Döner sermaye saymanlarına üzücü haber
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Muhasebe hizmetleri"
başlıklı 61. maddesinin 5436 sayılı Yasa ile değiştirilen birinci fıkrasında,
"Gelirlerin tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla
ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi,
gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması
muhasebe hizmetidir.
Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne
uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur. 9.12.1994 tarihli
ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel bütçe kapsamındaki
kamu idarelerinin muhasebe hizmetleri Maliye Bakanlığınca yürütülür. Muhasebe
yetkilileri gerekli bilgi ve raporları düzenli olarak kamu idarelerine verirler.
Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde;
a) Yetkililerin imzasını,
b) Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,
c) Maddi hata bulunup bulunmadığını,
d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,
Kontrol etmekle yükümlüdür.
Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge
arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde
ödeme yapamaz. Mali kontrol yetkilisine de bildirilmek şartıyla, belgesi eksik
veya hatalı olan ödeme emri belgeleri, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en
geç bir iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak
gönderilir. Hataların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi halinde ödeme
işlemi gerçekleştirilir.
Muhasebe yetkilileri işlemlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri muhafaza
eder ve denetime hazır bulundurur.
Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin birinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin
hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol
yükümlülüklerinden dolayı sorumludur. Muhasebe yetkililerinin bu Kanuna göre
yapacakları kontrollere ilişkin sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri
gereken belgelerle sınırlıdır.
Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri
geçici olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olanlar muhasebe mutemedidir.
Muhasebe mutemetleri doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumludur. Muhasebe
mutemetlerinin görevlendirilmeleri, yetkileri, denetimi, tutacakları defter
ve belgeler ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir." hükümleriyle gelirlerin ve alacakların tahsili,
giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler
ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve
diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini
yürütenlerin muhasebe yetkilisi (sayman) olduğu belirtilmiştir.
178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11. maddesinin (a) bendinde, genel bütçeli daireler nezdinde ki merkez saymanlıkları, askeri ve mülki tüm nakit saymanlıkları, genel ve katma bütçeli kurum saymanlıkları, kadroları Bakanlıkta olan döner sermaye ve fon saymanlıklarının Muhasebat Genel Müdürlüğüne bağlı olduğu belirtilmiştir.
Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasların 2. maddesindeki "merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında çalışan" ibaresi ile bu esasların yürürlüğe konulmasına ilişkin Maliye Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 2.11.2004 günlü olurunun ikinci paragrafında yer alan aynı ibarenin ve bunlara ekli 3 sayılı Cetvelde yer alan "Maliye Bakanlığı Kadrosunda Olanlar" ibaresi ödenen ek ödemenin diğer bakanlık kadrolarındaki saymanlara ödenmemesi sonucu açılan davada;
Anayasa Mahkemesi Başkanlığının 20.3.2008 tarih ve 2006/109 Esas, 2008/82 Karar Sayılı Kararının sonuç bölümünde şu karar cümlesi yer almaktadır:
"A- 17.9.2004 günlü, 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 5. maddesiyle değiştirilen 4.1.1961 günlü, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun ek 13. maddesinin (4) numaralı fıkrasının (a) bendindeki "Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında..." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE,
B- İptal edilen ibarenin doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici
nitelikte görüldüğünden, Anayasa'nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949
sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince iptal
hükmünün, KARARIN RESMÎ GAZETE'DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA
YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE,
20.3.2008 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi."
Aynı konuda 2008/4009 Danıştay İkinci Daire Kararı bulunmaktadır.
Kararın bir yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verildiğinden; karar 05/07/2008 tarih ve 26927 Sayılı resmi gazetede yayınlandığından 05/07/2009 günü yürürlüğe girmiştir.
Bu tarihten sonra bu karara istinaden Maliye Bakanlığı Personeline Yapılacak Ek Ödemeye İlişkin Usul ve Esasları eki 3 sayılı Cetvelde Döner Sermaye Saymanlarına ödenen ek ödeme oranındaki tutar tüm kurumlardaki Döner Sermaye Saymanlarına ödenecek iken, 10.07.2009 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5917 sayılı Bütçe Kanunlarında Yer Alan Bazı Hükümlerin İlgili Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelere Eklenmesi İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun'un 47.maddesinin 3. fıkrası ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ek 13 üncü maddesinde değişiklik yapılmıştır.
"4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ek 13 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrasının (a) bendinde yer alan "Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında çalışan" ibaresi "Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatında çalışan" şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Bu değişiklik ile Anayasa Mahkemesinin Kararı Etkisizleştirilmiştir.
Anayasa Mahkemesinin yukarıda yer verdiğimiz kararıyla iptal edilen "Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında..." ibaresindeki "kadrolarında..." ibaresi yerine "çalışan..." ibaresi eklenerek bir düzenleme yapılmış gibi "Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatında çalışan..." şeklinde yeni düzenleme yapılmıştır.
Bunun ardında Maliye Bakanlığı 31/07/2009 tarih ve 18866 sayılı görüş yazısını Milli Eğitim bakanlığına göndererek bu bakanlık kadrolarında çalışan Döner Sermaye Saymanlarının ek ödemeden faydalanmalarının mümkün olmadığını belirtmişlerdir.
Ahmet Kandemir
