Maliye Bakanlığınca Harcıraha İlişkin Olarak Yayımlanan Talimatın Ayrıntıları
Maliye Bakanlığınca Harcıraha İlişkin Olarak Yayımlanan Talimatın Ayrıntıları
Bilindiği ve sitemizde de defalarca manşet olarak belirtildiği üzere, 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51'inci maddesinin (f) bendi nedeniyle 1.4.2003 tarihinden itibaren ilk defa veya yeniden (istifa sonrası dönüş ve emeklilik sonrası dönüş) göreve alınanlar ile naklen ataması yapılanlar, başka yerlerde sürekli veya geçici olarak görevlendirilenlere harcırah ödenmemektedir. Ayrıca, 1.4.2003 tarihinden sonra emekliye ayrılacaklara da harcırah olarak sadece 500 milyon lira ödenmektedir. Memurlar.NET olarak, Bütçe Kanununa konulan bu hükümlerin hukuksuz ve Anayasa'ya aykırı olduğunu belirtmiş ve bu hükümlerden dolayı hak ettikleri harcırahları alamayanların idare mahkemlerinde açacakları davalara ilişkin örnek dilekçeler yayımlamıştık. İdare mahkemelerinde davalar dosya üzerinden görüldüğünden, belirli harçların ödenerek yayımlamış olduğumuz dilekçeler ile mahkemeye başvurulması halinde (avukatlara herhangi bir ödeme yapılmaksızın) hak edilen harcırahların alınmasının mümkün olduğu yine sitemizce belirtilmişti. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca bugün yayımlanan 10 sıra No'lu talimat ile Bütçe Kanununda yer alan hükümlerle ilgili olarak karşılaşılan sorunlara cevaplar verilmiştir. Ayrıntılar için tıklayın.
2003 yılı Bütçe Kanununun 51/f maddesinde yer alan hükümlerin hukuksuz olduğuna ve geçen yılki bütçe Kanunda yer alan benzer hükümlerin anayasa Mahkemesince iptal edildiğine ilişkin açıklamalar için sitemizin Harcırah kategorisini, mahkemelere başvuruda kullanacağınız dilekçeler için örnek dilekçeler bölümüne bakabilirsiniz.
Aşağıda yer alan Bütçe Uygulama Talimatı 3 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm devlet hizmetine ilk defa veya yeniden atananlara; ikinci bölüm nakil veya sürekli veya geçici olarak görevlendirmelere; üçüncü bölüm ise emekli edilenlere ilişkindir.
Talimatın en önemli yönü zorunlu yer değiştimeye tabi personele harcırahın ödenmesi gerektiğine dair B/5 bölümünde yer alan açıklamalardır. Buna göre öğretmenler, polisler ve diğer zorunlu yer değiştirmeye tabi personelin doldurmuş olduğu tercihlerini belirten form veya dilekçe şeklindeki beyanları yazılı beyan olarak kabul edilmemektedir.
Talimatın tüm metni aşağıdaki gibidir.
2003 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı (Sıra No:10) Harcırah
4833 sayılı 2003 yılı Mali Bütçe Kanununun 51'inci maddesinin (f) bendinde yer alan hükümlerin uygulanmasında karşılabilecek tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması zaruri görülmüştür.
A. 4833 sayılı 2003 yılı Mali Bütçe Kanununun 51'inci maddesinin (f) bendinin birinci paragrafında;
"10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanun kapsamında bulunan kurum ve
kuruluşlar ile özel hükümler gereğince anılan Kanun kapsamı dışında yer alan
tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, istihdam edilme şekline bakılmaksızın; ilk
defa veya yeniden göreve alınanlar ile bunların aile fertlerine bu nedenlerle
harcırah ödenmez, bu amaçla başka bir adla ödeme yapılamaz."
hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel hükümler gereğince anılan Kanun kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, istihdam edilme şekline bakılmaksızın; ilk defa veya yeniden göreve alınanlar ile bunların aile fertlerine bu nedenlerle harcırah ödenmeyecek, bu amaçla başka bir adla dahi olsa herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
B. 4833 sayılı 2003 yılı Mali Bütçe Kanununun 51'inci maddesinin (f) bendinin ikinci paragrafında;
"Yukarıda belirtilen kurum ve kuruluşlarda istihdam edilen personelden, kendilerinin yazılı talebi üzerine 1.4.2003 tarihinden itibaren bu kurum ve kuruluşlar arasında veya bunların başka yerlerdeki birimleri arasında naklen ataması yapılanlar ile başka yerlerde sürekli veya geçici olarak görevlendirilenlere, 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanunda veya özel mevzuatlarında bu atama veya görevlendirmeler için öngörülen harcırah ödenmez, bu amaçla başka bir adla dahi olsa herhangi bir ödeme yapılamaz."
hükmü yer almaktadır. Bu hükmün uygulanmasına aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilecektir.
1- 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel hükümler gereğince anılan Kanun kapsamı dışında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının tüm personeli istihdam edilme şekline bakılmaksızın bu hüküm kapsamına değerlendirilecektir.
2- Bu personelden, 1.4.2003 tarihinden itibaren söz konusu kurum veya kuruluşlar veya bunların başka yerlerdeki birimleri arasında naklen ataması yapılanlar ile başka yerlerde sürekli veya geçici olarak görevlendirilenlere, bu atama ya da görevlendirmelerin ilgililerin kendi yazılı talepleri üzerine gerçekleştirilmiş olması halinde, 6245 sayılı Kanunda veya kendi özel mevzuatında bu atama veya görevlendirmeler için öngörülen harcırah ödenmeyecek, bu amaçla başka bir adla dahi olsa herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
3- Atama ve görevlendirmelere ilişkin işlemler, ilgililere tebliğ ile hüküm ifade ettiğinden, yazılı talep ve diğer aşamaları 1.4.2003 tarihinden önce gerçekleşmiş olsa bile, 1.4.2003 tarihinde veya sonrasında tebliğ aşaması tamamlanmış tüm atama ve görevlendirmeler de anılan hüküm kapsamında değerlendirilecek ve bu atama ve görevlendirmeler için harcırah ödenmeyecektir.
4- Bu atama veya görevlendirmelere ilişkin "kendilerinin yazılı talebi şartı", hem naklen atamalarda hem de sürekli veya geçici görevlendirmelerde aranacak, yazılı talebe bağlı olmadan kurumlarca re'sen yapılan atama ve görevlendirmelerde ise bu hüküm uygulanmayacaktır. Dolaysıyla re'sen yapılan atama ve görevlendirmelerde, 6245 sayılı Kanunda veya kendi özel mevzuatında bu atama ve görevlendirme için öngörülen harcırah ödenecektir.
5- Atama ve görevlendirmelerin ilgililerin yazılı talepleri üzerine mi yoksa kurumlarca re'sen yapıldığı hususunda, her atama veya görevlendirme işleminin "sebep" unsuru dikkate alınacak, başka bir ifadeyle kurumları bu işlemleri yapmaya sevk eden esas nedene veya gerekçeye bakılacak; mevzuatı gereğince ilgililerin talepleri aranmaksızın yapılması zorunlu ve gerekli olan atama ve görevlendirmeler ile kurumların hizmet ihtiyacı veya idari ihtiyaç nedeniyle yaptıkları atama ve görevlendirmeler re'sen yapılmış sayılacaktır.
Bu çerçevede, ilgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan personelden, belirli hizmet bölgeleri veya yerlerinde öngörülen görev sürelerinin dolması nedeniyle kurumlarınca başka bir yere atanacak olanlar ile görevde yükselme veya yeterlik sınavları sonucu başka yerlere atanacak olanların, zorunlu olarak atanmaları gereken yerler arasındaki tercihlerini belirten form veya dilekçe şeklindeki beyanları, "kendilerinin yazılı talbi olarak değerlendirilmeyecek", dolaysıyla bu şekilde yapılacak atamalar da re'sen yapılmış kabul edilecek ve bu kapsamda atananalara 6245 sayılı Kanunda veya kendi özel mevzuatında bu atama ve görevlendirme için öngörülen harcırah ödenecektir. Ancak, zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan personelin, belirli süre görev yapmaları öngörülen hizmet bölgelerinde zorunlu çalışma sürelerinin tamamlanmasından önce, eş durumu, öğrenim durumu, sağlık sebepleri ve benzeri mazaretlere dayalı dahi olsa başka yerlere kendi talepleri atanmaları ile kapsama dahil tüm personelin bu mazaretlere dayalı olarak başka yerlere kendi talepleri üzerine atanmaları veya görevlendirmeleri halleri, anılan hüküm kapsamına değerlendirilecek ve bu atama ve görevlendirmeler için harcırah ödenmeyecektir.
6- Atama veya görevlendirme onaylarında, işlemlerin ilgililerin kendi yazılı talepleri üzerine mi, ilgili kurumlarca re'sen yapıldığı hususu açıkça belirtilecektir.
7- Söz konusu hüküm yurt dışından yurt içine, yurt içinden yurt dışına veya yurt dışından başka bir yere yapılan atama ve görevlendirmelerde de uygulanacaktır.
C. 4833 sayılı 2003 yılı Mali Bütçe Kanununun 51'inci maddesinin (f) bendinin ikinci paragrafının ikinci cümlesinde;
"10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 2, 3 ve 4 üncü bentleri kapsamında 1.4.2003 tarihinden itibaren görevlerinden ayrılacaklar ile anılan Kanunun 11 inci maddesine göre aynı tarihten itibaren harcıraha hak kazanacak olanlara ve özel hükümler gereğince söz konusu Kanun kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının aynı durumlarda bulunan personeline, bu nedenlere bağlı olarak ilgili mevzuatında öngörülen harcırah ödenmez; bunlardan, ilgili mevzuatında yer değiştirmeleri halinde harcırah verilmesi öngörülmüş olanlara, yer değiştirme koşulu aranmaksızın ve damga vergisi hariç hiçbir vergiye tabi tutulmaksızın 500 milyon lira tutarında ödeme yapılır."
hükmü yer almaktadır. Bu hükmün uygulanmasına aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilecektir.
1- 6245 sayılı Harcırah Kanunun 10'uncu maddesinin 2, 3 ve 4'üncü bentleri kapsamında;
a) Emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan veya emekli iken devlet hizmetine alındıktan sonra cezaen olmamak üzer vazifelerine son verilen memur ve hizmetlilere,
b) Cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere,
c) Terhis olunan yedek subaylara,
bu hallere bağlı olarak, 1.4.2003 tarihinde veya daha sonrasında görevlerinden ayrıldıklarında, Türkiye dahilinde ikamet edecekleri yere kadar olmak üzere verilmesi öngörülen harcırah ödenmeyecektir. Bunlara, bir defaya mahsus olmak üzere ve herhangi bir yer değiştirme koşulu aranmaksızın, damga vergisi hariç hiçbir vergiye tabi tutulmadan 500 milyon lira tutarında ödeme yapılacaktır. Bu ödeme için ilgililerden herhangi bir başvuru beklenmeyecek ve ayrıca ikamet değişikliği olup olmadığına bakılmayacaktır.
2. 1.4.2003 tarihinden itibaren 6245 sayılı Kanunun 11'inci maddesi kapsamında harcıraha hak kazanack olanlara da, sözü edilen madde de öngörülen harcırah ödenmeyecek; bunlara yer değiştirme koşulu aranmaksızın ve damga vergisi hariç hiçbir vergiye tabi tutulmaksızın toplam 500 milyon tutarındaki ödeme 11'inci maddede belirtilen esaslar dahilinde yapılacaktır.
3. Özel hükümler gereğince 6245 sayılı Kanun kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının yukarıda belirtilen durumlarda olan personeline de bu nedenler dolaysıyla ilgili mevzuatında öngörülen harcırah ödenmeyecektir. Bunlardan, yukarıda belirtilen nedenler dolaysıyla kendi mevzuatlarında harcırah verilmesi öngörülmüş olanlara, bir defaya mahsus olmak üzere ve herhangi bir değiştirme koşulu aranmaksızın damga vergisi hariç hiç bir vergiye tabi tutulmadan 500 milyon lira tutarında ödeme yapılacaktır. Bu ödeme için de ilgililerden herhangi bir başvuru beklenmeyecek ve ayrıca ikamet değişikliği olup olmadığına bakılmayacaktır. Ancak, bunlardan kendi mevzuatlarında anılan durumlara ilişkin harcırah verilmesi öngörülmemiş olanlara herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
4. Söz konusu hükümde yurt içi ve yurt dışı ayrımı yapılmadığından, yukarıda belirtilen durumların yurt dışında meydana gelmesi halinde de aynı yönde uygulama yapılacaktır.
5. Yapılacak ödemenin yer değiştirme ve herhangi bir beyan veya başvuru koşuluna bağlı tutulmaması nedeniyle, anılan hükümde sayılan hallerin meydana gelmesi ile birlikte sadece bu hallerin gerçekleştiğine (örneğin emeklilikte emeklilik onayı) dair belgeler dayanılarak ödeme yapılacaktır.
6. Bu ödeme, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerde, ilgililerin sayılan haller nedeyile ayrıldıkları kurumların bütçelerinin 200 harcama kaleminden yapılacak ve ilgisine göre 220 veya 250 ayrıntı kodlarına gider kaydedilecek; diğer kurumlarda da buna ilişkin uygulama kendi mevzuatına uygun olarak benzer yönde gerçekleştirilecektir.
Tebliğ olunur.