Kripto varlıklara ilişkin düzenleme Genel Kurulda

Genel Kurulda, Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.

Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, teklifin tümü üzerinde yaptığı konuşmada, kripto varlık piyasasıyla ilgili olarak ilk defa yatırımcının korunacağı bu kurucu yasa teklifinin olumlu bir ilk adım olduğunu söyledi, teklifte emeği geçenlere teşekkür etti.

Teklifin, Türkiye'nin gri listeden çıkmasını sağlayacağını belirten Temurci, "İnşallah bu yasa teklifi kanunlaştıktan sonra Türkiye gri listeden bir an önce çıkmış olacak ve ülkemize, milletimize yakışmayan bu lekeden hep birlikte kurtulmuş olacağız." diye konuştu.

"Kripto para"nın blok zinciri teknolojisinin bir ürünü olduğuna işaret eden Temurci, beyin göçünün, kripto ve blok zinciri teknolojisi konusunda Türkiye'nin elini ayağını bağladığını kaydetti. Temurci, "Biz, kripto teknolojisinde, blok zincirinde ve teknolojiyle ayağa kalkan, zengin olması gereken bir Türkiye hayal ediyorsak, yetişmiş insan gücümüzü bu topraklarda insanımızın ve ülkemizin kalkınması için kullanmak zorundayız." ifadesini kullandı.

Saadet Partisi Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan, kripto varlıklara ilişkin düzenleme hazırlanmasında geç kalındığını kaydetti. Çalışkan, "2018 yılında Finansal İstikrar Komitesi rapor yayınladı 'Derhal tedbir alın.' diye, bu kadar zamandan ve bu kadar insan mağdur olduktan sonra daracık bir çerçeveyle bu yasa çıkarılıyor. Esasen yasa içerisinde sadece üst oyuncuları kurtarmaya yönelik düzenlemeler var ama gariban birikimini harcamış. Öğrenci, memur, öğretmen, esnaf, dar gelirli kitlelerin mağduriyetini önlemeye yönelik hiçbir madde yok." değerlendirmesinde bulundu.

- "Olumlu bir kanun teklifi"

İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, blok zinciri teknolojisi ve bu teknolojiyi kullanan kripto varlıkların "rant kapısı" veya "vergi kaynağı" olarak değerlendirilmesinin sığ bir yaklaşım olacağını, Meclisin ve bakanlıkların kripto varlıklar ve blok zinciri teknolojisine daha fazla kafa yorması gerektiğini söyledi.

Türkiye'nin blok zinciri teknolojilerine gerekli yatırımı yapamadığını dile getiren Özlale, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Kripto varlık piyasasına baktığınız zaman Türkiye'de bu varlık piyasasının çok önemli bir bölümünün 'over the counter' ya da 'tezgahüstü' dediğimiz piyasada yer aldığını görüyorsunuz. Bir kara para aklama mekanizması olarak kripto varlıkları kullanmaya başlarsak, bunun arkasındaki teknolojiyi göz ardı edersek Türkiye'nin en önemli problemlerinden biri olan kayıt dışılıkla etkili bir şekilde mücadele edemeyeceğimiz gibi aynı zamanda hızla kara para aklama cennetine dönüşmesine maalesef engel olamayız."

Özlale, küçük yatırımcının korunması gerektiğini vurgulayarak, "Her ne kadar gecikmiş ve eksik olsa da olumlu bir kanun teklifi olarak görüyorum. Türkiye bugün Chainalysis benimseme endeksinde yani blok zincir teknolojisini benimseme endeksinde dünyada 12'nci sırada yer alıyor ve bizim herhangi bir mevzuatımız yok. O yüzden, bizim bir an önce mevzuatı çıkartıp ve bu teknolojiye yatırım yapıp, kripto varlıkların denetlenmesini, düzenlenmesini sağlayıp ondan sonra Türkiye'de sağlıklı bir piyasa mekanizmasının işlemesini sağlamamız gerekiyor." şeklinde konuştu.

Kripto varlıkların vergilendirilmesi gerektiğini de belirten Özlale, öte yandan kanun teklifinde yer alan işlem harçlarının alınmaması gerektiğini söyledi.

- "Boşluk bırakmayacak bir yapılanmaya gidilmesi gerekli"

MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, teklifin temelde kripto varlıkların platformlar nezdindeki alım satım faaliyetlerini düzenlemeyi, piyasanın regülasyonunu ve yatırımcı riskini azaltmayı amaçladığını dile getirdi.

Türkiye'de kripto varlık platformlarında hesap açıp alım satım işlemlerini deneyimleyen kişi sayısının 10 milyon civarında olduğunu anlatan Aksu, bu durumun her şeyden önce finansal okuryazarlığa ilişkin farkındalığın artırılmasının önemini ortaya koyduğunu söyledi. Güvenilir ve sağlıklı bir işleyiş mekanizmasının oluşturulabilmesi için kripto varlıkların alım satımının yapıldığı ve saklandığı hizmet sağlayıcılarının mümkün olduğunca şeffaf hale getirilmesi gerektiğine işaret eden Aksu, kripto varlıkların fiyatlarında gözlenen yüksek oynaklığa bağlı ortaya çıkan ciddi riskler bulunduğunu bildirdi.

Aksu, "Düzenlemenin en önemli etkilerinden birisinin de kara paranın aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine yönelik katkısının olacağını değerlendiriyoruz. Yapılacak ikincil düzenlemelerle bu konuda boşluk bırakmayacak bir yapılanmaya gidilmesini gerekli görüyoruz." diye konuştu.

MHP'li Aksu, kanun teklifiyle bugün için hukuki çerçeve oluşturularak bir boşluğun doldurulacağını, kripto varlık piyasasında güven oluşturulacağını, öngörülen regülasyonlarla olası mağduriyetlerin önüne geçileceğini kaydetti.

- "CHP tarafından Anayasa Mahkemesine götürülecek"

DEM Parti Antalya Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç, Türkiye'nin gri listede yer aldığını anımsatarak, "Türkiye kara para aklama cenneti haline geldiyse ve nihayetinde FATF'nin gri listesine girdiyse, bu, sizin bu kadar yıldır yapmanız gerekeni yapmamış olmanızdan kaynaklanıyor." ifadesini kullandı.

Oluç, teklifin, küçük yatırımcı için bir koruma veya sigorta içermediğini, öte yandan çok büyük kazançlar elde edilen bu alana yönelik vergilendirme de getirmediğini söyledi.

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, teklifin bazı maddelerinin Anayasa'ya aykırı olduğunu savunarak, "Bu maddeler, geçmişte olduğu gibi Anayasa'ya aykırılık açısından CHP tarafından Anayasa Mahkemesine götürülecek ve iptal edileceğini de düşünüyoruz." dedi.

Teklifte asgari sermaye tutarı ile sermaye yeterlilik rasyosunun yer almadığını anlatan Akay, "Bu kanun yürürlüğe girdikten sonra altı ay içerisinde ikincil bir düzenleme yapılacağı için özellikle dikkat edeceğimiz husus bu olacak, buradaki sermayenin yeterli olması önem arz edecek." şeklinde konuştu.

Kripto varlık sistemlerinde sigorta düzenlemesinin de bulunmadığına dikkati çeken Akay, "Kanun teklifinde küçük yatırımcıyı korumak için bir sigorta garantisi yok. Olması gerektiğini düşünüyoruz." şeklinde konuştu.

Kürsüden, uluslararası suç örgütleri, uyuşturucu baronları ve çetelerin isimlerinin bulunduğunu söylediği listeyi açan Akay, 20,5 metre uzunluğunda olduğunu belirttiği listedeki suçluların yakalanmasını sağlayan İçişleri Bakanlığı ve emniyet güçlerine teşekkür etti.

- "Merkeziyetsiz teknolojilerin ruhuna uygun bir yaklaşım benimsendi"

AK Parti Ankara Milletvekili Ömer İleri, yurt içinde faaliyet gösterdikleri bilinen 10 kripto varlık hizmet sağlayıcısında toplam 10 milyonun üzerinde bakiyeli hesap bulunduğunun değerlendirildiğini belirtti.

Vatandaşlar açısından kripto varlıklarla ilgili önemli risk faktörleri bulunduğunu dile getiren İleri, piyasa değerlerinin aşırı oynak olabilmesi, bu varlıkların transfer edilmesinde kullanılan dijital cüzdanların çalınabilmesi, yapılan işlemlerin geri alınamaz nitelikte olmasını, başlıca risk faktörleri sıraladı.

Kanun teklifinin, bir taraftan vatandaşı riskler karşısında koruyabilmek, diğer taraftansa gelişmekte olan blok zincir teknolojileri noktasında Türkiye'yi önemli bir oyuncu haline getirmek için ciddi bir çalışma olduğunu ifade eden İleri, teklifin, kapsayıcı bir çalışma usulüyle ilgili kurumların katkıları alınarak hazırlandığını, bu süreçten etkilenebilecek sektör temsilcileriyle fikir alışverişlerinde bulunulduğunu, vatandaşların hassasiyet ve önceliklerine kulak verilerek alınan geri bildirimlerin dikkatle değerlendirildiğini anlattı.

Düzenlemenin, blok zinciri teknolojisiyle ilgili genelini kapsayan veya kripto varlıklarla ilgili tüm detayları ortaya koyan bir düzenleme olmadığını söyleyen İleri, "Teklifimiz daha ziyade kripto varlık platformlarının faaliyetlerini düzenleyen, bu anlamda bir çerçeve getiren ve esasen ilerideki düzenlemeler için temel teşkil edebilecek olan önemli bir çalışmadır ve heyecan verici bir ilk adımdır. Bu teklif kapsamında kripto varlıklar ülkemizde ilk defa yasal bir çerçeveye kavuşmuş olacaktır." dedi.

İleri, teklif kapsamında temel tanımların mümkün olduğunca genel hatlarıyla yapıldığını, elzem olmayan tanımlamalardan kaçınıldığını ve pratikte izlenecek bazı uygulamaların detaylarının ikincil düzenlemelere bırakıldığını vurgulayarak, "Teklif, kısıtlayıcı olmaktan çok ön açıcı mahiyettedir; platformlar bazında müdahaleci olmaktan çok, yol gösterici içeriktedir; özellikle de vatandaşımız açısından yasaklayıcı olmaktan çok, koruyucu, kollayıcı bir yapıdadır. Bu açıdan merkeziyetsiz teknolojilerin ruhuna uygun bir yaklaşım benimsenmiştir." değerlendirmesinde bulundu.

Yüksek teknoloji içeren alanların düzenlenmesi noktasında çok erken davranmanın da geç kalmanın da zararlı olduğuna işaret eden İleri, "Kanun teklifimiz, teknolojinin yeterince olgunlaştığı, çok erken sayılamayacak bir evrede, ancak bizim ekonomik büyüklüğümüzdeki ülkeler göz önüne alındığında öncüsü sayılabilecek, uygun bir zamanlamayla hazırlanmıştır." şeklinde konuştu.

- "10 milyon kişi bu piyasanın içerisinde"

AK Parti Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, Türkiye'nin, her zaman olduğu gibi bu düzenlemede de dünyayla eş zamanlı bir şekilde hareket ettiğini söyledi.

Ulusal ve uluslararası mevzuat ile daha önceki çalışmaları da inceleyerek kanun teklifini hazırladıklarını anlatan Yıldız, 19 maddeden oluşan teklifte detaylı tanımlara yer verildiğini belirtti. Yıldız, "Kripto varlık hizmeti sağlayıcılarının faaliyetlere başlaması SPK iznine tabi tutuluyor. Yine TÜBİTAK'ın teknik desteği alınıyor. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortak ve yöneticilerinde aranacak şartlar var." diye konuştu.

AK Parti'li Yıldız, teklifle izinsiz faaliyetlere ilişkin SPK'ye erişimin engellenmesi ve/veya çıkartılması, içeriğin çıkartılması yetkisi tanındığını da anımsatarak, şöyle konuştu:

"Anayasa Mahkemesi, verinin geniş kitlelere aracısız olarak hızlı bir şekilde aktarıldığı internet ortamında aldatıcı içeriklerin bir şekilde ayıklanması için zorunlu toplumsal bir ihtiyacı karşıladığını söylüyor. Dolayısıyla bu tedbirin de ölçülülük ve gereklilik ilkelerini aslında destekler mahiyette olduğunu burada ifade etmem lazım. 10 milyon kişi bu piyasanın içerisinde, ölçülülük ve gereklilik kriterini de ilkesini de bu durum sağlıyor."

Teklifle TÜBİTAK'a bu faaliyetler üzerinden gelir tanımlandığını da hatırlatan Yıldız, böylece bilimsel araştırmalar için kaynak oluşturulacağını kaydetti.

Bu düzenlemenin bir ilk adım olduğunu dile getiren Yıldız, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde vatandaşın hakkını, hukukunu, menfaatini dijital platformlarda da korumak adına ilgili yasal düzenlemelerin takipçisi olmayı sürdüreceklerini sözlerine ekledi.

Genel Kurulda teklifin birinci bölümü üzerindeki görüşmelere geçildi.