MEB, disiplin cezalarının uygulanması konusunda tereddüte düşülen hususlara 4 başlıkta açıklık getirdi

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Disiplin amiri ve disiplin cezaları başlıklı" 124 üncü maddesinde; Disiplin amirlerinin; kurumların kuruluş ve görev özellikleri dikkate alınarak Devlet Personel Başkanlığının görüşüne dayanılarak özel yönetmeliklerinde tayin ve tesbit edilecek amirler olduğu, kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisinin verileceği yönünde hüküm yer almaktadır.

1-DİSİPLİN CEZALARINDA "BİR DERECE HAFİF OLANI UYGULAMA, CEZAYI HAFİFLETME, BAŞKA BİR CEZA VERME" HUSUSLARINDA CEZANIN BENT VE ALT BENTİNİN AÇIKÇA YAZILIP YAZILMAYACAĞI İLE İLGİLİ OLARAK;

Personel hakkında disiplin işlemi yapılırken, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125/E-1'den sonra gelen 2 nci paragrafı gereği bir derece hafif ceza uygulayacaksa, 135 inci madde gereği ceza hafifletecekse veya 126 ncı madde gereği başka bir ceza verilecekse; sübuta eren fiil veya halin karşılığı olan bent ve bentin belirtilerek verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Zira tekerrür halinde veya itiraz sonucu yeniden değerlendirmede verilen cezalara ilişkin fiil ve haller esas alınmaktadır. Bu durumda aynı Kanununun 125/E-1'den sonra gelen 3 üncü paragrafı da dikkate alınabilir.

2-DİSİPLİN AMİRİNİN, MÜFETTİŞ VEYA MUHAKKİK TARAFINDAN TEKLİF EDİLEN CEZADAN FARKLI BİR CEZAYA TAKTİR YETKİSİNE SAHİP OLUP OLMADIĞI İLE İLGİLİ OLARAK;

Disiplin amirinin, soruşturmayı yapan müfettiş veya muhakkikin getirdiği teklife mutlak anlamda bağlı olmadığı gibi, mevzuatta öngörülen fiillerin karşılığında getirilen cezalardan bazılarını tayin yetkisi de bizatihi disiplin amirinin uhdesinde bulunmaktadır.

Disiplin amirinin bu yetkiyi kullanırken; keyfilikten kaçınarak, soruşturma dosyası muhteviyatında bulunan bilgi ve belgeler ile savunmada belirtilen kanıtları dikkate alarak ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapacağı değerlendirme sonucunda karar vermelidir. İdari işlemler için geçerli olan gerekçelilik kuralı ile disiplin hukukunda hakim olan tipiklilik ve ölçülülük ilkesini de gözeterek yetkisini kullanması önem arz etmekte ve bu hususta dikkat ve özen yükümüne riayet etmek suretiyle işlem tesis etmesi gerekmektedir.

3-657 SAYILI KANUNUN 125/E-1'DEN SONRA GELEN 2 NCİ PARAGRAFINDA BELİRTİLEN "GEÇMİŞ HİZMETLERİ SIRASINDAKİ ÇALIŞMALARI OLUMLU OLAN VE ÖDÜL VEYA BAŞARI BELGESİ ALAN MEMURLAR İÇİN VERİLECEK CEZALARDA BİR DERECE HAFİF OLANI UYGULANABİLİR." HÜKMÜNE HİÇ DEĞİNMEDEN SALT TAKTİR YETKİSİ KAPSAMINDA KARAR VERİLİP VERİLEMEYECEĞİ İLE İLGİLİ OLARAK;

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 ve ilgili diğer maddelerinde, personelin hangi fiili veya hali karşılığında hangi cezayı alacağının belirlendiği gibi, disiplin işlemlerinde savunma ve itiraz gibi hakları ile hafifletici nedenler de belirtmiştir.

Bu çerçevede, geçmiş hizmetleri sırasındaki olumlu çalışmaları olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanın uygulanabileceği hususunda sınırlarlar belirterek taktir yetkisi verilmiştir. Ancak mutlak bir hafifletme söz konusu değildir.

Kanunda belirtilen bu hafifletici nedenin bilindiği ve dikkate alındığının anlaşılması için ceza verilirken değinilmesinin veya bahsedilmesinin yerinde olacağı değerlendirilmektedir.

4-DİSİPLİN KURULUNCA KİŞİNİN İTİRAZININ KABULÜ HALİNDE "HAFİFLETEBİLİR VEYA TAMAMEN KALDIRABİLİR" İBARELERİNDE BELİRTİLEN HUSUSUN DIŞINDA, İTİRAZA KONU OLAN CEZANIN HERHANGİ BİR DEĞİŞİKLİK YAPMADAN AYNEN UYGULANIP UYGULANMAMASI İLE İLGİLİ OLARAK;

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 135'inci maddesi ile Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 7/2 maddesinde; "Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezasına karşı yapılan itirazın kabulü halinde disiplin amirleri, kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilir." hükmü gereğince itiraz edilen cezanın aynen uygulanamayacağı, aynen uygulanmasının disiplin kurulunun yetkisinin kısıtlayacağı anlamına geleceğinden, cezanın hafifletilmesi veya cezalandırılmama cihetine gidilmesi yönündeki iki husustan birinin uygulanması gerekmektedir.

İşte o yazı;

Ahmet KANDEMİR