Dövizden çıkış sürüyor! Güvenilir liman Türk Lirası

Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele kapsamında attığı adımlar ve ekonomi yönetiminin Kur Korumalı Mevduatı (KKM) sonlandırma hedefi doğrultusundaki düzenlemeler, bankacılık sisteminde mevduatta Türk Lirası'nın payını yükseltmeye devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, Kur Korumalı Mevduat'taki düşüş devam ederken, standart Türk Lirası'nın payı neredeyse 2'ye katlandı.

62 HAFTADIR DÜŞÜYOR

Geçtiğimiz yılın 18 Ağustos tarihinde 3.4 trilyon lira ile tarihi zirveyi gören Kur Korumalı Mevduat'ta, o tarihte başlayan düşüş kesintisiz olarak 62 haftadır devam ediyor.

BDDK verilerine göre, KKM'nin büyüklüğü 25 Ekim haftasında 37 milyar TL daha azalarak 1 trilyon 375 milyar liraya indi. KKM'de 18 Ağustos 2023'ten bu yana 2 trilyon 33 milyar TL, 29 Mart 2024'ten bu yana ise 901 milyar lira düşüş oldu.

KKM, döviz bazında ise 126.5 milyar dolardan, 40.5 milyar dolara indi. KKM'nin toplam mevduattaki payı yüzde 26'dan 7.6'ya, TL mevduattaki payı ise yüzde 45.1'den 12'ye geriledi. Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB) Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat/Katılma (DDKKM) ve Türk Lirası Kur Korumalı Mevduat/Katılma (TL KKM) hesaplarının stok bakiyelerinin eylül ayı sonuçlarını yayımladı.

DDKKM toplam stok bakiyesi eylülde 2.7 milyar dolar azalarak 48.4 milyar dolara geriledi. Gerçek kişi DDKKM stok bakiyesi 1.5 milyar dolar düşüşle 35.8 milyar dolara, tüzel kişi DDKKM stok bakiyesi ise 1.1 milyar dolar azalarak 13.7 milyar dolardan 12.6 milyar dolara indi.

Türk Lirası, KKM stok bakiyesi de eylülde 1.1 milyar lira azalışla 3.9 milyar liradan 2.8 milyar liraya düştü. Açıklanan veriler toplam KKM bakiyesinin yaklaşık 48.5 milyar dolar olduğuna işaret etti.

SON SÜRAT TL'YE GEÇİŞ

Kur Korumalı Mevduat ile döviz hesaplarından çıkan yatırımcının, TL'ye geçtiği dikkat çekiyor. BDDK verilerine göre, 18 Ağustos 2023'te 7.5 trilyon lira, 29 Mart 2024'te ise 8.7 trilyon lira olan TL mevduatın büyüklüğü 25 Ekim 2024'te 11.4 trilyon lirayı aştı.

KKM hariç bakıldığında ise standart TL mevduatın büyüklüğü 4 trilyon 146 milyar liradan, 10 trilyon 51 milyar liraya yükseldi. Standart TL mevduatın toplamdaki payı ise yüzde 31.92'den 55.78'e yükseldi. KKM dahil TL'nin mevduattaki payı ise yüzde 63.41 olarak gerçekleşti.

DÖVİZDEN ÇIKIŞ SÜRÜYOR

Yüksek faizin cazibesi mevduatta TL'ye geçişi hızlandırırken, dövizden çıkış devam ediyor. BDDK verilerine göre 29 Mart 2024'te 210.4 milyar dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü, 25 Ekim 2024 tarihi itibarıyla 194.1 milyar dolara geriledi. Döviz hesaplarında 7 aylık çözülme 16.3 milyar dolara ulaştı. Döviz hesaplarının sistemdeki payı ise yüzde 43.77'den 36.58'e geriledi. Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67. maddesinde yer alan tevkifat oranlarında düzenlemeye ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, geçen hafta Resmi Gazete'de yayımlandı.

Düzenlemeyle Türk Lirası mevduat ve fonlarda stopaj oranları artırıldı. Buna göre, son tarih 31 Ocak 2025 olmak üzere daha önce 6 ay vadeli mevduatta yüzde 7.5 olan stopaj yüzde 10'a, 1 yıl vadeli olanlarda ise yüzde 5'ten yüzde 7.5'e çıkarıldı. Daha önce yüzde 2.5 seviyesindeki 1 yıldan uzun vadeli mevduatlarda ise stopaj yüzde 5 olarak uygulanacak.

OKTAY ÖZDABAKOĞLU