Anayasa Mahkemesinin Kariyer Öğretmenliğe İlişkin Kararı

ANADOLU AJANSININ HABERİ

Anayasa Mahkemesi, öğretmenlik mesleğini, "öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen" gibi üç kariyer basamağına ayıran 5204 sayılı yasanın bazı maddelerini iptal etti.

CHP, 5204 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun'un 1. ve 2. maddelerinin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle, söz konusu maddelerin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı.

Davayı esastan görüşen Yüksek Mahkeme, söz konusu yasanın bazı maddelerini ve tümcelerini iptal etti.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu yasanın 43. maddesinin 2. ve 5. fıkralarında yer alan "hizmet içi eğitim" ibarelerini iptal etti.

Mahkeme, aynı maddenin 6. fıkrasında yer alan, "...sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi...", "...alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik veya başöğretmenlik için aranacak kıdem...", "...branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları..." ve "...ile diğer hususlar..." ibarelerinin de iptaline karar verdi.

Yüksek mahkeme, iptali istenen hükümlere ilişkin yürürlüğün durdurulması taleplerini ise reddetti.

Anayasa Mahkemesi, iptal hükümlerinin kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.

Aşağıda koyu harfle belirtilen ibareler Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir.

5204 SAYILI KANUNA İLİŞKİN KARARIN TAM METNİ

MADDE 1.- 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 43 üncü maddesinin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

(1) Öğretmenlik mesleği; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır. Adaylık dönemini başarıyla tamamlayanlar mesleğe öğretmen olarak atanır.

(2) Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim (hizmet içi eğitim, lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve % 50'sini de sınav puanı oluşturur.

(3) Kariyer basamaklarında yükselecekler değerlendirme puanlarına göre başarı sıralamasına alınır. Değerlendirmeye alınmak için sınav tam puanının en az % 60'ını almış olmak şartı aranır.

(4) Sınav yılda bir defa olmak üzere ÖSYM'ce yapılır.

(5) Alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans öğrenimini tamamlamış öğretmenlerden uzman öğretmenlik, doktora öğrenimini tamamlamış olan öğretmenlerden ise başöğretmenlik için sınav şartı aranmaz. Bu durumda olan öğretmenler kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) ölçütlerine göre değerlendirilir.

(6) Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükseleceklerin gireceği sınav, sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi, hizmet içi eğitim veya lisansüstü eğitim nitelikleri, her bir değerlendirme ölçütüne ilişkin hususlar ve puan değerleri, alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik veya başöğretmenlik için aranacak kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) şartları ve puan değerleri, branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları, yükselmeye ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşleri alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

(7) Toplam serbest öğretmen kadro sayısı içinde, başöğretmen oranı % 10, uzman öğretmen oranı % 20'dir. Bakanlar Kurulu bu oranları bir katına kadar yükseltmeye yetkilidir.

MADDE 2.- 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinin "II- Tazminatlar" kısmının "B- Eğitim, Öğretim Tazminatı" bölümünün birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Birinci fıkrada sayılanlardan ayrıca;
a) Başöğretmen unvanını kazanmış olanlara % 40'ına,
b) Uzman öğretmen unvanını kazanmış olanlara % 20'sine,

MADDE 3.- Bu Kanunun 2 nci maddesi 1.1.2005 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

KARAR NE ANLAMA GELİYOR?

1- Kararın özellikle "hizmet içi eğitime" yönelik bölümü oldukça önemlidir. Anadolu Ajansının servis ettiği haberde yer almamakla birlikte, Yüksek Mahkemenin "hizmet içi eğitim"in Kariyer basamaklarında yükselmede bir kıstas olarak değerlendirilmesinin Anayasaya aykırı olduğuna karar vermiştir.

2- Kanunda bazı bölümlerin yönetmelik ile düzenlenmesi öngörülmüştü. Anayasa Mahkemesi, en az çalışma süresi, kıdem, sayılar gibi hususların yönetmelikle düzenlenmesini Anayasaya uygun bulmamıştır.
Ayrıca "ile diğer hususlar" ibaresini de iptal etmiştir. Bu ibarenin iptali idareye kanun koyucu tarafından belirlenmiş kriterlere ek kriter eklenmesi imkanını ortadan kaldırmıştır.

3- Karara ilişkin bilgi henüz sadece AA tarafından geçilmiştir. Karar henüz Resmi Gazetede yayımlanmamıştır. AA'nın verdiği bilgi doğru ise karar Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak 1 yıl sonra yürürlüğe girecek...

4- Bu kararın, bugüne kadar uzman öğretmenlik unvanı alan öğretmenleri etkileyen bir yönü bulunmamaktadır. Zaten Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümemektedir.

5- Kararın "hizmet içi eğitim"e ilişkin bölümü nettir ve burada yeni bir düzenleme yapılmasına gerek bulunmamaktadır. "Hizmet içi eğitim", artık kariyer öğretmenliğe yükselmede bir kıstas olarak kullanılamayacaktır.

Ancak, kanun koyucunun bazı hususları belirleme yetkisini yönetmeliğe bıraktığı bölümün iptaline ilişkin kısımda, yeni bir düzenleme yapılmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda, önümüzdeki süreçte 5204 sayılı Kanunda bir değişiklik yapılacak ve tahminlerimize göre yönetmeliğe bırakılması uygun görülmeyen bölümler kanuna eklenecektir.

6- CHP, kariyer öğretmenlere ek özel hizmet tazminatı verilmesini düzenleyen 2. maddenin de iptalini istemişti. Anacak. Yüksek Mahkeme, yukarıda metni verilen maddenin iptal istemini reddetmiştir.

ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARI

- 5204 sayılı Yasa'nın:

A- 1. maddesiyle 14.6.1973 günlü, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin sonuna eklenen;
1- Birinci fıkranın REDDİNE,
2- İkinci fıkranın;
a- ? ? hizmet içi eğitim, ?? ibaresinin İPTALİNE,
b- Kalan bölümünün REDDİNE,
3- Üçüncü fıkranın REDDİNE,
4- Dördüncü fıkranın REDDİNE,
5- Beşinci fıkranın;
a- ? ? hizmet içi eğitim, ?? ibaresinin İPTALİNE,
b- Kalan bölümünün REDDİNE,
6- Altıncı fıkranın;
a- ? ? sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi, ??, ?? alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik veya başöğretmenlik için aranacak kıdem, ??, ? ? branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları, ??, ?? ile diğer hususlar ?? ibarelerinin İPTALİNE, (memurlar.net)
b-Kalan bölümünün REDDİNE,
7- Yedinci fıkranın İPTALİNE,

B- 2. maddesiyle 657 sayılı Yasa'nın 152. maddesinin ?II- Tazminatlar? kısmının ?B- Eğitim, Öğretim Tazminatı? bölümünün birinci fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen fıkranın REDDİNE,

C- 1. maddesiyle 1739 sayılı Yasa'nın 43. maddesinin sonuna eklenen altıncı fıkranın, iptal edilen ibareleri nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan kalan bölümünün de 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 29. maddesinin ikinci fıkrası gereğince İPTALİNE,

D- İptal hükümlerinin, KARARIN RESMÎ GAZETE'DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE;