'Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul'un gözaltı kararı hukuksuzdur'

25 MART 2025 tarihinde Kişinev Uluslararası Havalimanı'nda yaşanan gelişme, Gagavuzya Özerk Bölgesi ile Moldova merkezi hükümeti arasındaki gerilimi tırmandırdı. Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul'un gözaltına alınması, bölgede siyasi gerilimi artırırken, uluslararası kamuoyunun dikkatini bölgeye çekti. Gagavuzya Halk Meclisi Başkanı Dmitri Constantınov ve Gagavuzya Özerk Bölgesi İcra Komitesi Birinci Başkan Yardımcısı Ilia Uzun'un sözkonusu gözaltının ardından yayınladığı ortak açıklamada, "Gagavuzya Özerk Bölgesi İcra Komitesi ve Halk Meclisi, Moldova makamlarının 25 Mart 2025 tarihinde Kişinev Uluslararası Havalimanı'nda Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul'u yasadışı bir şekilde gözaltına almasını şiddetle kınamaktadır. Bu eşi benzeri görülmemiş siyasi baskı eylemi, Gagavuzya 'nın demokratik temellerini, özerk yönetimini ve hukuki statüsünü zayıflatmayı amaçlamaktadır. Evghenia Gutul'a yöneltilen 'Seçim kampanyasının yasadışı finansmanı' suçlamaları tamamen uydurmadır, hiçbir kanıta dayanmamakta ve özerk yönetimin meşru yetkililerine baskı uygulamak için bir araç olarak kullanılmaktadır. Merkezi makamların bu eylemleri, demokrasinin ve insan haklarının temel ilkelerini, ayrıca Moldova Cumhuriyeti Anayasası ve 1994 tarihli Gagavuzya 'nın Özel Hukuki Statüsü Hakkında Kanun'un hükümlerini ihlal etmektedir. Gagavuzya , özerklik statüsünü kazandığı günden bu yana merkezi otoritelerle diyalog ve barışçıl iş birliği ilkelerine bağlı kalmıştır. Ancak son yıllarda, Kişinev'in baskıları giderek artmaktadır. Merkezi makamlar, Anayasa ve Özel Hukuki Statü Yasası ile güvence altına alınan bölgesel yetkileri kasıtlı olarak kısıtlamakta, finansmanı engellemekte, uluslararası iş birliği ve insani girişimlere mani olmakta ve yasal olarak seçilmiş yetkililerin çalışmalarına müdahale etmektedir.

Şu anda Moldova Cumhuriyeti makamları, güvenlik güçleri, kontrol altındaki medya organları ve idari mekanizmaları kullanarak Gagavuzya'daki özyönetimi tamamen bastırma niyetlerini açıkça ortaya koymaktadır" ifadelerine yer verildi.

GAGAUZİYA ÖZERK BÖLGESİ İCRA KOMİTESİ VE HALK TOPLUŞU'NUN TALEPLERİ:

- Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul'un derhal serbest bırakılması ve özerk yönetimin liderliğine yönelik siyasi baskılara son verilmesi.
- Evghenia Gutul'a yönelik suçlamaları uyduran savcılar ve yolsuzlukla mücadele birimlerinin çalışanları hakkında Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa Konseyi, Türkiye ve Rusya'daki yolsuzlukla mücadele kurumlarının dahil olduğu bağımsız uluslararası bir soruşturma başlatılması.
- Moldova Cumhuriyeti merkezi makamlarının insan haklarını ve demokratik özgürlükleri güvence altına alma konusundaki uluslararası yükümlülüklerine uymasının sağlanması.
- Merkezi makamların Gagavuzya 'ya yönelik ayrımcı politikalarına son vermesi ve ulusal ve uluslararası yasalarla güvence altına alınmış özerk haklarına saygı göstermesi.
- Özerk yönetim temsilcilerine karşı sahte ceza davaları düzenleyen savcıların ve yolsuzlukla mücadele birimi çalışanlarının istifa etmesi.

UYARI VE ÇAĞRILAR:

Eğer Moldova Cumhuriyeti makamları, Gagavuzya 'nın özerk statüsünü ortadan kaldırma ve yöneticilerini baskı altına alma politikasını sürdürmeye devam ederse, Halk Topluşu aşağıdaki adımları atma hakkını saklı tutar:
- Gagavuzya 'nın özerk haklarını koruma yollarını tartışmak üzere tüm seviyelerdeki milletvekillerinin katılımıyla olağanüstü bir kongre düzenlemek.
- Tarihsel ortaklarımız olan Türkiye ve Rusya'dan ve ayrıca AGİT, Avrupa Konseyi gibi uluslararası kuruluşlardan destek talep etmek.
- Gagavuzya genelinde kitlesel protesto gösterileri düzenlemek.
- Gagavuzya , Moldova Cumhuriyeti yasalarıyla güvence altına alınmış özel statüye sahip bir özerk bölgedir. Özerk bölge halkı için, meşru bir şekilde seçilmiş Gagavuzya Başkanı'nın tutuklanması yalnızca ciddi bir hak ihlali değil, aynı zamanda doğrudan bir siyasi baskı eylemidir. Moldova makamlarının bu tür eylemleri, Komrat ile Kişinev arasındaki gerilimi daha da artırmakta ve Moldova Cumhuriyeti'nin demokratik ilkeler ile hukukun üstünlüğüne olan bağlılığını sorgulamaya açmaktadır.
- Bizler, yasal haklarımızın, yerel yönetim ilkelerimizin ve demokratik özgürlüklerimizin kesinlikle korunmasını talep ediyoruz.
- Gagavuzya , uluslararası ortakları, insan hakları örgütlerini ve diplomatik misyonları mevcut duruma dikkat etmeye ve Moldova Cumhuriyeti'nde demokratik normlar ile yerel yönetim ilkelerinin korunmasını sağlamaya çağırmaktadır.
- Yasal haklarımızın korunması konusunda kararlıyız ve halkın iradesine Evghenia Gutul'un lider olarak seçilmesine saygı gösterilmesini talep ediyoruz.