Memurluktan çekilmede usul ve esas nasıl olmalı?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "çekilme" başlıklı 94'üncü maddesine göre; Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır. Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine veya çekilme isteğinin kabulüne kadar görevine devam eder. Yerine atanan kimse 1 aya kadar gelmediği veya yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek görevini bırakabilir. Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek şartıyla 1 ay kaydına tabi değildirler.

657 sayılı Kanunun "çekilmede devir ve teslim süresi" başlıklı 95'inci maddesine göre; çekilen Devlet memurlarından devir ve teslim ile yükümlü olanlar, bu işlemlerin sonuna kadar görevlerini bırakamazlar. Hizmet icaplarına göre devir ve teslim işlemleri için gerekli süreler, yönetmelikte belirtilir.

657 sayılı Kanunun "olağanüstü yönetim hallerinde çekilme usulü" başlıklı 96'ncı maddesine göre; olağanüstü hal, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet memurları, çekilme istekleri kabul edilmedikçe veya yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar.

Mülga DPB vermiş olduğu 30 Mayıs 1996 tarihli görüş yazısında (Mütalaalar Özel Bülteni-Ağustos 2013, Sayfa 94); kesintisiz göreve gelmeme süresinin tespitinde, sadece bayram ve resmi hafta sonu tatillerinin nazara alınmasının uygun olacağı düşünülmekte olup, bu durumda işgünü itibariyle 10 günü aşan bir süre izinsiz ve mazeretsiz göreve gelmemesi karşısında, çekilme isteğinde bulunmuş sayıldığı mütalaa edilmiştir.

Danıştay 5. Dairenin bir kararında (K:1985/2532); izinsiz 10 gün göreve gelmediği belgelerle saptanamayan davacının görevden çekilmiş sayılmasının mümkün olmadığına hükmedilmiştir.

Danıştay 5. Dairenin bir kararında (K: 1993/999); görevden çekilme isteğini kurumuna bildiren kişinin 657 sayılı Kanunun 94'üncü maddesinde belirtilen 1 aylık sürenin bitiminde görevden ayrıldığının kabulü gerekip, bu 1 aylık süre sonunda izinsiz ve özürsüz olarak 10 gün göreve gelmediği gerekçesiyle görevden çekilmiş sayılmasında hukuka uyarlık bulunmadığına hükmedilmiştir.

Mülga DPB bir görüşünde (Tarih: 01.10.1998, Bülten Sayısı: 33, Sayfa: 91); çekilme isteğinde bulunmak memurun bir hakkı olup, zamanım saptamakta bu hakkı kullananın isteğine bağlıdır. Ancak çekilme işleminin hüküm ifade edebilmesi için memurun tek taraflı irade beyanı yeterli olmamakta, yerine atanan kimsenin gelmesi veya çekilme isteğinin kabulü gerekmekte, bir ay içinde yerine atanan kimsenin gelmemesi ya da bir vekil atanmaması halinde üstüne haber vermek suretiyle memuriyeti sona ermektedir. 94'üncü madde hükmü uyarınca çekilme talebinde bulunarak görevine devam eden personel ile çekilme talebi ile birlikte görevi terk eden fakat 10 gün içerisinde göreve dönen personelden çekilme talepleri idarece onaylanarak tebliğ edilenlerin memuriyet sıfatları sona ereceğinden genel hükümlere

göre memuriyete atanmaları, çekilme onaylan tebliğ edilmeyenlerin ise idarenin uygun görmesi halinde çekilme onayı geri alınmak sureliyle görevlerine devam etmeleri mümkün bulunmaktadır. Çekilme talebi ile birlikte görevi terk eden ve talepleri hakkında işlem yapılmadan 10 gün içerisinde göreve dönerek taleplerinde sarfınazar edenlerin Devlet memurluğu sıfatlarının devam etmesi nedeniyle çekilme istemler hakkında işlem tesis edilmesi uygun bulunmamaktadır. Ancak söz konusu personel hakkında görevden ayrı kaldığı süreler için 657 sayılı Kanunun 125'inci maddesin göre disiplin kovuşturması yapılabileceği, bu süre zarfında memuriyet sıfatının devam etmesi nedeniyle de mali haklarının ödenmesi gerektiği, mütalaa edilmektedir. Diğer taraftan, ilgili işlemlerden hatalı idari işleme dayanarak gerçekleştirilmiş olanların idare tarafından yapılacak yeni bir işlemle düzeltilmesi mümkün bulunmaktadır.

Yukarıdaki bilgiler çerçevesinde; memurlar memurluktan çekilebilme hakkına sahip olup, çekilme genel olarak istifa olarak değerlendirilir.

Memurların memuriyetten çekilmeleri iki şekilde gerçekleşir. Birincisi, çalıştıkları kuruma yazılı olarak müracaat ederek çekilebilirler. İkincisi, izinsiz veya kurumlarınca kabul edilen bir mazereti olmaksızın görevini terk etmesi ve bunun kesintisiz 10 gün devam etmesi şeklinde çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.

Bu çerçevede, memurların mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın göreve gelmemeleri halinin kesintisiz 10 gün süre ile devam etmesi üzerine çekilme (istifa) isteğinde bulunmuş sayılmaları ve idare tarafından bu isteğin kabulü durumunda ise çekilmiş sayılma (müstafi) işleminin 10. Günü müteakip ilgiliye tebliğ edilmesi gerekir.

Kesintisiz 10 günlük görev terkine ilişkin zaman diliminin, hafta sonu tatil günleri ile ulusal, milli ve resmi bayram günlerinin de hesaba katılarak belirlenmesi, 10'uncu günün tatile rastlaması halinde ise bu tatilden sonraki ilk mesai gününün 10'uncu gün olarak kabul edilmesi gerekmektedir.