Tasarruf Genelgesi kariyer personel alım süreçlerini etkileyecek mi?

Resmi Gazetenin 17 Mayıs 2024 tarihli nüshasında kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımına ilişkin alınacak tedbirleri belirlemek üzere Tasarruf Tedbirleri konulu 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlanmıştır.

Genelge'de TBMM Genel Sekreterliği hariç tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsamak üzere yürürlüğe konulan Genelge'de taşınmaz edinilmesi, kiralanması ve kullanımı, resmi taşıt edinilmesi ve kullanımı, haberleşme giderleri, personel görevlendirmeleri, basın ve yayın giderleri, kırtasiye ve demirbaş alımları, temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri, personel giderleri, enerji giderleri ve su tüketimi, personel servisi hizmetine ilişkin giderleri ile diğer bazı hususlarda uyulması gereken kurallar belirtilmiştir.

- Tasarruf Genelgesinde personel alımına yönelik yer alan düzenleme

Tasarruf Genelgesi'nin "Personel Giderleri" başlıklı bölümünün ilk paragrafında, "Mevcut personelin etkin ve verimli çalışmasını sağlamak üzere gerekli tedbirler alınacak, bu personel hizmet standartlarına uygun ve dengeli bir şekilde görevlendirilecek ve atıl personel oluşmasına izin verilmeyecektir. Kanundan doğan mecburi yükümlülüklerin yerine getirilmesi hariç olmak üzere bir önceki mali yılda kadro ve pozisyon sayılarında emeklilik, istifa ve ölüm gibi nedenlerle meydana gelen azalma kadar yeni kadro ve pozisyon ihdas ya da kullanım talebinde bulunulabilecektir. Mahalli idareler bakımından bu kapsamdaki uygulamalarda, ilgili mevzuatta yer alan norm kadro ilke ve standartları ile yıllık toplam personel giderleri hakkındaki oranlar esas alınacaktır." denilmektedir.

Diğer taraftan, 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 11. maddesinin ilk fıkrası uyarınca, bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamına giren kurum ve kuruluşlarının memur ve öğretim elemanı kadrolarına açıktan veya diğer kurum ve kuruluşlardan nakil suretiyle yapabilecekleri yıllık atama sayısı, bu sayı sınırlamasına tabi tutulmayacak atamalar ile uygulamaya ilişkin hususlar her yıl Cumhurbaşkanınca belirlenmektedir.

2024 yılı için yapılan kontenjan dağılımına ilişkin karar 3 Mayıs 2024 tarihinde kurumlara gönderilmiştir. Tıklayınız.

- Kanundan doğan mecburi yükümlülüklerin yerine getirilmesi istisna sayıldı

Kanundan doğan mecburi yükümlülüklerin yerine getirilmesi kapsamında yapılacak atamalar 2024/7 sayılı Tasarruf Genelgesi kapsamı dışında tutulmuştur. Bu kapsamda engelli personel alımları, gaziler ile gazi ve şehit yakını atamaları, Devlet korumasında büyümüş çocukların atamaları, maden kazalarında vefat edenlerin yakınlarının atamaları, mahkeme kararı gereği yapılması zorunlu atamalar, özelleştirme veya yeniden yapılandırma uygulamalarına bağlı personel nakilleri, Sağlık alanında Devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamındaki atamalar ile asistan kadrolarına yapılacak atamalar, 1416 sayılı Kanun kapsamındaki atamalar ile özel nitelikli diğer bazı atamalar yer almaktadır.

- Kadro ve pozisyon sayılarında değil personel sayısında eksilme olur

2024 yılı için kontenjan dağılıma ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı henüz yayımlanmamış olup, Tasarruf Genelgesi ile personel alımına getirilen sınır dikkate alındığında Cumhurbaşkanı Kararı ile personel alım sayısının belirlenmesine de ihtiyaç kalmamıştır. Sadece 657 sayılı Kanunun 92. maddesi kapsamındaki atamalar için uygulanan oransal kısıtlamaya devam edilecek olması halinde bir boşluk oluşacaktır. Ancak Genelgede yer alan "bir önceki mali yılda kadro ve pozisyon sayılarında emeklilik, istifa ve ölüm gibi nedenlerle meydana gelen azalma kadar yeni kadro ve pozisyon ihdas ya da kullanım talebinde bulunulabilecektir" ibarelerinin maksadı ifade etmekte yetersiz kaldığını belirtmek isteriz. Emeklilik, istifa ve ölüm gibi nedenler kadro ve pozisyon sayısında değil personel sayısında eksilmeye yol açmaktadır. Yani kadro ve pozisyon sayısı değişmemekte, doluyken boş hale gelmektedir. İfadedeki bir diğer uyumsuzluk da kurumların kadro ve pozisyon ihdas talebi personel sayısındaki eksilmelere veya personel yetersizliğine bağlı olmadığı hususudur. İhdas talebi tüm kadro ve pozisyonlar dolu olsa bile kurumların personel ihtiyacı duyduğu hallerde söz konusudur. Mevcut durumda çoğu kurumun yeterli sayıda boş kadro ve pozisyonu bulunduğundan kadro ve pozisyon ihdasına ihtiyacı bulunmamaktadır. Kurumların sorunu getirilen kısıtlamalar sebebiyle boş kadro ve pozisyonlarına personel alımı yapamamasından kaynaklanmaktadır.

- Kurumlar arası nakil yapılamayabilir

Tasarruf Genelgesinin kamu personel sistemine yönelik bir etkisi de kurumlar arası naklen atamalarda muvafakat verilmesi konusunda olacaktır. Kurum değiştirme, yeni personel alımına izin verilen eksilme halleri arasında sayılmadığından, kurumlar muvafakat verme konusunda daha katı davranabilecek, özellikle sınav kazanıp gitmek isteyen personel ve kurumu arasında yeni hukuki ihtilaflar oluşabilecektir.

- Kariyer meslek personeli alımı büyük ölçüde azalacak

Diğer taraftan, kurumları ayakta tutan sahip olduğu nitelikli personelidir. Kurumsal hafızanın oluşturulması ve sürdürülmesi, hizmet kalitesinin artırılması ve buna bağlı olarak vatandaş memnuniyetinin yükseltilmesi bir bakıma kurumun yükünü uzun yıllar taşıyacak genç ve kariyer hedefleri olan personelin istihdam edilmesi ve kurumda tutulabilmesine bağlıdır. Kurum politikalarının hayata geçirilmesinde bu nitelikteki doğru personelin seçilmesi hayati önemi haizdir. Yasal zorunluluk gereği yapılan atamalar kurumların inisiyatifi dışında hizmet gereklerinden çok sosyal amaçlara hizmet etmekte, kurumlar ihtiyaç duymasa da istihdam zorunluluğu bulunmaktadır. Tasarruf Genelgesi ile yasal zorunluluk gereği yapılan atamalara bir sınır getirilmemiş olup getirilmesi de mümkün değildir. Ancak sınırlama kurumların stratejik personeli olarak görülen ve sürekliliğinin sağlanması zorunlu olan kariyer meslek personelinin toplam personel sayısı içindeki oranında azalmaya yol açacaktır. İhtiyaç duyulan sayıda yeni uzman yardımcısı, müfettiş yardımcısı veya diğer kariyer meslek personeli alımı yapılamaması kurumların personel planlamasında etkinlik ve hizmet kalitesinde artış sağlanmasını zorlaştıracaktır.

- Çıkarılacak bir Genelge, 2 hususu açıklamalı

Tasarruf Genelgesi ile kurumlarca yapılacak atama sayısına bir üst sınır getirilmiş, bunun istisnaları kısaca belirtilmiştir. Ancak hem 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinden kaynaklanan gerekliliğin yerine getirilmesi ve Tasarruf Genelgesindeki genel ifadelerin açıklığa kavuşturulması hem de 657 sayılı Kanunun 92. maddesi kapsamındaki atamalarda uzun süredir uygulanan oransal kısıtlamanın devam edip etmeyeceğinin açıklığa kavuşturulması için Cumhurbaşkanı Kararı çıkarılmasının gerekli olduğunu değerlendirmekteyiz. Çıkarılacak Cumhurbaşkanı Kararında özellikle yukarıda belirttiğimiz gerekçeler dikkate alınarak (A) grubu kadrolar olarak bilinen kariyer mesleklere ve stratejik nitelikteki diğer görevlere personel alımının istisna edilmesi ile ilana çıkılan ve süreci devam eden alımların ve önceki yıla ait kullanılamayan kontenjanların kullanım durumunun açıklığa kavuşturulmasının uygun olacağını belirtmek isteriz.