Bütçe Uygulama Talimatı (Sıra no:7) (Bütçe)

13.03.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Maliye Bakanlığından:

2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı

(Sıra No: 7)

Bilindiği üzere, bütçede öngörülmüş olan hizmetlerin zamanında gerçekleştirilebilmesi, etkin bir bütçe uygulama süreci ile mümkündür.

Söz konusu sürecin ana unsurlarını oluşturan serbest bırakma, revize, ödenek ekleme ve ödenek aktarma gibi bütçe işlemlerinin; bütçe uygulama sürecinde esneklik, sadelik ve kolaylık sağlayarak harcamacı kuruluşların hizmet sunumlarında daha etkin olabilmelerine imkan tanımak amacıyla, 2004 yılında bütçe uygulama talimatlarıyla düzenlemeler yapılmıştı.

Hem uygulamadan elde edilen tecrübelerin hayata geçirilmesi, hem de daha işlevsel bir bütçe uygulama süreci oluşturmak amacıyla aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüş olup, bütçe işlemleriyle ilgili hususlarda, başta 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu olmak üzere 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu ve muhtelif kanunlarla Bakanlığımıza verilmiş olan yetkilerin kullanımında aşağıdaki hususlara uyulması gerekmektedir.

I - TANIMLAR
İcmal harcama programı: Bütçe kanunlarına ekli (A) işaretli cetvelde yer alan ödeneklerin, ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyi itibariyle, aylık dönemler halinde (2005 yılı 2 sıra numaralı Bütçe Uygulama Talimatı Ek: 1 cetveller) kullanımına ilişkin dağılımını gösteren ve ayrıntılı harcama programının hazırlanmasında esas alınan programı,

Ayrıntılı harcama programı: İcmal harcama programlarına uyulmak suretiyle kuruluşlarca hazırlanarak, maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca vize edilen ve tertiplerin aylar itibariyle (2005 yılı 2 sıra numaralı Bütçe Uygulama Talimatı Ek: 2 cetveller) kullanımına ilişkin dağılımını gösteren programı,

Bloke ödenek: Bütçe ödeneklerinin, icmal harcama programıyla, ayrıntılı harcama programıyla veya revize işlemleriyle aylara dağıtılmayan kısmını,

Revize işlemi: Ayrıntılı harcama programında, yıl içindeki gelişmeler neticesinde yapılacak her türlü değişiklik işlemini,

Serbest bırakma işlemi: Ayrıntılı harcama programı yürürlüğe girmeden önceki dönemde ve tel emirleriyle düzenlenen harcama izinlerinin yetersiz kaldığı durumlarda; ödenek kullanımına izin veren işlemi,

Aktarma: Belli bir tertibe tahsis edilmiş olan ödeneklerin; 1050 sayılı Kanun, yılı bütçe kanunları ve diğer kanunların hükümlerine göre, bir tertipten düşülüp başka bir tertibe eklenmesi işlemini,

Ödenek eklemesi: İlgili kanunları gereğince, bütçede mevcut veya yeni açılan bir tertibe belli bir gelir karşılığı olmaksızın ödenek ilave edilmesini,

Gelirli ödenek kaydı: İlgili kanunları gereğince belli iş ve hizmetlerde kullanılmak üzere;

1 - özel gelir kaydedilmiş olan gelirlerin bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla, ?6- Özel Ödenekler? finansman kodunda mevcut veya yeni açılan tertiplere yapılan ödenek kaydı işlemini,

2 - katma bütçeli idarelerde gerçekleşen gelir fazlaları karşılığında ilgili tertiplere yapılan ödenek kaydı işlemini,

Ödenek devri: Akreditif veya taahhüt artığı nedeniyle oluşan veya harcanmayan kısmının ertesi yıla devredeceği ilgili kanunlarla hüküm altına alınmış olan her türlü ödeneğin, bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılan bir tertibe eklenmesi işlemini,

Ödenek iptali: Muhtelif kanunlarla verilmiş yetkilere istinaden Maliye Bakanlığınca, bütçe ödeneklerinin iptal edilmesi işlemini,

İptal işlemi: Yapılmış olan bütçe işlemini ortadan kaldıran işlemi,

ifade etmektedir.

II - İLKE VE ESASLAR
Bu talimatla, bütçe kanunları ile tefrik edilmiş ödeneklerin; bir yandan tutarlı, dengeli ve etkili bir bütçe politikası dahilinde belirlenen makro ekonomik hedefler çerçevesinde istikrarı temin etmek ve mali kontrol sağlamak üzere kullanımına izin verilirken, diğer yandan kuruluşların performansları ile hizmet etkinliklerini artırmaya yönelik olarak, bütçe işlemlerinin yerinde yapılmasının geliştirilerek devamı amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere;

1 - Kuruluşlar hizmetlerini 2005 yılı nakit planlamasının bir neticesi olan ayrıntılı harcama programları dahilinde gerçekleştireceklerdir.

2 - Öngörüldüğü dönemden daha önce kullanılması gereği doğan ödenekler için yapılacak revize taleplerinin, ayrıntılı harcama programının icmalinde değişiklik oluşturmayacak şekilde teklif edilmesi esastır.

3 - Kuruluşların, aktarma talebinde bulunurken, ilerde ihtiyaç duyulabilecek başka aktarmalar da göz önünde bulundurularak, 1050 sayılı Kanunun 57 nci maddesini ve diğer kanunlardaki benzeri hükümleri dikkate almaları gerekmektedir.

4 - Her türlü ödenek eksikliği öncelikle kurumun tasarruf imkanı mümkün olan tertiplerinden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır.

5 - Aktarma işleminin yapılabilmesi için aktarılacak ödeneğin, işlemin yapıldığı tarih itibariyle kullanılabilir durumda olması gerekmektedir.

6 - Aktarma işlemi neticesinde eklenmiş olan ödenek, işlem tarihi itibariyle kullanılabilir durumda olduğundan, aktarma işlemine herhangi bir revize formu eklenmeyecektir.

7 - Özel ödeneklere ilişkin aktarma ve ödenek kaydı işlemlerinde, ihtiyaç planlamasının yapılarak tertip dağılımına ilişkin listenin talep yazılarına eklenmesi gerekmektedir.

8 - ?06-Sermaye Giderleri? kodunda yer alan ödeneklerle ilgili aktarma talebinde bulunulmadan önce, "2005 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar"a uygun olarak gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir.

9 - Bütçe işlemi neticesinde oluşan hatalar, hatalı bütçe işleminin iptal edilmesi suretiyle ortadan kaldırılacaktır.

10 - Bütçe tertiplerinde bulunan ödeneklerden, mevzuat gereği olarak veya bütçe politikasındaki değişmeler nedeniyle, kullanımından vazgeçilen tutarların iptali, ?ödenek iptali işlemi? ile gerçekleştirilecektir.

11 - Ödenek iptali işlemi ve iptal işleminin yapılabilmesi için, ilgili tertiplerde işlemi tesise yetecek bakiye ödeneğin varlığı şartı aranacaktır.

Öte yandan, kurum ve kuruluşlar hizmetlerini ve bu hizmetlerin gerektirdiği harcamaları, tasarruf anlayışı içinde yapacaklardır.

III - ÖZEL ÖDENEKLERE İLİŞKİN BÜTÇE İŞLEMLERİ

Bilindiği üzere, 2005 yılı Bütçe Kanunuyla özel ödeneklerin; kaydı, revizesi, aktarılması ve kullanımına dair yeni düzenlemeler getirilmiştir. Yıl içinde elde edilmesi tahmin edilen gelirler dikkate alınarak kurumların bütçelerine ödenek tefrik edilmiş ve bu ödeneklerin kullanımına dair ilkeler getirilmiştir.

Söz konusu düzenlemelere göre;

1 - Devren ödenek kayıtlarında; devredilecek tutarlar, 2005 yılı bütçesinde mevcut veya yeniden açılacak tertiplere devren ödenek kaydedilecektir.

2 - Bütçelerinde tefrik edilmiş olan özel ödeneklerden;

a) Tefrik edildiği tertipte kullanılması öngörülmüş olan özel ödenekler; gelir gerçekleşmesine göre revize yapılmak suretiyle kullanılacaktır.

b) Tefrik edildiği tertipten hizmetin gerektirdiği ilgili tertiplere aktarılarak kullanılması öngörülen özel ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre revize yapıldıktan sonra aktarma yapılmak suretiyle kullanılacaktır.

3 - Gelir gerçekleşmesinin bütçe ödeneğini aşması halinde, gelirin ödeneği aşan kısmı, hizmetin gerektirdiği ilgili tertiplere özel ödenek kaydedilmek suretiyle kullanılacaktır.

4 - Yükseköğretim kurumlarına ait özel ödenek uygulamaları; 07.03.2005 tarih ve 3774 sayılı yazımızdaki hususlar dikkate alınmak suretiyle yürütülecektir.

IV - BORÇLAR VE ÖZELLİKLİ GİDERLER

Bilindiği üzere, Analitik Bütçe Sınıflandırmasında ?ilama bağlı borçlar? ile ?geçen yıllar borçları? ayrı bir tertipte bütçelenmemektedir. Bu tür ödemeler, borç konusu hizmetlerin yürütüldüğü ilgili tertiplerden yapılmaktadır.

Bu kapsamda yapılacak aktarma talepleri ve harcamalarda aşağıda yer alan hususlara uyulacaktır.

1 - Geçen yıllar borçları ile ilamdan kaynaklanan borçlar, borcun doğduğu hizmetin yürütüldüğü tertiplerden ödenecektir.

2 - Bu tür ödemelerden kaynaklanan ödenek yetersizlikleri, öncelikle tasarrufu mümkün olan diğer tertiplerden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır.

3 - Tasarruf imkanının bulunmaması halinde; Bakanlığımız bütçesine bu amaçlarla tefrik edilmiş olan ilgili tertiplerden gerekli ödenek talep edilecektir.

Diğer taraftan genel ve katma bütçeli kurumların tamamı; mahkeme harçları, belirli satış aidatı ile oranı kanunla saptanmış ödenti ve ikramiyeleri karşılamak maksadıyla Bakanlığımız ?Özellikli Giderleri Karşılama Ödeneği? tertibinden ödenek talep edeceklerdir.

V - BÜTÇE İŞLEMLERİNDE YETKİ DEVRİ
Bütçe işlemleriyle ilgili olarak, muhtelif kanunlarla Maliye Bakanına verilmiş olan yetkilerden, aşağıda belirtilmiş olanlar maliye başkanlıkları veya bütçe dairesi başkanlıklarınca kullanılacaktır. Bunun dışında kalan bütçe işlem talepleri Bakanlığımızca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) değerlendirilecektir.

1 - Revize İşlemine Dair Yetki
a) ?01-Personel Giderleri? ekonomik kodunda (işçilerin fazla çalışma ücretlerine ilişkin ödenekler hariç),

b) ?02-Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri? ekonomik kodunda,

c) ?03.9- Tedavi ve Cenaze Giderleri? ekonomik kodunda,

d) 4306 sayılı Kanun kapsamında elde edilecek gelir tahminleri karşılığı olarak tefrik edilen ödenekler hariç olmak üzere, gelir gerçekleşmelerine paralel olarak ?6- Özel Ödenekler? finansman tipi kodunda,

yer alan ödeneklere ilişkin revize işlemleri maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır.

Bununla birlikte ?03-Mal ve Hizmet Alımları? ekonomik kodunda yer alan ve ayrıntılı harcama programına bağlanmış olmakla birlikte aylık olarak değerlendirilerek kullanım izni verilecek olan IV. dönem (Ekim-Kasım-Aralık) ödeneklerine ilişkin revize işlemleri Bakanlığımızca gerçekleştirilecektir.

2- Serbest Bırakma İşlemine Dair Yetki

Ayrıntılı harcama programı yürürlüğe girmeden önceki döneme ilişkin olarak, serbest bırakma talepleri, değerlendirilmek üzere Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

Yükseköğretim kurumlarında, ?6- Özel Ödenekler? finansman tipi kodunda yer alan ödeneklere ait aynı döneme ilişkin serbest bırakma talepleri bütçe dairesi başkanlıklarına iletilecek ve söz konusu başkanlıklarca değerlendirilecektir.

3 - Ödenek Ekleme İşlemine Dair Yetki

Ödenek ekleme talebi değerlendirilmek üzere Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

4 - Gelirli Ödenek Kaydına Dair Yetki

Gelirli ödenek kaydı işlemleri maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca gerçekleştirilecektir.

Ancak, katma bütçeli idarelerin gelir fazlalarına ilişkin ödenek kaydı talepleri Bakanlığımızca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) değerlendirilecektir.

5 - Ödenek Devrine Dair Yetki

Devren ödenek kaydı işlemleri maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca gerçekleştirilecektir.

Ancak, katma bütçeli idarelerin gelir fazlalarına ilişkin devren ödenek kaydı talepleri Bakanlığımızca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) değerlendirilecektir.

6 - Aktarma İşlemine Dair Yetki

5277 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin (a) bendinin;

a) (1), (3), (4) ve (5) numaralı alt bentlerine göre yapılacak aktarmalar,

b) (9) numaralı alt bendine göre ?03-Mal ve Hizmet Alımları? ekonomik kodunun, ikinci düzey aynı ekonomik kod içinde yapılacak olan aktarmalar (yeşil kart ödenekleri hariç),

c) ?6 - Özel Ödenekler? finansman tipi kodunda yer alan ödeneklerin gelir gerçekleşmesine paralel olarak yapılacak aktarmalar (4306 sayılı Kanuna göre ödenek kaydedilen tutarlardan yapılacak aktarmalar hariç),

maliye başkanlıkları veya bütçe dairesi başkanlıkları tarafından değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır.

Bununla birlikte ?03-Mal ve Hizmet Alımları? ekonomik kodunda yer alan ve ayrıntılı harcama programına bağlanmış olmakla birlikte aylık olarak değerlendirilerek kullanım izni verilecek olan IV. dönem (Ekim-Kasım-Aralık) ödeneklerine ilişkin aktarma işlemleri Bakanlığımızca gerçekleştirilecektir.

7 - İptal İşlemine Dair Yetki

Bütçe işlemlerinin iptal edilmesinin gerektiği hallerde; iptal işlemi, iptale konu işlemi yapan birim tarafından gerçekleştirilecektir.

VI - BÜTÇE İŞLEM SÜREÇLERİ

1 - Revize İşlemi

Revize işlemine ilişkin süreç ve kullanılacak belgeler, V/A bölümünde tanımlanan revize yapmaya yetkili olan birimlere göre farklı olacaktır.

Maliye başkanlıklarının veya bütçe dairesi başkanlıklarının yetkisinde olan revize talepleri, kurumlar tarafından ?Bütçe İşlem Talep Formu?na gerekçe eklenmek suretiyle maliye başkanlıklarına veya bütçe dairesi başkanlıklarına iletilecektir. Yapılan revize işlemleri, adı geçen başkanlıklarca Kuruma ve Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) bildirilecektir.

Bunun dışındaki revize talepleri maliye başkanlıkları veya bütçe dairesi başkanlıkları vasıtasıyla, ?Bütçe İşlem Talep Formu?na gerekçe eklenmek suretiyle Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

2 - Serbest Bırakma İşlemi

Serbest bırakma talepleri, ?Bütçe İşlem Talep Formu?na gerekçe eklenmek suretiyle maliye başkanlıkları veya bütçe dairesi başkanlıkları vasıtasıyla Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

3 - Ödenek Ekleme İşlemi

Ödenek eklemeye ilişkin talepler gerekçeleriyle birlikte ?Bütçe İşlem Talep Formu? doldurularak Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

4 - Ödenek Devri ve Gelirli Ödenek Kaydı

Maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca yapılacak işlemlere ilişkin talepler, bulunması gereken belgelerle birlikte ?Bütçe İşlem Talep Formu? doldurularak adı geçen başkanlıklara iletilecek, gerekli ödenek kaydı işlemi maliye başkanlıkları veya bütçe dairesi başkanlıklarınca gerçekleştirilecektir.

Sonuçlandırılan kayıt işlemi;

a) İlgili kuruma,

b) Sayıştay Başkanlığına,

c) Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

d) Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

gelirli ödenek kaydı formu kullanılmak suretiyle bildirilecektir.

Bunların dışında kalan tüm ödenek devri ve gelirli ödenek kaydına ilişkin talepler Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

5 - Aktarma İşlemleri

Maliye başkanlıklarınca veya bütçe dairesi başkanlıklarınca gerçekleştirilecek olan;

a) Kurum Bütçesi İçinde Yapılacak Aktarmalar

İlgili kurumlar bu bölüm kapsamına giren taleplerini maliye başkanlıklarına veya bütçe dairesi başkanlıklarına gerekçeleriyle birlikte ?Bütçe İşlem Talep Formu?nu kullanarak ileteceklerdir.

Sonuçlandırılan işlemler;

i. İlgili Kuruma,

ii. Sayıştay Başkanlığına,

iii. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

iv. Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

aktarma formu ile bildirilecektir

b) Kurumların Bütçeleri Arasında Yapılacak Aktarmalar

Bütçesinden ödenek düşülecek kuruluş, aktarma taleplerini maliye başkanlıklarına veya bütçe dairesi başkanlıklarına gerekçeleriyle birlikte ?Bütçe İşlem Talep Formu?nu kullanarak ileteceklerdir. Bütçesinden ödenek düşülecek kuruluşun maliye başkanlığı veya bütçe dairesi başkanlığı, aktarmanın yapılacağı tertip hususunda bütçesine ödenek eklenecek kuruluşun maliye başkanlığı veya bütçe dairesi başkanlığı ile mutabakat sağlayacak ve aktarma işlemini gerçekleştirecektir.

Sonuçlandırılan işlemler;

i. Sayıştay Başkanlığına,

ii. Hizmeti yaptıracak kuruma,

iii. Hizmeti yapacak kurumlara,

iv. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

v. Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

vi. Hizmeti yapacak kurumların maliye başkanlığına veya bütçe dairesi başkanlığına,

aktarma formu ile bildirilecektir.

Bunların dışında kalan tüm aktarma işlemine ilişkin talepler Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

6 - Bütçe İşlemlerinde ?Yeni Tertip? Açılması

Yetkisi maliye başkanlıklarına veya bütçe dairesi başkanlıklarına verilmiş olan bütçe işlemlerinde, kurum bütçelerinde açılması gereken yeni tertipler ve gelir kodları, ilgili kurum ile kurumun bütçesinden sorumlu Bütçe Uzmanı arasında Analitik Bütçe Sınıflandırmasının;

a) kurumsal,

b) fonksiyonel,

c) finansman tipi ve

d) ekonomik,

sınıflandırma ilke ve kriterleri bakımından mutabakat sağlanarak açılacaktır.

7 - Bütçe İşlemlerinin İptali

Bütçe işlemi iptali, ?bütçe işlemi iptal formu? kullanmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Bu işlemler gerekçesiyle birlikte, daha önce işlemle ilgili bildirim yapılmış olan birimlere gönderilecektir.

8 - İşlemlerin Sayısal Ortamda Kaydı ve İzlenmesi

Kuruluşlar, her türlü bütçe işlem ve bütçe işlem taleplerini Bütçe Yönetim Enformasyon Sistemi (BYES) ortamında gerçekleştirmeye devam edeceklerdir.

VII - KONSOLİDE BÜTÇENİN DIŞINDA KALAN KURUM VE KURULUŞLARIN BÜTÇE İŞLEMLERİ

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alıp 2005 yılı içinde Analitik Bütçe Sınıflandırmasına geçen idareler, her türlü bütçe işlemini mevzuatları çerçevesinde, BYES'i kullanarak gerçekleştireceklerdir.

Bu Talimatın uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan sorunları ve tereddütleri gidermeye, her türlü tedbiri almaya Bakanlığımız Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü yetkilidir.

Tebliğ olunur.