Dijital tehlike! Aileler çocuklarını nasıl korumalı?

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) verilerine göre, 15 ile 24 yaş grubundaki gençlerin yüzde 70.6'sı internette şiddet, siber zorbalık ve dijital tacize maruz kalıyor. Daha da endişe verici bir istatistik, çocukların yüzde 60'ının kötü niyetli kişilerle arkadaşlık kurarak kişisel bilgilerini paylaştığını, manipüle edildiğini veya şantaja maruz kaldığını gösteriyor. Uzmanlar, uzun zamandır aileleri ve yetkilileri bu konuda uyarıyor.

Türkiye'yi ayağa kaldıran sur canisi Semih Çelik'in, anlık mesajlaşma ve dijital dağıtım platformu olan Discord'da kadın düşmanlığı yapan bir gruba üye olduğunun anlaşılması, söz konusu platformda çocuklar ve gençler için çok tehlikeli hesapların tespit edilmesi, konunun ciddiyetini bir kez daha ortaya koydu.

Yaşanılanlar çok trajik... Her ebeveynin kafasında tek soru: Çocuklarımızı dijital tehlikelerden nasıl koruyacağız? Bu sorunun yanıtını almak için Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan'ı aradım. Prof. Dr. Eraslan'ın açıklamaları şöyle:

BU BELİRTİLERE DİKKAT EDİN

* Çocuğunuzun arkadaşlarıyla daha az zaman geçirmesi, okul etkinliklerine katılmaktan kaçınması veya sosyal ortamlardan uzaklaşması, siber zorbalık nedeniyle olabilir.
* Çocuğunuz internet veya telefon kullanırken ani üzüntü, öfke ya da korku gibi tepkiler gösterebilir. Daha stresli ve kaygılı olur. Uyku bozukluğu gelişebilir.
* Siber zorbalık mağduru çocukların okul performanslarında düşüş olabilir. Dikkat dağınıklığı, derslere odaklanamama ve isteksizlik yaşanabilir.
* Çocuğunuz internette daha az vakit geçiriyorsa veya tamamen kaçınıyorsa, siber zorbalık yaşıyor olabilir. Tam tersi, zorbalığı takip etmek amacıyla internet kullanımında ani bir artış da gözlemlenebilir.

NELER YAPMALIYIZ?

* Çocuğunuzun kullandığı cihazlarda, tarayıcılar ve uygulamalar için güvenlik ayarlarını etkinleştirin. Zararlı içerikleri engellemek için güvenilir internet filtreleri ve ebeveyn denetimleri kullanın. Çocuğunuzun profil ayarlarını kontrol edin ve sadece tanıdığı kişilerle iletişim kurmasına izin verin.
* Çocuğunuzun kimlerle konuştuğunu, oynadığını ya da mesajlaştığını takip edin.
* Çocuğunuza internet güvenliği hakkında bilgi verin. Özel bilgilerini paylaşmaması ve tanımadıkları kişilerden gelen mesajlara cevap vermemesi gerektiğini uygun bir dille anlatın.
* Çocuğunuzun internette geçirdiği süreyi sınırlandırın. Yaşlarına uygun, eğitimine ve gelişimine katkı sağlayan güvenli uygulamalar tercih edin.
* Çocuklarınızı internette yaşadıkları deneyimler hakkında konuşmaya teşvik etmelisiniz. Kendilerini rahatsız eden bir durum olduğunda sizinle veya güvendikleri bir yetişkinle paylaşmaları gerektiğini bilmeliler.
* Çocuklarınızın karşılaştıkları zorbalık olaylarını platformlara bildirin. Gerekirse platform yetkilileriyle iletişime geçin. Bu tür bildirimler, diğer çocukların da benzer durumlarla karşılaşmaması için önemli. Gerekli durumlarda konuyu resmi makamlara da bildirin.
* Eğer çocuğunuz ciddi bir dijital tehdit veya şantajla karşı karşıya kalırsa, vakit kaybetmeden uzmanlardan yardım alın.
* Çocuklar, 13 yaşına kadar sosyal medya hesaplarına sahip olmamalı. Ancak bu yaştan sonra da ebeveyn denetimi ve rehberliği önemli. Telefon kullanımı için de 12-13 yaş arası uygun olabilir, ancak bu süre çocukların olgunluk seviyelerine göre değişebilir.

PEKİ YA SİBER ZORBA KENDİ ÇOCUĞUMUZSA!

Çocuğunuzla sakin ve suçlayıcı olmayan bir tonda konuşarak, onun davranışlarını ve etkilerini anlamasını sağlayın. Empati geliştirmesi için örnekler veya hikayeler anlatabilir, onu benzer bir durumda kendini nasıl hissedeceğini düşünmeye teşvik edebilirsiniz. Zorbalık eylemlerini durdurmak için disiplin yöntemleri uygulanmalı, ancak ceza yerine rehberlik esas alınmalı. Çocuğunuzun internet ve sosyal medya kullanımını kontrol altına almak için sınırlar koyun. Bir uzmandan yardım almak da faydalı olabilir.