Hakkın, Dava Yolu İle Aranması -2

DÂVA NASIL AÇILIR?
Dâva dilekçesi, yazıldıktan sonra Telli dosya'ya konur. Ancak, telli dosya düzenlenirken şu sıraya dikkat edilir:
Önce, varsa belgeler, sonra dâva dilekçesinin 1'inci nüshası, sonra da dâvâlı sayısı kadar nüsha konur. En üstteki dilekçeye de yeteri kadar posta pulu iliştirilir. Artık dosya hazırdır. İlgili Mahkemenin Hâkimine götürülür. Hâkim, "K.K (Kaydı Kaleme)" şerhini yazar, tarih koyar ve imzalar. Bu işlemden sonra dosya "Mahkeme Kalemi"ne götürülür. Hâkim yoksa, Yazı işleri Müdürüne götürülüp havale ettirilir. Bu işlemden sonra, dâva için alınacak harç hesaplanır.
Harç yatırıldıktan sonra, dosya Yazı işleri müdürüne verilir. O da, "Dâva Esas Defteri"ne kaydeder. Dâvanın, deftere kaydedildiği tarih; bilgisayar kullanılan adliyelerde dava dilekçesinin Tevzi Bürosu bilgisayarına kaydedildiği tarih, dâvanın açıldığı tarih sayılır.
Birkaç gün sonra, "Davetiye (Çağrı Belgesi)" gelir. Üzerinde; dâvanın hangi Mahkeme'de görüleceği, dosya numarası, dâva, duruşma günü (duruşmalı istenmişse) ve saati yazılıdır. Duruşma günü, belirtilen saatte Duruşma'ya gidilir. Mümkün değilse, vekil (avukat) veya "Mazeret Dilekçesi" gönderilir.

YARGILAMA GİDERLERİ, MAHKEME MASRAFLARI
Davacı, yargılama giderlerini harç tarifesi uyarınca ödemek zorundadır. İki taraftan her biri dinlenilmesini istediği şahit ve bilirkişinin veya isteği üzerine yapılacak keşif ve diğer işlemin giderlerini ödemek ve buna yetecek tutan mahkeme veznesine vermek zorundadır. Hâkim tarafından belirlenen süre içinde, gerekli gideri vermeyen taraf, isteğinden vazgeçmiş sayılır .

Yargılama giderlerini peşin ödeyen taraf haklı çıkarsa, bu gider, diğer tarafa yüklenir. Kanunun açıkça belirttiği hallerin dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir.

Yargılama giderleri aşağıda açıklanan şeylerdir.
- Tarife uyarınca Mahkeme Kalem'i aracılığıyla yapılan giderlerle, celse, keşif ve haciz giderleri.
- Şahidin yolculuk ve ikâmet giderleriyle gündeliği ve bilirkişi ücret ve giderleri.
- İlâm harçları.
- Resmî Dairelerden istenen belgelerin asıl ve suret tasdik ve pul harçları.
- Mahkemede bizzat hazır bulunanların bulundukları günlere ait yolculuk ve ikâmet giderleri.
- Dâvanın önemine göre, Kanun uyarınca takdir olunacak vekil (avukat) ücretleri.

DÂVA DİLEKÇESİNE CEVAP
Kendisine, dâva dilekçesi gelen ne yapar?
Önce, "Davetiye"nin üzerine, aldığı tarihi yazar. Sonra, o günü izleyen 10 gün içinde cevabını yazar. Cevap dilekçesi; aşağıdaki örneğe göre ve davacı sayısından 2 nüsha fazla yazılır. Bir nüshası saklanır, diğerleri yeteri kadar posta pulu ile birlikte ilgili Mahkemeye verilir.

HÂKİM, NASIL KARAR VERİR?
Hâkim; dava duruşmalı ise tarafları dinler, delillerini tartışır ve neticede hangi tarafın, ne ölçüde haklı olduğuna karar verir. Hâkim, karar verirken hukuk kurallarını uygular.
Kanun'da konuyla ilgili bir kural yoksa; örf ve âdete (töreye) göre, töre de yoksa; kendisi yasa koyucu olsaydı, o konu için nasıl bir kural koyacak idiyse, ona göre karar verir. Hükümlerinde ilmî içtihatlardan ve kazaî (yargısal) kararlardan yararlanır. Karar verme; bir mantık ve yorum işlemidir. Hâkim, kural olarak, yazılı Hukuk kurallarını elin deki olaya aynen uygular. Yazılı Hukuk kuralı yoksa, töreye bakar; o da yoksa kendisi kural koyar. Bunu yaparken de; hukukî meselenin değişik çözümlerini ve bunların yarar ve zararlarım, çatışan ve korunmaya değer menfaatleri genel, soyut ve objektif bir şekilde değerlendirir. Bunlar arasından; en âdil, pratik hayatın gerçeklerine en uygun, mevcut hukuk sistemi içinde farklı gözükmeyecek, onunla bütünleşebilecek ve hukukî istikran bozmayacak olan çözümü tercih eder.

HÜKÜM
İki tarafın iddia ve savunmaları, hüküm verebilecek derecede aydınlanmışsa, "hüküm" verilerek dâva sonuçlandırılır. Geniş anlamda hüküm; maddî hukuka ilişkin olmayan ve sadece Usul Hukuku açısından sonuç doğuran nihaî (en son) karardır. Dar anlamda hüküm; taraflar arasında dâva konusu ihtilafı çözümleyen karardır.

HÜKÜMDE BULUNMASI GEREKLİ HUSUSLAR
Dâvaya bakan mahkeme ve hâkimlerin adı ve soyadı, tarafların adı, soyadı, sanatı ve ikâmetgâhları, tarafların iddialarının özeti, incelenen ve görüşülen maddî olayların ve hukukî sebeplerin özetleri, hükmün dayandığı gerekçeler ve kanun maddeleri, hükmün ne olduğu, hâkim ve zabıt kâtibinin imzası.

Mahkeme kararları nerede saklanır?
Kararın aslı, Yazı İşleri Müdürü tarafından Mahkemenin arşivinde saklanır. Taraflara verilen örneklere "İLÂM" denir. Asılları gibi imzalı ve mühürlüdürler.

Hükmün kesinleştiği nasıl belirtilir?
İlâmın altına veya arkasına yazılıp, tarih ve mahkeme mührü konmak ve mahkeme başkanı veya hâkimi tarafından imzalanmak suretiyle belirtilir .

DAVAYA VEKİL TUTMA:
Davaya avukat aracılığıyla da başvurulabilir Avukat tutacaksa noterden avukata vekaletname vermelidir. Ama memur kendiside avukat tutmadan başvurabilir. Tabi bu biraz zor iştir. Şu durumda ülkemizdeki memur sendikaları üyelerine avukat sağlamakta üyenin herhangi bir ücret ödemeden bu avukattan faydalanması sağlanmaktadır. Bunun için üyenin üye olduğuna dair evrakın fotokopisi ile birlikte sendika yönetim kurulundan alınan yetki belgesi ile avukata başvurulur bu belgenin örneği aşağıdadır.

... SENDİKASI GENEL BAŞKANLIĞI'NA
YETKİ BELGESİ

ADI SOYADI............................ :
BABA ADI................................. :
DOĞUM YERİ VE TARİHİ.......... :
İŞ YERİ..................................... :
İŞE GİRİŞ TARİHİ......................:
İŞYERİ SİCİL NOSU................... :

TALEP KONUSU..........................: .... .............. ................ ???????..hususu hakkında gereğini arz ederim.

Yukarıdaki talep konusuyla ilgili olarak;
Çalışma hayatımdan, kamu görevini yürüttüğüm kurum veya kuruluşun tabi olduğu konulardan ve diğer ilgili mevzuattan ve kanunlardan, sözleşmelerden doğan haklarımın mahkemeler ve yüksek mahkemeler nezdinde takip edilmesi amacıyla adıma dava açmaya ve aleyhime açılmış ve açılacak davaları takip etmeye, yargı kararları ile anlaşmalar yolu ile alacaklarımı icraen tahsile, ahsu kabza, haklarımın tahsili ile tarafıma teslimi için gerekli her türlü işlemleri yapmaya, belgeleri imzalamaya, yukarıda arz ettiğim hususlarda sendikamız hukuk müşavirliğine vekalet vermeye üyesi bulunduğum Türk Eğitim Sendikası'nı yetkili kıldığımı, sendikama başvuruda bulunduğumu 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun 19.maddesi uyarınca arz ve beyan ederim. Saygılarımla. ../../?..

İsim soyadı imza

Sayın Av. ...
Sendikamız üyesi ???????.., yukarıda belirtilen haklarının tahsili için,
Vekili olarak gerekli işlemleri yapmanızı rica ederiz.

?/../?.

... Sendikası (Şubesi) Başkanı

---

DİLEKÇELER NASIL YAZILIR?
Resmî makamlara verilecek dilekçeler: Çizgisiz; düzgün, beyaz bir kâğıdın yalnız bir yüzü...
Nasıl yazılır: Mümkünse, bilgisayar ile yazılır. Kâğıdın sol ve sağ kenarından 3 cm. kadar boşluk bırakılır.
Hitap edilen makam (Başlık); kâğıdın üst kısmından 2 cm. kadar aşağıya büyük harflerle ve ortaya yazılır.
Adresteki kelimelerin ilk harfleri büyük yazılır. Dosya numarası yazılacaksa, sağ kenardan 3 cm. kadar içeriye yazılır. Tarih; gün, ay ve yıl olarak ya başlığın alt kısmına gelmek üzere sağ kenara veya son cümleden sonra yazılır.
Doğrudan doğruya konuya girilir: Anlatılmak istenenler, olaylar zinciri halinde; kısa, özlü, açık ve düzgün ifadelerle yazılır. Olaylar, paragraflar halinde özetlenir. Son paragrafta "istek" belirtilir. "arz ederim" ifadesiyle bitirilir. Son satırın 2 satır kadar altına, sağ tarafa ad, soyadı yazılıp, imzalanır.

İmzanın hizasında, sol tarafa "Adres" ve onun altına da varsa dilekçeye eklenen belgeler yazılır. Sayfa sonunda 2 cm. kadar boşluk bırakılır. Tek nüsha verilecek dilekçeler, iki nüsha halinde yazılır. Bir nüshası, kayıt tarih ve numarası yazıldıktan sonra dilekçeyi veren kişi tarafından saklanır. Dilekçeler; katlanmadan, buruşturulmadan, kirletilmeden verilir. Ayrıca tarafların ve varsa kanunî temsilci veya vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri, açık bir şekilde dâva konusu, davacının iddiasının dayanağı olan bütün olayların sıra numarası altında açık özetleri ve delillerin neler den ibaret olduğu, hukukî sebeplerin özeti, açık bir şekilde iddia ve savunma, davacının veya varsa kanunî temsilcisi yahut vekilinin imzası, davacı 1'den fazla ise, hepsinin ad, soyadı ve adresleri yazılır ve hepsi tarafından imzalanır. Adlî tatilde de dâva açılabilir. Dâvâlının adresi bilinmiyorsa, adresi yazılmaz. Dâva dilekçesi Dâvâlı sayısından 2 nüsha fazla yazılır, 1 nüshası saklanır; diğerleri Mahkemeye verilir.

İptal davalarında İdare mahkemesinde açılacak dava dilekçesi örneği

İPTAL DAVALARINA İLİŞKİN ÖRNEK DAVA DİLEKÇESİ

??????????.İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
??????????????.

Duruşma ve Yürütmenin
Durdurulması Talebi Vardır

Davacı :(isim, soyadı, adres)
Vekili (Varsa) :(isim, soyadı, adres)
Davalı :(isim, soyadı, adres)
Davanın konusu : ?????? ???????. ??????????? ???????. ?????????. ????????. ????. ? . ?? ???? ??? ........... ..................... .....................
Dava Konusu İşlemin Tebliğ Tarihi :
Maddi olay : (olay kısaca anlatılır)
Hukuka Aykırılık ve iptal sebepleri : ????? ?????????? ???????? ????? ?????? ???? ???? ?????????????? ???????? ???????????????????? ????????????????? ??.?????????? ?? ???????????????????????..

Hukukî Sebepler: İlgili mevzuat.
Sübut Sebepleri : (varsa konu ile ilgili deliller)
Sonuç ve İstek : Yukarıda arz ve izah ettiğim sebeplerden ötürü yargılama yapılarak, ???????. tarafından verilmiş olan; ???????. ilişkin kararın durdurulmasına, ????????? kararının iptaline, Yargılama giderlerinin de dâvâlıya yükletilmesine, karar verilmesini saygıyla dilerim .../../....

İsim soyadı
imza
Ekleri: 1) ??

Not: Dava duruşmalı istenecekse sağ üst köşede belirtilmeli, yürütmeyi durdurma istenecekse de yine belirtilmelidir. Dava Danıştay'da açılacaksa dilekçenin başlığına Danıştay?.dairesi başkanlığına Ankara yazılarak dilekçe verilir. Bu davalarda avukat tutmak mecburi değildir.

Bölge İdare Mahkemesi dâvayı red ederse, kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Danıştay'da Temyiz yoluna başvurulabilir. Temyiz dilekçesi, aşağıdaki örneğe göre yazılır:

TEMYİZ DİLEKÇESİ

Danıştay? ..'İnci Daire Başkanlığına Sunulmak Üzere
???????İdare Mahkemesi Başkanlığına

?????..
Duruşma ve Yürütmenin
Durdurulması Talebi Vardır

Dosya.
Esas No:?.
Karar No:?.

Temyiz eden (Davacı/Davalı) :(isim, soyadı, adres)
Vekili (Varsa) :(isim, soyadı, adres)
Karşı taraf (Davacı/Davalı) :(isim, soyadı, adres)
Temyize konu kararın Tebliğ Tarihi :
Temyiz konusu : ?????????????????????????????? ???????? ???????????? ??????? ???????? ????
Temyiz Nedenleri : ??? ?????????? ??????? ??????????? ????????????????? ?????????????????? ?????????????????? ??????????????????????? ??????????????????????.????? ??????????????????????? ?????????????? ????????? ???? ?????????????????? ???????..

Hukukî Sebepler: İlgili mevzuat.
Sübut Sebepleri : (varsa konu ile ilgili deliller)
Sonuç Ve İstek : Yukarıda arz ve izah ettiğim sebeplerden ötürü yargılama yapılarak, ???????. tarafından verilmiş olan; ???????. ilişkin kararın durdurulmasına, ????????? kararının iptaline, Yargılama giderlerinin de dâvâlıya yükletilmesine, karar verilmesini saygıyla dilerim .../../....

Not: dava duruşmalı istenecekse sağ üst köşede belirtilmeli, yürütmeyi durdurma istenecekse de yine belirtilmelidir. Dava dosyasındaki eklerin temyiz dilekçesine tekrar eklenmesi gerekli değildir.zaten temyiz üzerine dosyanın tümü ile ilgili temyiz merciine gönderilecektir. Dava iptal davsı ise istem ve talep ona göre tam yargı davası ise ona göre yazılır. Bu davalarda avukat tutmak mecburi değildir. Davayı davalıda temyiz edebilir davacıda bu durumda ilgili yerler buna göre doldurulur.

Tam yargı davalarında İdare mahkemesinde açılacak dava dilekçesi örneği

TAM YARGI DAVALARINA İLİŞKİN ÖRNEK DAVA DİLEKÇESİ

??????????.İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
??????????????.

Duruşma ve Yürütmenin
Durdurulması Talebi Vardır

Davacı :(isim, soyadı, adres)
Vekili (Varsa) :(isim, soyadı, adres)
Davalı :(isim, soyadı, adres)
Davanın konusu : ?????????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????????????
Dava Konusu İşlemin Tebliğ Tarihi :
Maddi olay : (olay kısaca anlatılır)
Hukuka Aykırılık Ve iptal sebepleri : ??????? ?? ?????? ????????? ???????? ???????? ???? ????????????????????????? ????????..

Hukukî Sebepler : İlgili mevzuat.
Sübut Sebepleri : (varsa konu ile ilgili deliller)
Sonuç Ve İstek : Yukarıda arz ve izah ettiğim sebeplerden ötürü yargılama yapılarak, ???????. tarafından verilmiş olan; ???????. ilişkin kararın durdurulmasına, ????????? kararının iptaline, Yargılama giderlerinin de dâvâlıya yükletilmesine, Dâvâlı îdare'nin ??..TL. maddî ve??..TL. manevî olmak üzere toplam ???TL. tazminat ödemesine,karar verilmesini saygıyla dilerim.../../....
İsim soyadı
imza
Ekleri: 1) ??

Not: Dava duruşmalı istenecekse sağ üst köşede belirtilmeli, yürütmeyi durdurma istenecekse de yine belirtilmelidir. Dava Danıştay'da açılacaksa dilekçenin başlığına Danıştay??..dairesi başkanlığına Ankara yazılarak dilekçe verilir. Bu davalarda avukat tutmak mecburi değildir.

Dava idari mahkemelere gitmeden bulunulan yerdeki yerel mahkemelere verilebilir. Bu sefer dilekçenin başlığı ?..bölge idare mahkemesine sunulmak üzere yazılarak altına yerel mahkemenin adı yazılır. Ve yerel Mahkemeye sunulur. Bu işlerin hepsinin ayrı ayrı harç parsı vardır bu harçlar ilgili yerlere yatırılarak dilekçe teslim edilir.

---

DAVAYA MÜDAHİL OLMA VE USULÜ

İdari ve adli yargı mercilerinde açılmış bulunan davalara, hakkı veya borcu bu davanın neticesine bağlı olan üçüncü şahıslar, müdahil sıfatıyla katılabilmektedirler.
2577 sayılı Kanunun Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun uygulanacağı halleri düzenleyen 31 inci maddesinde;

"1. Bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda; hakimin davaya bakmaktan memnuniyeti ve reddi, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, tarafların vekilleri, feragat ve kabul, teminat, mukabil dava, bilirkişi, keşif, delillerin tespiti, yargılama giderleri, adli yardım hallerinde ve duruşma sırasında tarafların mahkemenin sükununu ve inzibatını bozacak hareketlerine karşı yapılacak işlemlerde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, davanın ihbarı ve bilirkişi seçimi Danıştay, mahkeme veya hakim tarafından re'sen yapılır.
2. Bu Kanun ve yukarıdaki fıkra uyarınca Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa atıfta bulunulan haller saklı kalmak üzere, vergi uyuşmazlıklarının çözümünde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.

1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun üçüncü şahsın müdahalesini düzenleyen Dördüncü Kısmında ise;
"Madde 53 - Hakkı veya borcu bir davanın neticesine bağlı olan üçüncü şahıs iki taraftan birine iltihak için davaya müdahale edebilir.
Madde 54 - Müdahale talebi muhakeme bitinceye kadar dermeyan olunabilir ve davayı asliyenin cereyanı talik olunur. Müdahale talebi arzuhal ile olur. Tahkikat hakimi tarafından tayin olunacak muhakeme günü arzuhale işaret edilerek suretleri iki tarafa tebliğ olunur.
Madde 55 - Tayin olunan günde iki taraftan her biri müdahale talebine itiraz edebilir ve işbu itiraz tahkikat hakimi tarafından hadiseler hakkındaki usule tevfikan tetkik ile karar verilir.
Madde 56 - Müdahale talebinin kabulü halinde Müdahil ancak davayı bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir.
Madde 57 - Müdahil iltihak ettiği tarafla birlikte hareket eder. Fakat hüküm iltihak olunan tarafa muzaf olarak verilir. Mahkeme iltihak olunan tarafla Müdahil arasında tahaddüs edecek hakkı rücu davasını birlikte halledebilir.
Madde 58 - İşbu fasıl ahkamı kanunen müddeiumuminin müdahalesi lazım gelen hukuk davalarında da tatbik olunur." hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümler çerçevesinde örnek bir dilekçeye aşağıda yer verilmiştir.

MÜDAHİL OMAYA İLİŞKİN ÖRNEK DİLEKÇE

İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
??????.

DAVAYA DAVACI YANINDA MÜHAHALE EDEN: ..............
ESAS NO : ...........
VEKİLİ : ..................
DAVALI : ..................
DAVANIN KONUSU : ?????ilişkin işlem nedeniyle açılan davaya dava sonucundan etkilenmem nedeniyle müdahalem ile hukuka aykırı idari işlemin iptali istemidir.
MÜDAHALE TAPEBİMİZ VE İPTALE KONU İŞLEMİN HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ: 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 53 üncü maddesinde; "Hakkı veya borcu bir davanın neticesine bağlı olan üçüncü şahıs iki taraftan birine iltihak için davaya müdahale edebilir."hükmü yer almaktadır???????????????????
için davaya Müdahil olmak istiyorum.

SONUÇ VE TALEP : Yukarıda açıklamış olduğum ve sayın Mahkemenizce re'sen dikkate alınacak nedenlerden dolayı davalı idare tarafından yapılan idari işlemin iptaline ve davaya müdahale talebimin kabulüyle ve dava masraflarının davalı idare üzerinde bırakılmasına karar verilmesini saygılarımla arz/talep ederim.

Davaya Müdahale Eden
Adı, Soyadı, İmza

Dosyayı hazırlayan: Ahmet Kandemir