NEMA için Milat 28 Aralık

Hükümetin 10 gün içinde Çalışanları Tasarrufa Teşvik Hesabı ile ilgili bir yasa çıkarması gerekiyor. Bu süre içinde yasa çıkarılamazsa, çalışanların hesaplarında biriken tüm kesintileri geri almak için dava hakları bulunuyor.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun'un, kamuoyunda 'zorunlu tasarruf' olarak bilinen Çalışanları Tasarrufa Teşvik Hesabı'nda (ÇTTH) biriken paraların ödenmesi ile ilgili sözleri üzerine alevlenen tartışmalar sürerken hükümetin 28 Aralık tarihine kadar sorunu düzenleyen bir yasa çıkarması gerekiyor. Bu süre içinde yasal bir düzenleme yapılamazsa, şimdiye kadar zorunlu tasarruf hesabında parası birikenler, kendilerinden kesilenlerle birlikte devlet ve işveren tarafından hesaplarına yatırılan paraların tamamını, dava açarak isteyebilecekler.

Aşağıda yöntemini anlattığımız gibi, davanın açılabilmesi için hesapların toplandığı Ziraat Bankası'na bir dilekçeyle başvurmak, belli bir süre bekledikten sonra ödeme yapılmazsa (büyük olasılıkla yapılmayacak) paranın tahsili için İdare Mahkemesi'ne dava açmak gerekiyor.

Bilindiği gibi Zonguldaklı bir işçi tarafından açılan dava sonunda Danıştay'a kadar gitmiş, Danıştay 10. Dairesi de konunun Anayasa'ya aykırılığını belirleyerek iptal kararı almıştı. Karar üzerine hükümetin 28 Aralık tarihine kadar hesaplarda biriken paraların tasfiyesinin ne yolla olacağı konusunda bir yasa çıkarması gerekiyordu.

Formül aranıyor
Öte yandan Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun'un miktarını 12 katrilyon lira olarak açıkladığı zorunlu tasarrufları teşvik hesabında eylül ayı itibariyle 9.3 katrilyon lira bulunuyor. Coşkun'un daha sistemden ayrılanlara yapılan ödemeleri dikkate almadığı, kesintiler ve nema gelirlerinin toplamını dikkate alarak 3 katrilyon liralık bir ödeme yapılacağını söylediğine dikkat çekilirken; Hazine Müsteşarlığı teknisyenleri ödeme formülleri üzerinde çalışmayı sürdürüyor. Ancak 2003 yılı temel büyüklükleri ile bütçe büyüklükleri henüz kesinleşmediği için bir formül de geliştirilemiyor.

NASIL ÖDENİYORDU
-İptaldan önce 3417'nin 6. Maddesi gereğince 3 şekilde Tasarrufu Teşvik Fonu kesintileri geri alınabiliyor ve her yıl nemaları ödeniyordu.

-Emeklilik veya ölüm halinde biriken tasarruf kesintileri ile devlet ve işveren katkıları ilgililere veya kanuni mirasçılarına neması ile ödeniyor. Bu hüküm geçerli.

-En az 15 yıl tasarrufta bulunanlara istedikleri takdirde biriken tasarruf kesintileri, devlet ve işveren katkıları ile bunların nemasının toplamının 3/5'i ödenir. Bu hüküm iptal edilmiştir.

-En az 6 yıl tasarrufta bulunanlara ise sadece biriken tasarruf tutarları ödeniyordu ama, bu ödeme şekli Anayasa Mahkemesi'nce 18.11.1999 tarih ve 1997/59 Esas ve 1998/71 karar sayılı 18.11.1998 tarihli kararı ile iptal edilmiştir.

-En az iki yıl tasarrufta bulunanlara istedikleri takdirde, tasarruf kesintileri, devlet veya işveren katkıları toplamı üzerinden tahakkuk edecek nemanın 1/3'ü her yıl ödenir. Bu hüküm geçerli.

NEDEN İPTAL EDİLDİ
-Altı yıldan fazla tasarrufta bulunan Erzurum Belediyesi işçisi Resul Özyılmaz, hesaptaki paranın, devlet katkısı ve nemalarıyla birlikte ödenmesini istedi. İstemi reddedilince dava açtı. Danıştay 10. Dairesi bu maddenin aşağıdaki gerekçelerle Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vardı:

-Mülkiyet hakkına aykırı: Bu para çalışanların aylık ve ücretleri üzerinden kesilip bir hesapta toplanıyor. Devlet ve işveren payı da çalışanın adına yatırılıyor. Hesaptaki para çalışanındır. Ödenmemesi mülkiyet hakkını ortadan kaldırır.

-Eşitlik ilkesine aykırı: Onbeş yıldan daha az veya daha fazla tasarrufta bulunanların hukuksal konumlarında farklılık yoktur. Aynı hukuksal konumda olanların farklı kurallara bağlı tutulması Anayasa'ya aykırıdır. 10. maddedeki eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmaktadır.

-Sebepsiz zenginleşme olmaz: 6 yıl tasarruftan sonra sahip olan ilgililere kendi adlarına açılan hesapta toplanan paralar ödenmezse, mülkiyet hakkının ihlali yanında, bu miktarın sistemdeki diğer kişilerin hesaplarına nema olarak aktarılması, diğer kişilerin sebepsiz zenginleşmesine yol açar. Bu da eşitlik ilkesine aykırıdır.

NE YAPMALISINIZ
-İlk işiniz, 'tasarruf teşvik hesap numaranızı' belirterek Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü'ne başvurmak olmalı. Bir dilekçeyle, Tasarrufu Teşvik Fonu kesintilerinizin, sizin için yatırılan devlet (işveren) katkılarının ve bunların nemasının toplu olarak tarafınıza ödenmesini talep edebilirsiniz.

-T.C. Ziraat Bankası, büyük olasılıkla, 'bu konuda yasal düzenleme olmadığı için' talebinizi reddedecek veya iki ay içince cevap verilmediği için talebiniz zımmen reddedilmiş sayılacak.

-Reddedildikten sonra, bulunduğunuz ildeki İdare Mahkemesi'nde dava açabilirsiniz.

-Davaya bakan hakim, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararını da göz önüne alıp, Medeni Kanun'un 1. maddesine göre kendisini Yasa Koyucu yerine koyarak bir düzenleme yapacak ve sonra bu düzenlemeye göre kararını verecektir.

'Paramızı nakit istiyoruz'
Türk-İş Genel Teşkilatlandırma Sekreteri ve Genel Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Çetin Altun şöyle dedi: 'Danıştay, zorunlu tasarrufların çalışanlardan kesilmemesi ve kesilen paraların ödenmesi konusunda 57. Hükümet döneminde karar aldı. Kararda, ödeme şeklinin ve zamanının 9 ay içinde kamuoyuna deklare edilme zorunluluğu mevcut. Sürenin bitmesine 10-11 gün var. Biz paraları nakit istiyoruz.'