Belediyenin Diğer Kamu Personeline Hediye Çeki Vermesinin Kamu Zararı Açısından Değerlendirilmesi

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 38. maddesi uyarınca temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmanın Belediye Başkanının görev ve yetkileri arasında sayıldığı, aynı Kanun'un Belediye Giderleri başlıklı 60'ncı maddesinde "Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri" şeklinde ifade edildiği görülmektedir.

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün 25.04.1984 tarihli Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin ?Temsil Giderleri' başlıklı 4. maddesinde;

"Temsil giderleri görevle ilgili olmak şartıyla:
a)Belde'de başarılı çalışmaları görülenler için toplantılar düzenlenmek,
b)Kupa ve benzeri teşvik uygulamalarında bulunmak,
c)Gerçek ve tüzel kişilere plaket, ödül ve hediye vermek, çiçek göndermek,
d)Belde'de göreve başlayan veya ayrılan protokole dahil kişiler için toplantılar düzenlenmek ve hediye vermek, için yapılır." denilmekte olup, aynı Yönergenin 10'uncu maddesinde;

"Yukarıdaki maddelerde belirtilen giderler dışında kalan ve yapılması belde için gerekli olan veya mahalli örf, adet ve sosyal yaşantı için de gerekli sayılan etkinlik ve törenler için harcama yapılabilir." denilmektedir.

Harcama Yetkilisi olarak sorumlu tutulan ... ile gerçekleştirme görevlisi olarak sorumlu tutulan ... tarafından sunulan 02.07.2019 tarihli aynı mahiyetteki temyiz dilekçelerinde özetle; Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama Ve Tören Giderleri Yönergesinin hem maksadına hem de hükümlerine uygun olduğu ve bu konuda Sayıştay tarafından verilmiş olan birçok işte içtihatta ortaya konulduğu, bu sebeple Önemli Gün Ve Haftaları Kutlama Organizasyon kapsamında bahsi geçen kamu görevlilerine hediye uygulaması- ister çek ya da ister başka bir şekilde olsun -yapılmasının önünde yasal bir engel bulunmadığı ve diğer gerekçelerle verilen kamu zararı ve tazmin kararının kaldırılması talep edilmektedir.

Bu noktada Sayıştay 6. Dairesinin 12.7.2001 Tarih ve 10293 sayılı kararında; Öğretmenler Gününde Öğretmenlere Dağıtılmak Üzere Çanta Alınmasının mevzuata aykırı olmadığına hükmedildiği, Kararın gerekçesinde ise; 24 Kasım Öğretmenler Gününde öğretmenlere dağıtılmak üzere çanta alınması ve bedelinin belediye bütçesinden ödenmesinde Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin 3'uncü ve 9'uncu maddelerindeki hükümler uyarınca mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı hükmüne varılmak suretiyle özellik arz eden kamu görevlilerinin mensup bulunduğu teşkilatlara özgü gün ve haftalara münhasıran hediye uygulamasına onay verildiği,

Sayıştay ilamında yer verilen mahalli örf ve adetler açısından bağlayıcı olmayan bir uygulama yapıldığı iddiasına ilişkin olarak; gerek belediye bütçesi yapılacak temsil ağırlama ve tören giderleri yönergesinin hükümleri ve maksadı ve gerekse örf adet gelenek bağlamında din görevlileri ve emniyet mensuplarına bu tür bir uygulama yapılması hukuka uygun olduğu,

Sayıştay ilamında dile getirildiği şekliyle söz konusu kamu personeline belirli gün ve haftalara münhasıran hediye uygulaması yapılmasının mahalli müşterek nitelikte bir harcama olmadığı iddiası belediye harcamaları açısından her zaman kabul edilebilir bir ölçüt olmayacağı, aksi takdirde bütün harcamaların mahalli müşterek nitelikte olup olmadığının gözetilmesi gibi bir tablo ortaya çıkacağı ve bu durumda belediyelerin sosyal ve kültürel faaliyetlerine ilişkin harcama alanının daralacağı, Oysaki belediyelerin hangi konularda harcama yapabilecekleri Belediye Yasasının 14. Maddesinin yanı sıra başka madde hükümlerinde de ortaya konulduğu,

Nitekim Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama Ve Tören Giderleri Yönergesi kapsamındaki harcamaların önemli bir kısmı mahalli müşterek nitelikte olmayan harcamalar olduğu, bu durumda şayet Sayıştay Başkanlığı kararı ve ilamındaki gerekçe kabul edilecek olursa söz konusu yönerge kapsamında hiçbir harcama yapılmaması gerektiği,

Sayıştay Başkanlığı ilamına yer verilen Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu iddiasına ilişkin olarak, söz konusu yönetmeliğin belediyenin yapmış olduğu harcama ve uygulama konusunda dayanak teşkil etmesi ya da bir hükme gerekçe olarak gösterilmesi mevzuat açısından sağlıklı olmadığı, çünkü söz konusu yönetmelik belediye harcamasının mevzuat karşısında kamu zararı oluşturup oluşturmadığını değil etik kurallara uygun olup olmadığını ortaya koyduğu, bu durumda etik kurallara uygun olmayan bir harcama ve uygulamanın mevzuata uygun olması karşısında kamu zararı iddiası ortaya atılması doğru olmayacağı ifade edilerek belediye tarafından önemli gün ve haftaları kutlama organizasyonları kapsamında yapılan harcama ve buna ilişkin uygulamaların bilakis mevzuata uygun olduğu, bu sebeple verilen kamu zararı ve tazmin kararının kaldırılması talep edilmektedir.

Sayıştay Temyiz Kurulunun 45446/47116, T. 8.1.2020 tarihli kararı ile, mağazalarından alışveriş yapılmak üzere, başka kurumların memur personeline hediye çeki verildiği ve bu hediye çeki bedellerinin belediye bütçesinden karşılanması suretiyle sebep olunan ... TL kamu zararının tazminine hükmedilmektedir.

Temsil ağırlama giderlerinin konusu, kapsamı ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine bağlı olması, verilecek hediyenin cinsi ve miktarı konusunda da bir sınırlama bulunmaması nedeniyle ilama konu işlem ile din görevlileri ve emniyet mensuplarına, bu kamu görevlilerinin mensup bulunduğu teşkilatlara özgü gün ve haftalara münhasıran hediye verilmesinde 5393 sayılı Kanununun 38 ve 60'ıncı madde hükümleri ve ilgili Yönerge'nin 4 ve 10'uncu madde hükümleri gereğince mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

Bu itibarla; tazmin hükmünün 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin 7'nci fıkrası uyarınca BOZULMASINA ve (tazmin hükmünün kaldırılması gerektiğine yönelik) yukarıda belirtilen hususların tekrar değerlendirilmesini teminen yeni hüküm tesisi için dosyanın hükmü veren DAİREYE GÖNDERİLMESİNE oy çokluğu ile karar verilmiştir.
Örnek olay bazında, Sayıştay Temyiz Kurulunca temsil ağırlama giderlerinin konusu, kapsamı ve miktarının tayininin belediye başkanının takdirine bağlı olması, verilecek hediyenin cinsi ve miktarı konusunda da bir sınırlama bulunmaması nedeniyle ilama konu işlem ile kamu görevlilerinin mensup bulunduğu teşkilatlara özgü gün ve haftalara münhasıran hediye verilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı noktasında karar oluşturulmuştur.

Dolayısı ile temsil ağırlama giderlerinin ödenmesinde, ilgili mevzuat, ilgili kurum görüşleri, yargı içtihatları ve yaklaşımları ve daha da önemlisi yapılacak harcamanın kapsam ve içerik olarak uygunluğunun değerlendirilerek müteakiben gerekli işlemlerinin yapılması, olası kamu zararının önlenmesi ve kamu kaynaklarının yerinde ve etkin kullanımı açısından da önem arzetmektedir.