Vergi Denetmenleri: Gelir idaresi özerk yapıya kavuşturulmalı
VERGİ DENETMENLERİ: "GELİR İDARESİ ÖZERK YAPIYA KAVUŞTURULMALI"
-Vergi Denetmenleri Derneği'nin, ?Vergi Denetiminin Tek Çatı Altında Birleştirilmesine İlişkin Raporu?nda, Türkiye'de Gelir İdaresi'nin özerk bir yapıda olmadığı, çağdaş ülkelerdeki gelir idaresi yapısından çok farklı olduğu, çok başlılığın giderilmesi gerektiği kaydedildi.
Vergi Denetmenleri Derneği, Türkiye'de gelir idaresinin özerk bir yapıda olmadığını, söz konusu yapının çağdaş ülkelerdeki gelir idaresi yapısından oldukça farklı olduğunu belirterek, denetim alanındaki çok başlılığın giderilmesini istedi.
Derneğin, ?Vergi Denetiminin Tek Çatı Altında Birleştirilmesine İlişkin Rapor?unda, Türkiye ile diğer ülkelerdeki gelir idaresi yapısındaki farklılığın; gelirin toplanması, uygun vergi politikalarının geliştirilmesi ve vergide adaletin sağlanması noktasında çeşitli sorunlara yol açtığı, Türkiye'de beklenen verimin sağlanamadığı kaydedildi. Söz konusu durumun Türkiye'nin en büyük sorunlarından birisi olan kayıt dışı ekonomiyi artırdığı belirtilen raporda, denetimlerin çok başlı bir yapıda olmasının açıklanan sorunları fazlalaştırdığı ifade edilerek, şu değerlendirmeler yapıldı:
?Gerek akademik çevreler gerekse uluslar arası örgütler tarafından sürekli dile getirilen, ara sıra bürokratlar, siyasiler tarafından gündeme alınan ve nedeni herkesçe bilindiği halde açıklanmayan gerekçelerle bir türlü oluşturulamayan ?denetimde çok başlılığın giderilmesi', bir türlü çözüme kavuşturulamamıştır. Bu durum, idarenin özellikle denetim ayağını, verimsiz ve zayıf bir yapıya dönüştürmüştür.
Vergi denetiminin tam anlamıyla bağımsız olamaması, denetim faaliyetlerinin tek merkezden planlanıp uygulamaya konamaması; çok sayıdaki denetim birimleri arasında istenmeyen görev ve yetki çatışmalarına yok açmaktadır. Ayrıca mükelleflerin aynı anda değişik denetim birimleri tarafından incelenmesine ve incelenecek mükelleflerin tespiti hususunda rasyonel davranılamaması gibi sorunlara neden olmaktadır.?
-?DENETİMDEKİ ÇOK BAŞLILIK GİDERİLMELİ?-
Raporda, belirtilen sorunların azaltılması ve verimliliğin en üst düzeye çıkarılması için, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın, kamu tüzel kişiliğinde, özerk yapıda ve özel bütçeli bir kurum olarak yeniden yapılandırılması gerektiği ifade edildi.
Raporda, söz konusu yapılandırmada, Gelir İdaresi Başkanlığı'na bağlı merkez ve taşra teşkilatının yanında, denetim biriminin de Maliye Bakanı veya Gelir İdaresi Başkanına doğrudan bağlanması gerektiği dile getirilerek, verimliliğin üst düzeye çıkarılması için şu uyarılarda bulunuldu:
?Denetimdeki çok başlılık giderilmeli ve bunun için; özerk yapıya kavuşturulan, Maliye Bakanı veya Gelir İdaresi Başkanına direkt bağlı ?Vergi Denetim Kurulu' oluşturulmalıdır. Merkez ve taşra olarak yapılandırılan ve çağın gereklerine göre yüksek teknolojik donanımlarla desteklenen bu Kurulda, Maliye Uzman Denetçisi, Maliye Baş Denetçisi ve Maliye Denetçisi çalıştırılmalıdır. Ülke genelindeki vergi incelemeleri sadece bu Kurul tarafından yapılmalıdır. Ayrıca Kurul üyelerinin özlük hakları, gelişmiş ülkelerdeki emsal unvanlarda bulunan inceleme elemanları ile aynı olmalıdır.?