Belediye Başkanlarına makam aracı tahsis edilir mi?

237 sayılı Taşıt Kanunu'nun "taşıt verilecekler" başlıklı 4'üncü maddesine göre; emirlerine ve zatlarına binek otomobili verilenler (1) sayılı cetvelde, makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtlar (2) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

(1) ve (2) sayılı cetvellerde belediye başkanlarına yer verilmemiştir. Bu nedenle belediye başkanlarının kullandıkları araçlar makam aracı değil hizmet aracı niteliğinde olup, belediye başkanlarına hizmetin gereği olarak resmi araç tahsisi mümkündür.

237 sayılı Kanunun "cezalar" başlıklı 16'ncı maddesine göre; bu Kanunun şümulüne giren taşıtları her ne suretle olursa olsun tahsis olunduğu işin gayrisinde veya şahsi hususlarda kullananlar veya kullanılmasına müsaade edenler veya kanunda yazılı olduğu şekilde kullanılmış gibi gösterenler veya kanunen bir makama veya işe tahsis olunmadığı halde hakikati tağyir ile bu taşıtlardan istifade eden ve ettirenler, bunların gidiş gelişine müsaade edenler veya kanuna aykırı olarak numara ve plaka verenlerle kullananlar veya kullanılmaya elverişli olduğu halde ekonomik ömrünü doldurduğu bahanesiyle yenileyen veya yeniletenler veya bu hususlar için masraf tahakkuk evrakını hazırlayan veya tasdik veya bunlara ait ita emirlerini vize edenler hakkında bir seneye kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu yüzden hasıl olan masraf ve zararlar genel hükümlere göre tazmin ettirilir. Tekerrürü halinde verilecek hapis cezası iki aydan aşağı olamaz. Bu maddeye aykırı davranan belediye başkanları suç işlemiş olur.

237 sayılı Kanunun 10'uncu maddesine göre; belediyeler kendi meclislerinin kararı ile taşıt edinirler. Bu madde kapsamında, belediye başkanlarının resmi hizmette kullanılmak üzere taşıt alımında belediye meclisinin kararı gerekir. Aksine davranış yine suç teşkil eder.

Belediyelerde hizmet aracı niteliğinde bulunan kamu taşıtlarının bizzat belediye başkanları tarafından kullanılmasını kısıtlayıcı 237 sayılı Taşıt Kanunu ile diğer mevzuat hükümlerinde herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kapsamda belediye hizmet aracının belediye başkanları tarafından belediye hizmetlerinde kullanılması nedeniyle herhangi bir hukuki sorumluluk meydana gelmeyeceği değerlendirilmektedir.

"Taşıtları Sürebilecek Kamu Görevlilerinin Belirlenmesine İlişkin Esas ve Usuller" Madde 5'e göre; taşıtların kamu görevlilerince sürülebilmesinin genel esasları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

a) Kamu görevlisi, toplantı, keşif, sağlık hizmetleri, tahsilat, tebligat, arazide yürütülecek hizmet ve benzeri bir görev için görevlendirilmiş olmalıdır.

b) Bu görevlendirmede taşıt kullanımı zorunlu olmalıdır.

c) Kamu görevlisi, taşıtı sürmeyi kabul etmiş olmalıdır.

ç) Kamu görevlisi gerekli ve geçerli sürücü belgesine sahip bulunmalıdır.

Madde 8'e göre; taşıtları sürebilecek kamu görevlilerinin taşıtları bizzat kullanması ile ilgili olarak aşağıdaki hususlar ile bunlara ilişkin kayıtlar ile benzeri iç düzenlemelerin kurumlar tarafından belirleneceği belirtilmiştir.

a) Taşıtın hangi makamın izni ile

b) Kim tarafından

c) Hangi görevlerde

ç) Hangi tarihte ve ne kadar süreyle

d) Nerede

e) Nasıl kullanılacağı

Bu çerçevede, belediyelerde 237 sayılı Kanun kapsamına giren, belediyenin mülkiyetinde veya hizmet alımı suretiyle edinilmiş olan motorlu ve motorsuz bütün ulaştırma araçlarının belediye başkanları tarafından kullanılmasında bir sakınca yoktur.