşkil etmektedir. Mevzuat.gov.tr internet sitesinde 375 sayılı KHK'nin mülga hükümleri arandığında bir sonuç çıkmamaktadır. Ek 18. madde 375 sayılı KHK'ye 2015 yılında yürürlüğe giren 6639 sayılı Kanunun 23. maddesiyle eklendiğinden Resmi Gazetenin internet sitesinde 6639 sayılı Kanunun bulunması ve 23. maddesine bakılması gerekmektedir.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise 24 Kasım 2023 tarihidir. Yönetici kadro ve pozisyonlarında bu tarih itibarıyla görev yapanlar ile bu tarihten sonra atananların durumları farklılık arz etmektedir. Diğer taraftan 3 sayılı CBK'nin eki II Sayılı Cetvel Anayasa Mahkemesi Kararıyla iptal edilmiş olup, iptal kararı 1 Eylül 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

375 sayılı KHK'nin ek 35., ek 37., geçici 45. ve mülga ek 18. maddelerinde yer alan hükümler birlikte değerlendirildiğinde;

A) Cumhurbaşkanı onayı ile atanmış olan bölge müdürleri ile bakanlık il müdürlerinden görevden alınanlardan;

1) Daha önce kariyer meslekler olarak bilinen 657 sayılı Kanunun 36. maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan merkez teşkilatına ait kadrolar ile mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri ve yeterlikleri aynı veya benzer nitelik arz eden merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda bulunanlar daha önceki bu kadro veya pozisyonlarına,

2) a) Geçmişte merkez teşkilatına ait 36/A-11 kapsamındaki veya bu nitelikteki kadrolarda bulunmaksızın 24 Kasım 2023 tarihi itibarıyla bölge müdürü veya bakanlık il müdürü kadrosunda görev yapanlar, bu görevlerde toplam en az üç yıl (Üç yıllık süreye ek 37. madde kapsamındaki görevlerde geçen süre de dahil edilecektir.) görev yapmaları halinde görevden alındığı veya görevinin sona erdiği kurumun merkez teşkilatına ait 36/A-11 kapsamındaki veya bu nitelikteki kadro veya pozisyonlardan kurumlarınca tespit edilmiş olan kadro veya pozisyonlara,

b) Geçmişte merkez teşkilatına ait 36/A-11 kapsamındaki veya bu nitelikteki kadro ve pozisyonlarda bulunmaksızın 25 Kasım 2023 ve sonrasında bölge müdürü ve bakanlık il müdürü olarak atananlar, bu kadro, pozisyon ve görevlerde toplam en az üç yıl (Üç yıllık süreye ek 37. madde kapsamındaki görevlerde geçen süre de dahil edilecektir.) görev yapmış olmaları halinde görevden alındığı veya görevinin sona erdiği kuruma ait idari uzman unvanlı kadro veya pozisyonlara,

3) (1) ve (2) de belirtilen kapsama girmeyenler görevden alındığı veya görevinin sona erdiği kuruma ait merkez veya taşra teşkilatındaki araştırmacı unvanlı kadro veya pozisyonlara,

Cumhurbaşkanınca veya bakanlarca ya da atamaya yetkili amirlerce atanacaktır.

B) Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarında ek 35. madde kapsamına girmeyen (Cumhurbaşkanı onayı ile atanmayan) bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluş il müdürlerinden;

1) 24 Kasım 2023 tarihi itibarıyla görev yapan ve bu görevde üç yılını tamamlayanlar görevden alındıklarında veya görevleri sona erdiğinde ilgili kurumun merkez teşkilatında 36/A-11 kapsamındaki veya bu nitelikteki kadro ve pozisyonlara,

2) 25 Kasım 2023 ve sonrasında atananlar daha önce 36/A-11 kapsamındaki veya bu nitelikteki kadro veya pozisyonlarda bulunmuş iseler görevden alındıklarında veya görevleri sona erdiğinde bu kadro veya pozisyonlara,

3) (2)'de belirtilen kapsama girmeyen ve 25 Kasım 2023 ve sonrasında atanan Sosyal Güvenlik İl Müdürleri ile Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürleri görevden alındıklarında veya görevleri sona erdiğinde toplam en az üç yıl görev yapmış olmaları halinde idari uzman unvanlı kadrolara, üç yıldan az görev yapmış olmaları halinde ise araştırmacı kadrolarına,

4) (1) ve (2)'de belirtilen kapsama girmeyen diğer il müdürleri araştırmacı unvanlı kadro ve pozisyonlara atanacaktır. İdari uzman kadrosuna atananlar bu kadroda bulundukları sürece merkez teşkilatındaki mali hizmetler uzmanıyla aynı aynı mali ve sosyal haklardan yararlanacaktır.

Bölge müdürlüğü, bakanlık il müdürlüğü ve diğer il müdürlüğü görevinden alınan ve ilgili görevlere ataması yapılanlardan bir ay içinde talepte bulunanların, atamaya yetkili amirler tarafından yönetici kadro veya pozisyonları dışındaki daha önce bulundukları veya öğrenim durumları itibarıyla ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadro veya pozisyonlara atanması gerekmektedir. Görevden alınmadan önce iki yıl kesintisiz görev yapmış olanlara iki yıl süreyle fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç önceki görevine ait ödeme unsurları üzerinden maaş ödenecektir.

Görüldüğü üzere kurumların taşra teşkilatında bölge ve il müdürü olarak görev yapanların görevden alınması halinde atanacakları kadro ve pozisyonlara ilişkin düzenleme yapılmış olmakla birlikte; bölge müdür yardımcıları, il müdür yardımcıları ve ilçe müdürlerinden görevden alınanlar hakkında bir hüküm bulunmamaktadır. Ek 18. madde, yürürlükte olduğu dönemde görevden alınan söz konusu personelin atanacağı kadrolara ve pozisyonlara ilişkin düzenlemeler içermekteydi. Ancak yürürlükteki mevzuata göre ilgiler hakkında mülga ek 18. madde hükümlerinin uygulanması mümkün değildir. Bunlardan görevden alınanların atanacakları kadro ve pozisyonlara ilişkin bir belirleme yapılmadığı için genel hükümler kapsamında durumlarına uygun kadro veya pozisyonlara atama yapılması gerekmektedir. Kurumda münhal bulunan öğrenim durumu itibarıyla ihraz edilen unvanlara veya müdür, idari uzman ya da araştırmacı unvanlı kadro veya pozisyonlara atama yapılması mümkündür. Ancak burada belirttiğimiz idari uzmanlık mali hakları bakımından merkez teşkilatındaki mali hizmetler uzmanına denk olmayacaktır.