283 belediyenin kapatılmasına onay
Gökçer Tahincioğlu
Anayasa Mahkemesi, 43 yeni ilçe kurulması ve 283 ilk kademe belediyesinin kapatılmasına yönelik yasanın iptali istemiyle yapılan başvuruyu 5'e karşı 6 oyla reddetti. Mahkeme, 862 belde belediyesinin köye dönüştürülmesine yönelik düzenlemeyi ise iptal etti
Anayasa Mahkemesi, nüfusu 2 binin altına düşen 862 belde belediyesi ile 283 ilk kademe belediyesinin tüzel kişiliğinin kaldırılması, 43 yeni ilçe kurulmasına yönelik yasanın iptali istemiyle açılan davayı sonuçlandırdı.
Mahkeme, 5'e karşı 6 oyla, aralarında İstanbul'daki Eminönü, Bahçeşehir gibi belediyelerin mahalleye dönüştürülerek başka bir belediyeye bağlanmasını hukuka uygun buldu. Oylamanın kaderini, oturuma katılmayan asıl üyenin yerine oy kullanan yedek üyenin, ?iptal isteminin reddi? yönündeki tercihi değiştirdi.
Anayasa Mahkemesi, 43 yeni ilçe kurulması, 862 belde belediyesi ile 283 ilk kademe belediyesinin tüzel kişiliğinin kaldırılmasına yönelik yasanın iptali istemini dün karara bağladı. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Ankara, İstanbul, İzmir ve Adana büyükşehir belediye başkanları gibi isimlerin yasayla ilgili görüşlerini önceki gün dinleyen Yüksek Mahkeme heyeti, dün mesai saati bitimine kadar süren görüşmeler sonunda kararını açıkladı.
1 oyla mahalle oldular
Yüksek Mahkeme, 5'e karşı 6 oyla yasanın geçici 1. maddesi dışındaki tüm maddelerinin iptali istemini reddetti. Oylamanın sonucunda, oylamaya katılmayan asıl üye Necmi Özler'in yerine oy kullanan yedek üye Mustafa Yıldırım etkili oldu. Yıldırım, iptal isteminin reddi yönünde oy kullandı. Böylece 6'ya karşı 5 oyluk tablo oluştu.
Buna göre, aralarında İstanbul Eminönü, Bahçeşehir, Kumburgaz, Ankara Temelli, Yenikent, Esenboğa gibi tanınmış belediyelerin de bulunduğu 283 belediyenin mahalleye dönüştürülerek başka bir belediyeye bağlanması kesinleşti.
Mahkeme, yasanın sadece 862 belde belediyesinin köye dönüştürülmesine yönelik geçici 1. maddesinin iptaline karar verdi. Ancak bu iptal kararı sadece bazı belediyeleri kurtaracak. Yüksek Mahkeme, 862 belediye arasında yer alan 4 belediyenin başka belde belediyeleriyle birleştiğine, 122 belediyenin nüfusunun 2 binin üzerinde olduğuna yönelik tespit davası açtığına dikkati çekti.
Yeniden belirlenecek
Mahkeme, bu belediyelerin nüfusunun 2 binin altında olup olmadığının net biçimde saptanması gerektiğine hükmetti. Mahkeme ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bayındırlık Bakanlığı'nın turizm yöresi olarak nitelendirdiği Alacahöyük, Göreme gibi belediyelerin de köye dönüştürülemeyeceğine karar verdi. Buna göre TBMM, köye dönüştürülecek belediyeleri yeniden belirlemek zorunda kalacak. Bu kriterleri taşımayan belde belediyeleri köye dönüştürülecek.
Anayasa Mahkemesi, nüfusu 2 binin altına düşen 862 belde belediyesi ile 283 ilk kademe belediyesinin tüzel kişiliğinin kaldırılması ve 43 yeni ilçe kurulmasını öngören 5747 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un Geçici 1. maddesinin iptal isteminin kabulüne, diğer hükümlerinin iptal isteminin reddine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, 5747 sayılı kanunun geçici 1. maddesinin iptal isteminin kabulüne, diğer hükümlerinin iptal isteminin reddine karar verdi.
İptal istemi reddedilen maddeler, nüfusu 2 binin altına düşen 862 belde belediyesi ile 283 ilk kademe belediyesinin tüzel kişiliğinin kaldırılması ve 43 yeni ilçe kurulmasını öngörüyordu.
Anayasa Mahkemesi CHP'nin, söz konusu kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açtığı davayı esastan görüşerek karara bağladı.
Yüksek Mahkeme heyeti, yasanın 1. maddesinin birinci fıkrasının 11, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26. bentlerinde yer alan Diyarbakır, İzmir ve İstanbul'un bazı mahallerinin yeni ilçelere bağlanmasını öngören düzenlemenin iptal ve yürütmesinin durdurulması istemini oy çokluğu ile reddetti.
Yasanın 2. maddesinde yer alan bazı büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan ilk kademe belediyelerinin tüzel kişiliklerinin kaldırılarak belirlenen ilçe belediyelerine katılmasını öngören kanun hükmünün de iptal ve yürürlüğünün durdurulması talebi de oy çokluğuyla reddedildi.
Anayasa Mahkemesi, kanunun geçici 1. maddesinin 1. fıkrasını ise Anayasa aykırı bularak iptal etti.
Anayasa Mahkemesi'nin, 5747 sayılı yasayla ilgili kararına göre, adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarına yasal süresi içinde iptal davası açan, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce nüfusu 2 binin üzerine çıkan belediyeler kapatılmayacak.
Anayasa Mahkemesi'nin 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un geçici 1. maddesinin 1. fıkrasını bazı yönlerden Anayasaya aykırı bularak iptal etti.
Buna göre, adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarına yasal süresi içinde iptal davası açan, yasanın yürürlüğe girdiği 22 Mart 2008 tarihinden önce 5393 sayılı yasanın 8. maddesi uyarınca yapılan katılma işlemiyle nüfusu 2 binin üzerine çıkan ve "Kültür ve Turizm Bakanlığının önerisi ile Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilmiş turizm bölge, alan ve merkezleri ve kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri" kapsamında kalan ve "Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca saptanan 2008 yılı turizm öncelikli yöreler" listesinde yer alan belediyeler, kapatılmayacak.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal istemini reddettiği maddeler ise nüfusu 2 binin altına düşen 862 belde belediyesi ile 283 ilk kademe belediyesinin tüzel kişiliğinin kaldırılması ve 43 yeni ilçe kurulmasını öngörüyordu.
İptal istemini reddedilen 2. maddeye göre, İstanbul'un Eminönü ilçesinin tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleleri Fatih Belediyesi'ne bağlanacak.
Kadıköy ilçe belediyesine bağlı Atatürk Mahallesinin E-80 karayolu ile 04 karayolunun kuzeyinde kalan kısımları Ümraniye Belediyesi'ne, Esenler Belediyesi'ne bağlı bazı mahalleler Başakşehir Belediyesi'ne bazı mahalleler ise Bağcılar Belediyesi'ne katılacak.
İstanbul'un Gürpınar Belediyesine bağlı Pınartepe mahallesi ve Kıraç Belediyesi'ne bağlı Çakmaklı mahallesinin TEM-D100 bağlantı yolunun batısı Büyükçekmece İlçe Belediyesine, Çekmeköy Belediyesine bağlı Mehmet Akif Ersoy mahallesinin Ümraniye-Şile Yolunun güneyinde kalan kısmı Ümraniye İlçe Belediyesi'ne bağlanacak.
Ömerli Belediyesine bağlı Merkez mahallesinin Ömerli Baraj Gölü içindeki yarımada üzerinde bulunan Germeçli Tepesi, Akça İlyas Tepesi, Ziyaret Tepesi ve Koçullu Köyü Ziyaret Tepesi mevkilerinin Pendik'in Kurtdoğmuş Köyüne ve Bahçeşehir Belediyesi'nin 1. Kısım mahallesinin TEM'in güneyinde ve TEM D100 bağlantı yolunun doğusunda kalan kısmı Avcılar Belediyesi'ne katılacak.
İptal talebi reddedilen yasanın 1. maddesinin birinci fıkrasının 11, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26. bentlerine göre Diyarbakır, İzmir ve İstanbul'un bazı mahalleri yeni ilçelere bağlanacak.