Tercih kılavuzu ile bilgisayar işletmenine YDS şartı getirilmesi hukuka aykırı bulundu

Danıştay: Tercih kılavuzu ile mevzuatta olmayan ilave şartlar getirilemez

Merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak koşulları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu, ancak söz konusu koşulların, kurumun kanununda veya kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiğinin açık olması karşısında; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun, anılan düzenlemelere aykırı olarak kılavuzla belirlenemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü mezunu olan davacının, 2020 KPSS puanı ile ÖSYM Başkanlığı tarafından yayımlanan KPSS-2020/2 Kılavuzu'na göre tercihte bulunduğu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni kadrosuna yerleştirildiği; ancak, Tercih Kılavuzu'nda yer alan yabancı dil şartını sağlamadığı gerekçesiyle atamasının yapılmamasına ilişkin. tarih ve . sayılı işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Belirli bir kadroya atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma fonksiyonu bulunan tercih kılavuzu ile kamu personelini ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ilave özel şartlar getirilmesi Hukuk Devleti ilkesine aykırılık oluşturmaktadır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni kadrosunda istihdam edilecek personel için aranan İngilizce dil şartının belirlenmesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun gibi yasal düzenlemelerle veya yönetmelik gibi düzenleyici nitelikteki idari işlemlerle düzenlenmesi ve bu düzenlemelerinde Resmi Gazete'de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu şartın KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2021/4579
Karar No: 2024/3599

DAVANIN KONUSU:
KPSS 2020/2 merkezi yerleştirme işlemleri sonucunda Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni kadrosuna yerleştirmesi yapılan davacının, atamasının yapılmamasına ilişkin . tarih ve . sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olan 2020/2 KPSS Tercih Kılavuzu'nda yer alan ''son beş yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek'' şartına ilişkin 7111 numaralı nitelik kodunun iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:
Davacı tarafından, merkezi atamalarda kurumların, hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak koşulları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu; ancak, söz konusu koşulların, kurumun kanununda veya kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü tüzük ve yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiği; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun kılavuzla belirlenemeyeceği ileri sürülmektedir.

. BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI:
Davanın öncelikle süre aşımından reddi gerektiği, idarelerine husumet yöneltilemeyeceği, kılavuzun ilgili kısmında, "koşullarından herhangi birini karşılamadığınız bir kadro ya da pozisyona tercihleriniz arasında yer vermeniz ve yerleştirilmeniz halinde ilgili kurum tarafından atamanızın yapılmayacağını göz önünde bulundurunuz." açıklamasının bulunduğu ileri sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

. ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNÜN SAVUNMASI:
Üniversitenin Kurumsal İletişim Koordinatörlüğünde görevlendirilecek personelin, aktif ve etkin şekilde kullanılan İngilizce web sayfasının kontrolü, uluslararası etkinliklerde yabancı katılımcı ve personel ile iletişime geçmesi ve turizm şehri olan kentte yabancı misafirlere Üniversiteyi tanıtma gibi faaliyetlerde görev alması beklendiğinden, bilgisayar işletmeni unvanlı personel için yabancı dil (İngilizce) bilme şartı getirildiği, tercih ekranında mevcut "Adayların tercih işlemini tamamlamadan önce, tercih etmek istediği pozisyonların koşullarını dikkatle incelemeleri, koşullarını taşımadıkları pozisyonlardan tercih yapmamaları" uyarısına rağmen, davacı tarafından Üniversitenin bilgisayar işletmeni kadrosunun tercih edildiği; ilgili Yönetmeliğin 25. Maddesinde yer alan, "Ancak, atama için öngörülen koşullara uymayan veya gerekli belgeleri süresi içinde getiremeyen adayların atamaları yapılmaz." hükmü uyarınca işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:
Belirli bir kadroya atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma fonksiyonu bulunan tercih kılavuzu ile kamu personelini ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ilave özel şartlar getirilmesi Hukuk Devleti ilkesine aykırılık oluşturduğundan, bilgisayar işletmeni kadrosunda istihdam edilecek personel için aranan İngilizce dil şartının belirlenmesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun gibi yasal düzenlemelerle veya tüzük veya yönetmelik gibi kalıcı düzenleyici nitelikteki idari işlemlerle düzenlenmesi ve buna Resmi Gazete'de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu şartın KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı; anılan Kılavuzdaki nitelik kodunun hukuka aykırı olduğu saptandığından, ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının, belirtilen nitelik kodundaki koşulu taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen bireysel işlemde de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu bireysel işlem ile dayanağı tercih kılavuzu nitelik kodunun iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI DÜŞÜNCESİ:
Dava; 2020 yılı Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) katılarak başarılı olan ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) KPSS-2020/2 yerleştirme sonucuna göre Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni kadrosuna yerleştirilen davacının, KPSS-2020/2 Kılavuzu'nun "Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek" şeklindeki 7111 nolu nitelik kodunda belirtilen yabancı dil yeterliliği şartını yerine getirmediğinden bahisle atamasının yapılmamasına ilişkin Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi'nin 09/02/2021 tarih ve 2100005040 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan KPSS-2020/2 Kılavuzu'nun 7111 nolu nitelik kodunun iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Kamu hizmetlerine girme hakkı" başlıklı 70. maddesinde; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez." hükmü yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) ve (B) bentlerinde Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartlar sıralanmış, aynı fıkranın (B) bendinin 2. alt bendinde; Devlet memurluğuna atanacakların kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımaları gerektiği hükme bağlanmıştır.
03/05/2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmeliğin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ilk defa atanacak personelin seçme ve yerleştirme şartlarına yer verilmiş ve anılan Yönetmeliğin "KPSS Kılavuzu" başlıklı 8. maddesinde; KPSS Kılavuzu'nda; personel alımı, başvuru, genel sınav, alan sınavları ve değerlendirme işlemlerine ilişkin gerekli bilgi ve kurallar ile kadrolarına usulüne uygun açıktan atama izni alınmış veya bir yıl içinde personel alınması planlanmış olan kamu kurum ve kuruluşlarının adları, kadro sayıları bunların adaylarda aradıkları nitelikler ile adayların sınav öncesi bilmesinde yararlı olabilecek diğer bilgilerin yer alacağı, 14. maddesinde; adayların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinde belirtilen koşullar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mevzuatındaki diğer adaylık koşullarını da taşımalarının zorunlu olduğu, 20. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşları tarafından, açıktan atama yapacakları (B) grubu kadrolar için ilgili mevzuatı uyarınca yetkili makamlardan izin alındıktan sonra, bu kadroların koşullarının belirlenmesi amacıyla, yükseköğretim kurumları ile yükseköğretim üst kuruluşları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığına; bunların dışında kalan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet Personel Başkanlığına başvuracağı, YÖK Başkanlığının aldıkları başvuruları; unvan, sayı, sınıf ve derecesi ile aranan koşullar yönünden inceleyerek görüşlerini bu kuruluşlara ait kadroların tümünü kapsayacak şekilde manyetik ortamda Devlet Personel Başkanlığına bildireceği, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet Personel Başkanlığı tarafından onaylanan, Nitelik-Kod Kılavuzunda belirtilenler dışında ayrıca özel nitelik belirleyemeyeceği, 22. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşlarının, usule uygun olarak açıktan atama izni alınmış ve koşulları belirlenmiş (B) Grubu boş kadrolarının sınıf, unvan, derece ve sayısı ile bu kadrolar için aranacak nitelikleri kapsayan bilgilerin, Devlet Personel Başkanlığı adına ÖSYM tarafından ilan edileceği, 23. maddesinde; adayların, ÖSYM tarafından (B) grubu kadrolarına, KPSS puanları, tercihleri, kadro sayıları ve koşulları göz önünde tutulmak suretiyle yerleştirileceği, 25. maddesinde ise; ancak, atama için öngörülen koşullara uymayan veya gerekli belgeleri süresi içinde getirmeyen adayların atamalarının yapılmayacağı, kurallarına yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak koşulları belirlemelerinin hukuken mümkün olduğu, ancak, söz konusu koşulların, kurumun kanununda veya kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü tüzük ve yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun anılan hükümlere aykırı olarak kılavuzla belirlenmesi hukuka aykırılık oluşturacaktır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni kadrosunda istihdam edilecek personel için aranan İngilizce dil şartının belirlenmesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun gibi yasal düzenlemelerle veya tüzük veya yönetmelik gibi genel düzenleyici nitelikteki idari işlemlerle düzenlenmesi ve bunun Resmi Gazete'de yayımlanarak aleniyet kazandırılması gerekirken, kurum mevzuatında yer almayan söz konusu koşulun, KPSS-2020/2 Kılavuzu ile belirlenmesinde ve ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının, belirtilen nitelik kodundaki koşulu taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen bireysel işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; KPSS-2020/2 Kılavuzu'nun "Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek" şeklindeki 7111 nolu nitelik kodunun ve bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi'nin 09/02/2021 tarih ve 2100005040 sayılı işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY:
Davacı, 2020 yılı Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) katılarak başarılı olması nedeniyle, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) KPSS-2020/2 yerleştirme sonucuna göre Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni kadrosuna yerleştirilmiştir.
Ancak, KPSS-2020/2 Kılavuzu'nun "Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek" şeklindeki 7111 nolu nitelik kodunda belirtilen yabancı dil yeterliliği şartını yerine getirmediği gerekçesiyle, atamasının yapılmamasına ilişkin. Üniversitesi'nin. tarih ve . sayılı işlemi tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlem ile bu işlemin dayanağı olan KPSS-2020/2 Kılavuzu'nun 7111 nolu nitelik kodunun iptali istemiyle dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Kamu hizmetlerine girme hakkı" başlıklı 70. maddesinde; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez." hükmü yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) ve (B) bentlerinde Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartlar sıralandıktan sonra, aynı fıkranın (B) bendinin 2. alt bendinde; Devlet memurluğuna atanacakların kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımaları gerektiği belirtilmiştir.
03/05/2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmeliğin, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ilk defa atanacak personelin seçme ve yerleştirme şartlarına yer verilmiş ve anılan Yönetmeliğin "KPSS Kılavuzu" başlıklı 8. maddesinde; KPSS Kılavuzu'nda; personel alımı, başvuru, genel sınav, alan sınavları ve değerlendirme işlemlerine ilişkin gerekli bilgi ve kurallar ile kadrolarına usulüne uygun açıktan atama izni alınmış veya bir yıl içinde personel alınması planlanmış olan kamu kurum ve kuruluşlarının adları, kadro sayıları bunların adaylarda aradıkları nitelikler ile adayların sınav öncesi bilmesinde yararlı olabilecek diğer bilgilerin yer alacağı, 14. maddesinde; adayların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinde belirtilen koşullar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mevzuatındaki diğer adaylık koşullarını da taşımalarının zorunlu olduğu, 20. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşları tarafından, açıktan atama yapacakları (B) grubu kadrolar için ilgili mevzuatı uyarınca yetkili makamlardan izin alındıktan sonra, bu kadroların koşullarının belirlenmesi amacıyla, yükseköğretim kurumları ile yükseköğretim üst kuruluşları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığına; bunların dışında kalan diğer kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet Personel Başkanlığına başvuracağı, YÖK Başkanlığının aldıkları başvuruları; unvan, sayı, sınıf ve derecesi ile aranan koşullar yönünden inceleyerek görüşlerini bu kuruluşlara ait kadroların tümünü kapsayacak şekilde manyetik ortamda Devlet Personel Başkanlığına bildireceği, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet Personel Başkanlığı tarafından onaylanan, Nitelik-Kod Kılavuzunda belirtilenler dışında ayrıca özel nitelik belirleyemeyeceği, 22. maddesinde; kamu kurum ve kuruluşlarının, usule uygun olarak açıktan atama izni alınmış ve koşulları belirlenmiş (B) Grubu boş kadrolarının sınıf, unvan, derece ve sayısı ile bu kadrolar için aranacak nitelikleri kapsayan bilgilerin, Devlet Personel Başkanlığı adına ÖSYM tarafından ilan edileceği, 23. maddesinde; adayların, ÖSYM tarafından (B) grubu kadrolarına, KPSS puanları, tercihleri, kadro sayıları ve koşulları göz önünde tutulmak suretiyle yerleştirileceği, 25. maddesinde ise; ancak, atama için öngörülen koşullara uymayan veya gerekli belgeleri süresi içinde getirmeyen adayların atamalarının yapılmayacağı, kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava, KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda yer alan "Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek" şeklindeki 7111 nolu nitelik kodunun iptali istemi yönünden incelendiğinde;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak koşulları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu, ancak söz konusu koşulların, kurumun kanununda veya kanunun bu konuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiğinin açık olması karşısında; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun, anılan düzenlemelere aykırı olarak kılavuzla belirlenemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü mezunu olan davacının, 2020 KPSS puanı ile ÖSYM Başkanlığı tarafından yayımlanan KPSS-2020/2 Kılavuzu'na göre tercihte bulunduğu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni kadrosuna yerleştirildiği; ancak, Tercih Kılavuzu'nda yer alan yabancı dil şartını sağlamadığı gerekçesiyle atamasının yapılmamasına ilişkin. tarih ve . sayılı işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Belirli bir kadroya atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma fonksiyonu bulunan tercih kılavuzu ile kamu personelini ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ilave özel şartlar getirilmesi Hukuk Devleti ilkesine aykırılık oluşturmaktadır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni kadrosunda istihdam edilecek personel için aranan İngilizce dil şartının belirlenmesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun gibi yasal düzenlemelerle veya yönetmelik gibi düzenleyici nitelikteki idari işlemlerle düzenlenmesi ve bu düzenlemelerinde Resmi Gazete'de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu şartın KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava, davacının atamasının yapılmamasına ilişkin . tarih ve . sayılı bireysel işlemin iptali istemi yönünden incelendiğinde;
Anılan Kılavuzdaki nitelik kodunun hukuka aykırı olduğu saptandığından, ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının belirtilen nitelik kodundaki koşulu taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen bireysel işlemde de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzu'nun "Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C seviyesinde İngilizce bilmek" şeklindeki 7111 nolu nitelik kodunun İPTALİNE,
2. Davacının atamasının yapılmamasına ilişkin . tarih ve . sayılı işlemin İPTALİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam .-TL yargılama giderlerinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, .TL yargılama giderinin davalı ÖSYM üzerinde bırakılmasına, .-TL yargılama giderinin davalı Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ..-TL vekalet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/09/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.