YTL'den sonra plastik banknot
Merkez Bankası YTL'den sonra bu kez de 'plastik para' üzerinde çalışmaya başladı. Maliyet araştırmaları uygun çıkarsa, 2006'da 'yıkanabilen' plastik paralar piyasaya çıkacak!
Merkez Bankası, Yeni Türk Lirası'na (YTL) geçişten sonra, 'devrimsel' nitelikte bir başka yenilik üzerinde çalışmaya başladı. 'Şartlar uygun bulunursa' Türk halkı, 2006 yılından sonra kağıt banknot yerine ya da bazı kupürlerde 'plastik (polimer) banknotla' tanışacak. Suyla yıkanabilen plastik banknotlar gelin ve damat yakasına para iğneleme adedini de ortadan kaldıracak. Çünkü, plastik banknotların yıpranma süresi kağıttan daha uzun olmakla birlikte, iğneyle delinince kullanılamaz hale geliyorlar.
Merkez Bankası önceki günden itibaren plastik para kullanan ülke örneklerini ve maliyet unsurlarını incelemeye başladı. İlk plana göre plastik banknotlarla ilgili ilk fizibilite raporu eylül ayında belli olacak. Bu rapor eylül - aralık ayları arasında banka içinde tartışılacak. Olumlu sonuç çıkarsa plastik banknot önerisi Banka Meclisi'ne götürülerek, bütçeye gerekli ödeneğin konulup konulmayacağına karar verilecek.
Çok dayanıklı
Plastik banknotun gündeme gelmesinde Türk Lirası'nın yıpranma süresinin kısa olması etkili oldu. Küçük kupürlü kâğıt banknotlar altı ayda, büyükler iki yılda yıpranırken, plastik banknotların yıpranma süresinin kâğıda göre dört kat daha uzun olduğu öğrenildi. Bu çerçevede plastik banknota geçme operasyonunun küçük kupürlerle sınırlı kalması ihtimalinin daha yüksek olduğu bildirildi.
Tek üretici dezavantajı
Plastik paranın en büyük dezavantajı olarak matbaa gereçlerinde tek üreticinin Avustralya olması gösterildi. Avustralya'daki imalathanenin herhangi bir nedenle üretimine ara vermesi halinde plastik banknot kullanan ülkeler çaresiz duruma düşüyor.
Diğer taraftan plastik banknot basımının mevcut matbaanın yenilenmesi için ilave yatırım gerektireceği ancak bu rakamın eylül ayında netleşeceği öğrenildi.
Merkez Bankası plastik banknot basımına karar verirse dünya piyasası da bu karardan etkilenecek. Dünyada kâğıt banknot üreticilerinin sayısı halen iki firmayla sınırlı tutulurken, Avustralya bu piyasaya girmeye çalışıyor. Plastik banknot kullanan ülkelerin sıcak ve nemli iklimlere sahip oldukları dikkat çekerken, Romanya gibi tüm banknot kupürlerini plastiğe dönüştürmüş ülkeler de bulunuyor.
Avustralya, Çin, Yeni Zelanda kullanıyor Dünyada plastik banknot teknolojisinin lideri Avustralya, ilk plastik banknotu 1988'de üretti. 1996'da tedavüldeki paralar plastik haline getirildi. Eylül 2002'de Meksika, dünyada plastik para kullanan ülkeler arasına katıldı. Plastik paranın maliyeti yüzde 50 daha pahalı, fakat kağıt paradan
4 - 5 kat daha uzun ömürlü. Dünyada plastik para kullanılan ülkeler arasından Avustralya, Yeni Zelanda, Çin, Endonezya, Singapur, Malezya ve Tayland gibi ülkeler var. Kâğıt banknotlar ıslandığında hızla aşınıyor ve sahtesinin üretimi daha kolay. Plastik para yıkanabiliyor. Avustralya'nın parası geçirgen olmayan polimerden yapılıyor. Parada özel olarak geliştirilmiş kaplama kullanılıyor.
milliyet