MB Açıkladı: Gıda ve Alkol-Tütün Grubunda Enflasyon Yükseldi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), üretici fiyatlarındaki artışın enerji grubunun etkisiyle zayıfladığını, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğiliminin sürdüğünü bildirdi. TCMB, Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı. Rapora göre, yıllık enflasyon, gıda ve alkol-tütün gruplarında yükselirken, diğer ana gruplarda düşüş kaydetti. Martta gıda grubu öne çıkarken, bu grupta aylık fiyat artışı, işlenmemiş gıda alt grubu kaynaklı olarak güçlendi. Bu gelişmede, taze meyve ve sebze belirleyici olurken, ramazanın da etkisiyle et fiyatlarında kaydedilen artış dikkati çekti.

Enerji Grubunda Fiyatlar Yatay Seyretti

Enerji grubunda, küresel ham petrol fiyatlarındaki düşüşü takiben akaryakıt fiyatlarında gerçekleşen gerilemenin, şebeke suyu tarifelerindeki artışlarla büyük ölçüde dengelenmesi sonucu fiyatlar yatay seyretti. Temel mal grubunda, giyim ve ayakkabıda sezon indirimlerinin devam etmesiyle fiyatlar düştü, dayanıklı mallarda fiyat artışlarının ılımlı seyrini koruduğu ancak diğer temel mallarda bir miktar güçlendiği izlendi. Hizmetler sektöründe aylık enflasyonun alt gruplar genelinde yavaşladığı, ulaştırma hizmetlerinde ise fiyatların gerilediği görüldü.

Üretici Fiyatlarındaki Zayıflama ve Enflasyon Eğilimi

Rapora göre, üretici fiyatları artışı, enerji grubunun etkisiyle bir miktar zayıflarken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi devam etti. Martta enflasyonun ana eğilimi yavaşladı. Bu görünüm altında, mevsimsel düzeltilmiş veriler, C endeksi aylık artışında ve medyan enflasyonda yatay seyre, diğer ana eğilim göstergelerinde gerilemeye işaret etti. Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, martta enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığı gözlendi.

Yıllık Tüketici Enflasyonu ve Aylık Gelişmeler

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, gıda ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,54 ve 0,37 puan artarken, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının katkıları sırasıyla 0,87, 0,70 ve 0,29 puan azaldı. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarındaki aylık artışın, işlenmemiş gıda kaynaklı olarak bir önceki aya kıyasla yükseldiği gözlendi.

Hizmet Fiyatları ve Diğer Gelişmeler

Aylık artışlar bir önceki aya kıyasla B endeksinde zayıflarken, C'de yatay seyretti. Buna göre, fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda yükselirken, hizmet ve özellikle işlenmiş gıdada belirgin olmak üzere yavaşladı. Rapora göre, hizmet fiyat artışı martta yüzde 1,96 ile zayıflama eğilimini sürdürürken, grup yıllık enflasyonu 3,44 puan düşüşle yüzde 56,34 olarak gerçekleşti.

Mart Ayında Eğitim Hizmetlerinde Güç Kaybı

Diğer hizmetler alt grubunda, özel okul ücret gelişmelerine istinaden yılın başından itibaren yüksek aylık artışlar kaydeden eğitim hizmetlerinde enflasyon martta bir miktar güç kaybetti. Lokanta-otel grubu aylık enflasyonu hem yiyecek hem de konaklama hizmetleri kaynaklı olarak önceki aya kıyasla zayıfladı.

Ulaştırma Hizmetlerinde Fiyat Düşüşü

Haberleşme aylık enflasyonu yüzde 0,55 olurken, önceki aya göre belirgin oranda yavaşlaması dikkati çekti. Martta ulaştırma hizmetleri fiyatları hava yolu ve kara yolu ile şehirlerarası taşımacılık alt kalemlerine bağlı olarak yüzde 0,29 düşüş kaydetti.

Temel Mal Grubu Enflasyonu ve Giyim Fiyatları

Temel mal grubu yıllık enflasyonu 2,32 puanlık düşüşle yüzde 19,39 oranında gerçekleşti. Yıllık enflasyon, giyim ve ayakkabı grubunda belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda geriledi. Bu dönemde, dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları yüzde 1,63 ile ılımlı şekilde yükselirken, alt grup yıllık enflasyonu yüzde 17,95'e indi.

Mart Ayında Beyaz Eşya ve Mobilya Fiyatları

Martta beyaz eşya ve mobilya fiyatlarındaki artışlar bir önceki aya kıyasla sırasıyla yüzde 2,84 ve yüzde 2,61 ile bir miktar güçlenirken, otomobil fiyat artışı yüzde 1,41 ile daha ılımlı seyretti. Giyim ve ayakkabı alt grubu fiyatları martta yüzde 2,59 geriledi. Bu gelişmede ay boyunca gerçekleşen sezon indirimlerinin etkili olduğu görüldü.

Diğer Temel Mallarda Fiyat Artışı

Diğer temel mallar alt grubunda ise fiyatlar yüzde 2,09 yükselerek önceki aya kıyasla güç kazandı. Enerji fiyatları martta yatay seyretti; grup yıllık enflasyonu 1,94 puan düşerek yüzde 41,98 oldu.

Akaryakıt ve Elektrik Fiyatlarındaki Değişim

Akaryakıt fiyatları, ABD doları cinsinden uluslararası enerji fiyatlarının katkısıyla yüzde 1,96 gerilerken, elektrik fiyatları son kaynak tedarik tarifesi çerçevesinde aylık yüzde 0,69 düştü. Diğer taraftan bu dönemde şebeke suyu fiyatları aylık yüzde 2,23 yükseldi.

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Grubu Fiyatları

Martta gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yüzde 4,94 artarken bu grupta yıllık enflasyon 2,01 puan artışla yüzde 37,12 oranında gerçekleşti. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 5,82 puan yükselerek yüzde 39,57 olurken işlenmiş gıdada ise 1,11 puan düşüşle yüzde 34,96 oldu.

Aylık Gıda Enflasyonu ve Hava Koşulları

Bu dönemde aylık gıda enflasyonunu işlenmemiş gıda fiyatlarındaki belirgin artış (yüzde 10,17) sürükledi. Olumsuz hava koşullarını takiben taze meyve sebze fiyatlarında yüzde 16,03 ile önemli bir aylık artış görüldü.

Kırmızı Et ve Yumurta Fiyatlarındaki Artış

Kırmızı et fiyatlarında büyük ölçüde ramazana bağlı etkilerle artış (yüzde 6,21) izlenirken yumurta fiyatlarındaki artışta (yüzde 8,55) ramazana ek olarak dış ticaret kaynaklı etkiler hissedildi. Diğer taraftan bu dönemde işlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,57 ile son iki ayın ardından sınırlı bir artış kaydetti.

Alkollü İçecekler ve Tütün Grubu Fiyat Artışı

Alkollü içecekler ve tütün grubunda fiyatlar tütün ürünlerine bağlı olarak martta yüzde 9,96 yükseldi. Bu artış ocak ayındaki maktu vergi güncellemesinin beraberinde getirdiği gecikmeli etkilerin yanında üretici firma kaynaklı olarak gerçekleşti.

Yurt İçi Üretici Fiyatları Mart Ayında Arttı

Yurt içi üretici fiyatları martta yüzde 1,88 artarken yıllık enflasyon 1,71 puan düşerek yüzde 23,50'ye geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla sermaye, ara malı, dayanıksız ve dayanıklı tüketim malı gruplarındaki fiyat artışı sırasıyla yüzde 2,53, yüzde 2,28, yüzde 2,26 ve yüzde 2,19 olurken enerji fiyatları yüzde 1,17 düşüş kaydetti.

Sektörel Bazda Aylık Fiyat Gelişmeleri

Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde tütün ürünleri, metal cevherleri ağaç ve mantar ürünleri ile diğer mamul eşyalar fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar oldu.