Engellilik nedeniyle emekli memur, çalışmaya başlarsa aylığı kesilir mi?

Detaylar/Değerlendirmeler:

Emeklilerin çalışmaya başlamaları halinde emekli veya yaşlılık aylıklarının kesilmesine ilişkin hususlar 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmünde açıklanmıştır. Bu hükme göre, kamuya ait işyerlerinde göreve başlayanların emekli veya yaşlılık aylıkları kesilmektedir. Sadece malullük aylığı alanlar bu madde kapsamına girmemektedir.

A) 5434 sayılı Kanun kapsamında olanlar:

. 5434 sayılı Kanuna göre engellilikten dolayı, yani göreve engellilik mevzuatına uygun olarak girenlere (5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü) "Emekli Aylığı";
. Çalışmaya başladıktan sonra çalışma gücü kaybı oranlarına göre (5510 sayılı Kanun geçici madde 4 hükmü) aylık bağlananlara da "Yaşlılık Aylığı"
olarak aylık bağlanmaktadır.

5434 sayılı Kanun kapsamında engelliliklerinden dolayı emekli olanlar için özel sektör, resmi sektör ayrımı:

5335 sayılı Kanun kapsamında engelliliklerinden dolayı emekli aylığı almakta iken kamu işyerlerinde, kamudan yardım alan kuruluşlarda çalışma halinde bu aylıkları kesilmektedir.
Yine malullük aylığından yararlanamama durumunda engellilikten dolayı veya çalışma gücü kayıp oranları esas alınarak 5434 sayılı Kanuna tabi memurlara da aylık bağlanmakta, dolayısıyla bu aylık da "Yaşlılık Aylığı" olmaktadır. Bu şekilde aylık almakta iken yine kamu işyerlerinde, kamudan yardım alan kuruluşlarda çalışma halinde bu aylıkları kesilmektedir.
ANCAK, her iki durumda da aylık almakta iken ÖZEL SEKTÖR işyerlerinde çalışma halinde bu aylıkları kesilmemektedir.

Sonuç bağlamında: 5434 sayılı Kanun kapsamında ister engellilikten, ister çalışma gücü kaybı oranına istinaden aylık bağlananların sadece kamu işyerlerinde, kamudan yardım alan kuruluşlarda görev almaları halinde emekli aylıkları kesilmekte, özel işyerlerinde çalışmaları halinde kesilmemektedir.

B) 5510 sayılı Kanun kapsamında olanlar:
5510 sayılı Kanunda da özel olarak engelli emekli aylığı kavramı bulunmamaktadır. Engelliliklerinden dolayı bağlanan aylık yaşlılık aylığı olarak ifade edilmektedir. Çalışma gücü kaybı oranına göre bağlanan aylıklar da aynı şekilde yaşlılık aylığı olarak ifade edilmektedir.

5510 sayılı Kanun Madde 28 hükmünde öngörüldüğü üzere, memur ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce en az çalışma gücünün % 60 ını veya görevini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiğinin SGK Sağlık Kurulunca tespiti halinde malullük aylığından yararlanamama durumunda, memur için engellilikten dolayı yaşlılık aylığı bağlanabilmektedir.
Ayrıca, SGK nca Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranları da dikkate alınarak yaşlılık aylığı bağlanma durumları da bulunmaktadır. Ancak, önemli olan diğer bir husus ta bu durumda yani çalışma gücü kaybına istinaden aylık bağlanmış olanlar kontrol muayenesine tabi tutulabilmektedirler.

5510 sayılı Kanun Madde 30 hükmünde yaşlılık aylığının kesilmesi şartları olarak; Aylık bağlandıktan sonra işçi, esnaf, memur, yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlanılması hali belirtilmiştir.
5510 sayılı Kanun Madde 94 hükmünde de Kontrol muayenesine tabi tutulacak aylık bağlanma çeşitleri gösterilmiş, bu maddede malullük, vazife malullüğü aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış olma durumu kontrol muayenesi kapsamında sayılmıştır. Ayrıca bu maddenin uygulanmasına ilişkin Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Madde 57 hükmünde yaşlılık aylığının kesilmesi şartları belirtilmiş, sadece çalışma gücünün %40 ile %59 arasında kaybedilmesi nedeniyle yaşlılık aylığı alanların yapılan kontrol muayenesi sonucu, çalışma gücündeki kayıp oranının %40'ın altına düştüğünün anlaşılması halinde yaşlılık aylığı kesileceği belirtilmiştir.

Bu hükümlerden anladığımız, göreve engellilikleri nedeniyle başlamış olanların kontrol muayenesine tabi tutulmayacağı, sadece yukarıda belirttiğimiz üzere % 40 ile % 59 arasındaki çalışma gücü kaybı nedeniyle yaşlılık aylığı alanların istenirse bu oranlarda, yani aylık bağlanmaya hak kazanılıp kazanılmayacağı noktasındaki oranların tespitine yönelik olarak kontrol muayenesine tabi tutulacakları durumudur.

Bu bağlamda, engellilik nedeniyle göreve başlayan ve engellik nedeniyle yaşlılık aylığı bağlanan 5510 kapsamındaki memur daha sonra uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlaması halinde yaşlılık aylıklarının kesilmesi gerektiğini,
Ancak, sadece iş kazası ve meslek hastalığı kesintilerine tabi olarak çalışmaya başlanılma şartlarını taşıması halinde ise kesilmemesi gerektiğini ve bu görevlerinden ayrıldıktan sonra yeni bir sağlık kurulu raporunun istenmemesi gerektiğini,
Ayrıca, yaşlılık aylığı bağlanması şayet çalışma gücü kaybı nedeniyle olmuş ise özel resmi sektör ayırt edilmeksizin çalışma halinde aylıkların kesilmesi gerektiğini ve de kontrol muayenesine tabi tutulabileceğini,
Değerlendirmekteyiz.