Erken seçim olasılığı azaldı
Türkiye'nin gündemini kilitleyen Anayasa paketinde bir viraj daha dönüldü. Meclis paketteki önemli maddelerden biri olan siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran maddeyi düşürmüştü. En çok tartışılan HSYK ve Anayasa Mahkemesinin yapısını düzenleyen iki maddeyi de Anayasa Mahkemesi kısmen iptal etti.
EMİN ÖZGÖNÜL/GAZETEPORT
Bu sonuçtan ise kimse memnun olmadı. İktidar, Anayasa Mahkemesinin sadece şekil yönünden denetim yetkisi olduğunu, ancak esasa girerek iki maddeyi kısmen iptal etmesi nedeniyle memnun değil? Bu durumu ?'Yetki gaspı'' olarak niteliyor..
Muhalefet hiç memnun değil? CHP ve MHP bu iki maddenin tümüyle iptalini istiyordu. Kısmen iptal Anayasa Mahkemesi ve HSYK'nın yapısının değiştirilmesini engellemiyor. Sadece seçim usulünü etkiliyor. Bir de Cumhurbaşkanının HSYK'ya hukukçu olmayan üye atamasının önüne set çekiyor. HSYK ve bu maddelere karşı çıkan hukuk çevreleri de memnun değil. Onlar da iki maddenin tamamen iptalini bekliyordu.
KISMEN İPTAL NE GETİRİYOR?
Değişiklik referandumla yürürlüğe girerse, Anayasa mahkemesi, 11 yerine 17 üyeden oluşacak. Bu bölümde değişiklik yok. Mahkeme seçimin yöntem bölümünü iptal etti. Anayasa Mahkemesine, Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan üye seçilecek.
Mevcut metinde, ?'Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde, her boş üyelik için, bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir; en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde de her bir baro başkanı ancak bir aday için oy kullanabilir ve en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır'' deniliyordu.
Mahkeme bu metindeki ?'Bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir'' hükmünü iptal etti. Böylelikle Yargıtay ve diğer yüksek mahkeme ve kurulların üyeleri, seçim yaparken birden fazla üyeye oy verebilecek.
Anayasa Mahkemesi üyelerinin 12 yıl için seçilmesi, yedek üyelerin asil olması hükmü de iptal edilmedi. Anayasa mahkemesi, TBMM Başkanı ve Genelkurmay Başkanı ile Kuvvet Komutanları da Yüce Divan sıfatı ile yargılayabilecek. Yüce Divan kararlarına itiraz yolu da açılıyor. 12 Eylül yöneticilerine yargı yolu?
Tartışmalı HSYK maddesi ile de kurul, 22 asil 12 yedek üyeye çıkarılıyor. Kurulun Başkanı yine Adalet Bakanı olacak. Müsteşar da tabi üye olarak kalacak. Değişiklik ile ?' HSYK'ya Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üye ancak bir aday için oy kullanabilir'' hükmü vardı. Bu maddedeki ?' Her üye bir aday için oy kullanabilir'' maddesi iptal edildi. Bu maddede iptal edilen bir başka hükümle de Cumhurbaşkanı HSYK'ya sadece hukukçu üye seçebilecek. İktisat ve siyasal bölümlerinden öğretim üyesi atayamayacak.
ERKEN SEÇİN İHTİMALİ ZAYIFLADI
İktidar Anayasa Mahkemesi TBMM'nin iradesine müdahale etti'' diyor. Muhalefet ?'İktidar yargıyı ele geçirme tehdidi devam ediyor'' görüşünde?
Anayasa Mahkemesinin verdiği karar ?'Erken seçim'' olasılığını büyük ölçüde ortadan kaldırdı. İki madde tümüyle iptal edilse, 12 Eylül'de büyük ihtimalle çifte sandık gelebilirdi.
Şimdi ise 12 Eylül'de referandum var. 12 Eylül referandumu da, aslında iktidara güven oylaması şekline dönüştürülecek. Her ?'Evet'' oyu ?'İktidara destek'' her ?'Hayır'' oyu ise, ?'İktidara güvensizlik'' olarak değerlendirilecek.