ABD-Çin Restleşmesi Teknolojiyi Etkileyecek: Yüzde 30 Zam Kapıda

ABD ile Çin arasındaki gümrük vergileri tartışması, teknoloji ürünlerinin maliyetlerini artıracak. Özellikle Çin'de üretilen telefon, modem ve teknik ekipman fiyatlarının yüzde 30 yükselmesi bekleniyor. ABD Başkanı Donald Trump döneminde uygulanan yüksek gümrük vergileri, Çin'den ithal edilen teknoloji ürünlerini hedef aldı ve bu durum tüketiciler ile üreticiler üzerinde ciddi etkiler yaratacak. Yenişafak'tan Orhan Orhun Ünal'ın haberine göre, sektör temsilcileri, akıllı telefonlar ve bilgisayar donanımları gibi ürünlerde yüzde 15 ila yüzde 25 arasında bir fiyat artışı öngörüyor. Örneğin, 1.000 dolarlık bir cihazın fiyatı birkaç ay içinde 1.150-1.250 dolara kadar çıkabilir.

İnternet Kesintileri Yaşanabilir

Benzer şekilde, internet altyapı hizmetlerinin de bu artışlardan etkileneceği tahmin ediliyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık'a göre, özellikle ABD merkezli donanım üreticilerinin ürünleriyle çalışan internet servis sağlayıcıları, yeni ekipman temininde zorluklar yaşıyor. Bu durum, özellikle 5G altyapısına geçiş sürecinde maliyetleri ciddi biçimde artıracak. Kırık, internet erişim ücretlerinde yüzde 10 ila yüzde 20 arasında bir artış görülebileceğini ve buna bağlı internet kesintileri yaşanabileceğini tahmin ediyor.

Çin'e Bağımlı Ürünlerde Zam Kaçınılmaz

Bu durumun bireysel kullanıcılar yanında şirketleri de etkileyeceğine değinen Kırık, "Bulut sistemleri, veri merkezleri ve siber güvenlik altyapıları da bu ekipmanlara bağımlı durumda." Akıllı telefon, tablet, PC, oyun konsolu gibi bireysel tüketici elektroniği ürünlerinde ise fiyat artışları daha dramatik olabilir. Özellikle üretim sürecinde Çin'e bağımlılığı yüksek olan ürünlerde yüzde 20 ila yüzde 30 oranında zamlar gündeme geliyor. Bu da tüketicinin ürün yenileme döngüsünü uzatmasına neden oluyor. Eskiden her iki yılda bir telefon değiştirirken, şimdi bu süre 3-4 yıla çıkabilir. Bu hem piyasadaki nakit akışını yavaşlatır hem de firmaların satış hacmini küçültür. Donanım maliyetlerindeki yükseliş, yazılım geliştirme ve test süreçlerine de yansıyor. Örneğin, girişimlerin altyapı ve test ekipmanı maliyetlerinde yüzde 15-20 civarında bir artışı getirebilir.

Yerli Üretim İçin Fırsat Zamanı

Türkiye açısından maliyet artışlarını Ali Murat Kırık şöyle değerlendirdi: "Akıllı telefon, tablet, bilgisayar, oyun konsolu gibi ürünlerde yaşanacak maliyet artışları," ithalat yoluyla teknolojiye erişimi zorlaştırırken, internet altyapısı ve dijital hizmetlerde de bu maliyet artışlarının yansımaları görülmeye başlanacaktır. Maliyet artışı, teknoloji ürünlerini temin etme sürecinde daha planlı ve temkinli davranmalarına neden olacak. Öte yandan, artan vergiler Türkiye'de yerli üretimi ve teknolojik altyapının geliştirilmesini teşvik edebilir. Yerli üretim ve Ar-Ge yatırımlarının desteklenmesi, uzun vadede teknoloji pazarında bağımsızlık sağlanmasına katkıda bulunacak. Bu çerçevede, devlet ve özel sektör işbirliğine giderek, yerli teknoloji üretimini artırmaya yönelik adımlar atılması, Türkiye'nin rekabet gücünü yükseltebilir.

Tedarik Zincirinde Kriz

Kırık, maliyet artışının nedenleri konusunda, "Çinli üreticiler, mallarını alternatif pazarlara (örneğin Türkiye, Afrika veya Güney Amerika'ya) daha düşük fiyatlarla satabilir." Bu durum, kısa vadede bu ülkelerde Çin menşeli ürünlerin ucuzlamasına yol açabilir. Ancak küresel tedarik zincirleri iç içe geçtiğinden, ABD'nin koyduğu vergiler, ara mamul veya hammadde fiyatlarını artırarak dolaylı yoldan Türkiye gibi üretim yapan ülkelerde maliyetlerin yükselmesine neden olabilir. Bu ikili etki, hem ucuz ithalat fırsatlarını hem de üretim maliyeti baskılarını aynı anda gündeme getirir.