Masum Sanılan Şakalar, Akran Zorbalığına Neden Olabilir
1 Nisan Şaka Günü'nde mizahın toplumsal etkileri ve doğru şaka yapmanın önemi üzerine Prof. Dr. Nevzat Tarhan'ın değerlendirmeleri.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yerinde yapılan şakaların insan psikolojisini ve sosyal bağları güçlendirdiğini belirtirken, kişilik yapısına ve kültürel duruma uygun olmayan şakaların olumsuz etkiler yaratabileceğini vurguladı. Bu durumun özellikle çocuklarda akran zorbalığına yol açabileceğine dikkat çekti. Tarhan, 1 Nisan'da kutlanan "şaka günü"nün toplumda tebessüm oluşturmak, dikkat çekmek veya mesaj vermek için kullanıldığını ifade etti.
Şakanın İnsan Psikolojisi Üzerindeki Etkileri
Prof. Dr. Tarhan, olumlu şakaların vücutta stres hormonunu azalttığını ve endorfin salgısını artırarak rahatlatıcı bir etki yarattığını söyledi. Ancak, kişiyi kötü hissettiren veya küçük düşüren şakaların stres ve öfke hormonlarını artırabileceğini belirtti. Mizahın doğru ve yerinde yapılmasının önemine değinen Tarhan, bu tür şakaların sosyal bağları güçlendirdiğini ve stres azaltıcı bir teknik olarak kullanılabileceğini ifade etti.
Yıkıcı Şakaların Tehlikeleri
Masum görünen şakaların bile çocukların özgüvenini zedeleyebileceğine dikkat çeken Tarhan, bu tür şakaların akran zorbalığına yol açabileceğini belirtti. Tarhan, yersiz şakaların kısa süreli bir gülme sağlayabileceğini ancak uzun vadede yıkıcı etkilere neden olabileceğini vurguladı. Şakanın dozunun iyi ayarlanması gerektiğini ifade eden Tarhan, özellikle stres altındaki kişilere yapılacak hikmetli şakaların olumlu etkiler yaratabileceğini dile getirdi.
Mizahın Sosyal ve Kültürel Değeri
Prof. Dr. Tarhan, mizahın iş yerleri gibi sosyal ortamlarda örgütsel psikoloji için bir sorun çözme yöntemi olarak kullanılabileceğini belirtti. Dönüşümcü liderlerin mizahı ikna yöntemi olarak kullanabileceğine dikkat çeken Tarhan, mizahın siyaset ve diplomasi gibi alanlarda da etkili olabileceğini söyledi. İçinde anlam barındıran ve sosyal bağları güçlendiren mizahın "M vitamini" olarak adlandırıldığını belirten Tarhan, şair Neyzen Tevfik ve Nasrettin Hoca'nın mizahi yaklaşımlarını örnek gösterdi.