Mesleğini sevmeyen boyun fıtığı oluyor
Boyun fıtığının nedeni çok: İşini sevmemek, patronla geçinememek, monotonluk, stres, az mola verme; hava akımı, soğuk, loş ışıkta çalışma...
Boyun ağrısı, bel ağrısı gibi hareketi kısıtlamadığından ihmal ediliyor. Oysa boyun sorunları da ciddi. Bunlardan öne çıkanı ise boyun fıtığı. İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Birimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Özcan, yanlış hareketler, boynumuzu öne, arkaya eğip çalışma, boynu sık döndürme, tekrarlamalı, zorlamalı boyun hareketleri, uzun süre aynı pozisyonda durulması, titreşimli aletle çalışma, hava akımı, klimaların yanlış yerleştirilmesi, ortamın yeterince aydınlatılmaması, soğuk olması gibi fiziksel nedenlerin yanında psikolojik etkenlerin de boyun fıtığında etkili olduğunu söylüyor. Örneğin stres, işini sevmeme, işinin üzerinde kontrolünün az olması, amir ve arkadaş desteğininn yetersiz olması, monoton çalışma bu etkenlerden sadece bazıları...
Boyun ağrılarından korunabilir miyiz?
Ağrıdan korunmada ve tedavide ergonomi temel. Ergonomi, işin çalışana uygun hale getirilmesidir. Günümüzde ergonomi, çalışanın yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla sağlığının ve güvenliğinin korunması, iyileştirilmesi ve iş veriminin artırılmasına yönelik olarak çalışma yaşamında ve günlük yaşamda kullanılan her türlü araç ve gerecin kişiye uydurulması için yapılan tüm faaliyetleri kapsar. Ergonomi kalitenin ve verimliliğin önündeki engelleri kaldırır. Ergonomi çalışan için sağlığının, özellikle kas iskelet sağlığının iyileştirilmesi, işveren için verimliliğin ve kârlılığın artırılması demektir. Biz bu nedenle Uygulamalı Ergonomi Derneği'ni kurduk. Amacımız toplumda kas-iskelet hastalıklarına yönelik farkındalık yaratmak.
Boyun ihmal mi ediliyor?
Boyun ağrısı bel ağrısı kadar hareketliliği, yürümeyi engellemediği için genelde ihmal ediliyor. Örneğin boynu tutulan kişi ağrısı olsa da işini, günlük yaşamını verimsiz olarak sürdürebiliyor. Bel tutulduğunda ayağa kalkamayacağı için yaşamı tamamen engellenmiş oluyor. Çalışanlarda görülme sıklığı yüzde 80'e ulaşıyor.
Boyun fıtığı neden oluşuyor?
Boynumuzu öne, arkaya eğip çalışma, boynu sık döndürme, tekrarlamalı, zorlamalı boyun hareketleri, uzun süre aynı pozisyonda durulması, titreşimli aletle çalışma, hava akımı, klimaların yanlış yerleştirilmesi, ortamın yeterince aydınlatılmaması, soğuk olması gibi fiziksel nedenlerin yanında psikolojik etkenler de boyun fıtığında etkili. Örneğin stres, işini sevmeme, işinin üzerinde kontrolünün az olması, amir ve arkadaş desteğininn yetersiz olması, molaların azlığı, monoton çalışma...
Ani hareketler nedeniyle de boyun fıtığı oluşur mu?
Boyun fıtığının çok azı ani tek bir nedene, travmaya bağlı oluşur. Fıtıkların çoğu, zaman içinde birikimli hasarlara, risklere bağlı olur.
Boyun fıtığı ne zaman ciddiye alınmalı?
Kola vuruyor, elde kuvvet kaybı, tutumama gibi sorunlara yol açıyorsa önemlidir. Doktora gidilmeli.
Fıtığın belirtileri nelerdir?
Belirtiler, fıtığın olduğu yere göre değişir. Ortada ise sedece boyunda ağrı, kısıtlanma olabilir. Yanlara doğru ise kollara giden siniri etkilemişse kollarda uyuşma, ağrı, güçsüzlük olabilir. Kişi bir şeyi tutamaz, kaldıramaz. Ortada ve omuriliği etkilemişse idrar ve dışkilama fonksiyonları bozulabilir. Fıtığa bağlı kaslarda kasılma varsa baş ağrısı, dönmesi, kulak ve gözde de sorunlar olabilir.
Boyun fıtığı en çok kimlerde görülüyor?
Sıklıkla boynunu kullanarak çalışanlarda görülür. Ofiste çalışanlarda, bilgisayar kullanıcıları, banka, ?call center'larda çalışanlar, montaj işi yapanlar, teknisyenler, konfeksiyon çalışanları, diş hekimleri, müzisyenler, cerrahlar gibi bazı meslek grupları yüksek risk altında.
Boyun fıtığı tehlikeli mi?
Kolda, elde güçsüzlük, idrar ve dışklılama fonksiyonları bozulursa tehlikelidir ve acilen cerrahi gerekebilir. Ayrıca iki aylık doğru tedaviye cevap vermezse de cerrahi düşünülebilir.
Boyun ameliyatı riskli değil mi?
Ameliyat bele göre daha riskli. Ameliyat sonrası korunmada önlemlere uyulması çok daha fazla önemli.
Fıtıktan nasıl korunabiliriz?
Korunma tedaviden çok daha ucuz ve kolay. Bunun için:
Boynu doğru kullanma (bunun için de ergonomi eğitimi çok önemli), Çalışma ortamındaki, örneğin ofisteki mobilyayı ve ekipmanı kendine uygun ayarlama, düzenleme gerekiyor. Sandalye çok önemli. Masa, bilgisayar, klavye ve ?mouse'un yerleşimi önemli. Diğer işlerle uğraşanalar da aynı şekilde uygulamalara gitmeli. İşyerinde ve günlük yaşamda egzersizlerin yapılması ve fiziksel aktivite ayrıca çok önemli. Özellikle boyun için korselemeye yarayan egzersizler var. Tıpkı belde korselemeye, bel kaslarını güçlendirmeye yönelik olanlar gibi... Karpal tünel sendromunun da özel egzersizleri var. Hekimin uygun gördğü egzersizler fizyoterapistler tarafından uygulanabilir.
Tedavi nasıl yapılıyor?
Tedavide ilaç, fizik tedavi dışında belde uygulanan seçenekler de yer alıyor. Elle tedavi, manipülasyon (bilen kişi yapmalı, yoksa ölüme varan komplikasyon olabilir) bir seçenek. Çekme de dikkatli olmalı. Omurilik yakınına, kök civarına yapılan özel enjeksiyonlar ve akupunkturun tedavide önemli yeri var.
Hangi sporlar boyun için uygun?
Sırtüstü yüzme ve yürüyüş... Yürümenin bütün kas iskelet sistemine olumlu etkisi var. Belle direk ilgisi var yürümenin ve bu kanıtlandı.
Karın üstü uyuma zararlı
Çoğumuz sabah yataktan bel ve boyun ağrısıyla uyanabiliyoruz. Bunun nedeni sıklıkla boynu kötü kullanma, kötü yastık ve yanlış uyuma pozisyonu. Yastığınızın, yatağınızın ve uyuma pozisyonunuzun doğru olması için bazı kurallara uymak gerekiyor:
Yattığınız yer düz, ne çok sert ne de çok yumuşak olmalı
Yastığınız ince olmalı, omuzlara kadar gelmeli ve boyun kavisinizi desteklemeli
Ağrılı dönemlerde sırt üstü yattığınızda belinizin ve dizlerinizin altını küçük bir yastıkla destekleyin. Yan yattığınızda da dizlerinizin arasına küçük bir yastık koyun.
Karın üstü uyuma zararlıdır.
Sigarayı bırakma
Sigara, omur, disk ve diğer yapıların kanlanmasını bozarak bel ve boyun ağrısı olasılığını artırır.
Ergonomik düzenlemeler
İşin, çalışanın vücut yapısına, ölçülerine uygun olmaması ve çalışırken vücudu yanlış kullanma, kötü postürde çalışma ve tekrarlamalı hareketler omurgayı zorlar. İşyeri analizleriyle işin çalışana uygunluğu, çalışanın vücudunu nasıl kullandığı değerlendirilmeli ve gerekli düzenlemeler, iş planlaması, organizasyonu yapılmalı ve ayrıca vücudu doğru kullanma eğitimi ve egzersizler verilmeli.
Kadınları seven fibromiyalji depresyona yol açıyor
Fibromiyalji belirtileri neler?
Yaygın, en sıklıkla boyun ve sırttta, sonra belde dirseklerde ve dizlerde ağrılar olur. Ağrılar yanında , halsizlik, uygusuzluk, depresyon, sabah tutukluğu, bağırsakta spastik kolit olur.
Bu hastalık kadınlarda daha çok görülüyormuş. Neden?
Kadınlarda sık olma nedeni açıklanamıyor. Hormonal etkenler önemli olabilir. Bu hastalık da genellikle ofis çalışanlarında daha sık görülüyor.
Kolay tanı konabiliyor mu?
Tanıda önemli olan laboratuvar bulgular normaldir. Bu aygın yakınmaları yapan diğer hastalıklar ayırt edilmeli. Ağrı en sık görülen yakınma. Daha çok boyun, sırt ve bel bölgesinde yaygın ağrıdan yakınma olur. Ağrı kol ve bacaklarda da olabilir. Hastalıkta yorgunluk sık görülür ve günlük yaşamı etkileyebilir. Bu hastalar genellikle sabahları yataktan yorgun kalkar.
Tanıda hasta yakınmalarının değerlendirilmesi, ağrı tipi, fizik muayene ve eşlik eden bulgular önem taşır.
Hastalığı etkileyen faktörler neler?
Yakınmalar genelde stres, hava değişimi, soğuk veya rutubetle artabiliyor. Hastalarda soğuğa karşı aşırı bir hassasiyet olabilir. Belli bir pozisyonda uzun süreli çalışma da ağrıyı artırabilir. Bilgisayar ve daktilo gibi aletlerle çalışanlarda hastalık daha sık görülüyor. Uzun süreli oturma, ayakta durma, stres, uzun süreli yazı yazma, araba kullanma, telefonla konuşma, soğuğa maruz kalma, eğilerek çalışma ve ağır kaldırma, kolların gergin pozisyonda çalışma yüzeyinde bulunması gibi çalışma koşulları fibromiyalji belirtilerini şiddetlendirebilir. İşyeri arkadaşları veya amirle olan gerginlikler de yakınmalarının artmasına yol açabiliyor. Sıcak uygulama, tatil, dinlendirici uykuyla yakınmalar hafifleyebiliyor.
Korunmak zor mu?
Korunma zor, stresten, psikolojik etkenlerden uzak durulmalı.
Tedavisi nasıl yapılıyor?
Tedavide başa çıkmayı öğrenmek önemli. Stresi kotrol etmek, gevşeme egzersizleri, fiziksel aktivite ve spor yapmak önemli. Kişide depresyon varsa tedavi ettirilmeli. Hastalıkta kullanılan etkili ilaçlar da bulunuyor. Yenilik olarak bel ve diğer boyun sorunlarında da uygulanan ozon tedavisi, akupunktur sayılabilir.