İsteğe bağlı iştirakçilik ek göstergeyi kazandırır mı?

Detaylar/Değerlendirmeler:

İsteğe bağlı iştirakçilik, yani memur iken istifa edip ayrılmış olan ve yine memurlukla ilişiğinin devam etmesini isteyenlerin kullandığı bir sistemdir. Bu sistemden yararlanacaklar 5434'e tabi memurlardır. 5434'e tabi olup da, 10 yıllık hizmetini doldurduktan sonra istifa edenler, herhangi bir yerde çalışmamak ve primlerini kendileri yatırmak kaydıyla, memurluk hizmetleri üzerinden emekli olabilmektedir.

Bu şekildeki uygulama kamuoyunda oluşan adıyla çalışmadan emeklilik, kanunda yer alan ifadesiyle de İsteğe bağlı iştirakçilik sistemidir.

İsteğe bağlı iştirakçilik genel olarak memurluk statüsünden emekli olmak için aranılan hizmet süresini çalışmadan, ancak SGK prim tutarlarının tamamını kişiler tarafından SGK na yatırmak suretiyle bir anlamda hizmet satın almak ve bu şekilde emeklilik için gerekli olan hizmet süresini tamamlamaktır.

İsteğe bağlı iştirakçilikten kazanılan hizmet süresi intibak işlemlerini, dolayısıyla ek gösterge kazanımını olumlu etkilemez:

-İsteğe bağlı iştirakçilik süresinde hizmet kazanılan süreler kazanılmış hak aylık derecesinde ve kıdem aylıklarında değerlendirilmez. Örnek olarak, 2. derece 2. kademede ve 1600 ek göstergeli görevde iken ayrılıp isteğe bağlı iştirakçilik süresinde de 1. derece 3. kademeye gelindiğini farz edelim, bu durumda 1. derecenin ek göstergesi uygulanmaz.

-İsteğe bağlı iştirakçilik süresi memurların emeklilik ikramiyesi hesabında dikkate alınmaz. Sadece memurluk hizmet süresinin tam yıllarına ödenir. Örnek; 16 yıl memurluktan sonra isteğe bağlı iştirakçilik sisteminden yararlanmak isteyen kadın memur, 8 Eylül 1999 öncesi çalışmış kişi ise 20 veya 8 Eylül 1999 sonrası ve 1 Ekim 2008 tarihleri arasında ilk defa çalışmaya başlamış kişi ise 25 hizmet yılını tamamlayana kadar prim öder, ancak bu ödediği 4 veya 9 yıllık süre için emekli olunduğunda emekli ikramiyesi ödenmez, sadece 16 tam hizmet yılına emekli ikramiyesi ödenir.

- Memurların emekli aylık ve emekli ikramiyeleri de hem hizmet hem yaş olarak emeklilik şartlarını kazanıp aylık bağlandığı tarihte ödenir, daha önce ödenmez.

Yukarıda yapılan açıklamalar tamamıyla 5434 kapsamında olan memurlarla ilgilidir.

5510 sayılı Kanuna tabi memurlarda isteğe bağlı sigortalılık sistemi nasıldır?

5510 sayılı Kanun kapsamında göreve başlayan memurlarda çalışmadan emeklilik hizmet süresini tamamlamak sistemi bulunur. Bu uygulamaya ilişkin yasal düzenlemeler, 5510 sayılı Kanun Madde 50, 51, 52 hükümlerinde yer almıştır.

5510 sayılı Kanundaki ifadesi de isteğe bağlı sigortalılık olup, bu sistemden yararlanmak isteyen 5510 sayılı Kanuna tabi memur görevinden ayrılıp isteğe bağlı sigortalılık hükümlerinden yararlanır, ANCAK bu yararlanma süresi ESNAF statüsünde sayılır.

Ayrıca, memur iken ayrılıp, 5510 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı sigortalılık sisteminden yararlanmak isteyenler, ileriki yıllarda emeklilik şartlarını yerine getirip yaşlılık aylığı bağlansa dahi son statüleri memur statüsünde olmayacağı için memurluk hizmet sürelerine de emekli ikramiyesi ödenmeyecektir.

NOT: 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçilik uygulaması ile 5510 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı sigortalılık uygulamasının birbiriyle karıştırılmaması gerektiğini ve bu şekilde istifa edip bu sistemlerden yararlanmak isteyen 5510 sayılı Kanuna tabi memurların olası bir hak kayıplarına yol açmaması açısından öncelikli olarak SGK'dan durumlarıyla ilgili bilgi almalarını tavsiye edebiliriz.

Sonuç bağlamında; hem 5434 hem de 5510 kapsamında ister isteğe bağlı iştirakçilik, ister isteğe bağlı sigortalılık durumu olsun her durumda bu süreler emekli ikramiyesinde dikkate alınmamaktadır. Ayrıca, 5434 kapsamındakiler için de gerek intibak gerekse ek gösterge yönüyle olumlu bir durum ortaya çıkarmamaktadır.