Parmak iziyle giriş çıkış kontrolü yargıya gidiyor

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na bağlı Türk Patent Enstitüsü'nde (TPE), personelin işe giriş ve çıkış saatlerinin kontrol edilmesi amacıyla 2004 yılı Ağustos ayında başlatılan, "parmak izi alma" uygulaması, çalışanlarla yönetimi karşı karşıya getirdi. Uygulamanın, "insan haklarına aykırı" olduğu gerekçesiyle parmak izi vermeyen personel hakkında soruşturma başlatıldı. Personelin uyarı ve kınama cezası alması üzerine Türk Enerji-Sen devreye girdi ve TPE'den antidemokratik olarak yorumladığı bu uygulamanın bir an önce kaldırılmasını istedi. Sendika olayı yargıya götürmeye hazırlanıyor.

Geçtiğimiz yıl Ağustos ayında, TPE personelinin giriş-çıkış saatlerini kontrol edebilmek için turnike sistemi ve parmak izi okutturma uygulamasına geçti. TPE Başkanı Doç. Dr. Yusuf Balcı, yayımladığı genelge ve yazılarla tüm personelin bu uygulamaya riayet etmesi talimatını verdi. Ancak TPE Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Dairesi'nde (APK) Araştırmacı olarak görev yapan Nebi Çubukçu, uygulamayı protesto etmek amacıyla Kasım ayından itibaren işe giriş ve çıkış saatlerinde parmak izini okutturmamaya başladı. Bunun üzerine, "mesai saatlerine riayet edip etmediği tespit edilemediği" gerekçesiyle Çubukçu hakkında disiplin soruşturması açıldı. Soruşturmayı yürütmek için de Personel Dairesi Başkanı Ragıp Özata, APK Daire Başkanı Faruk Altınsoy ve 1. Hukuk Müşaviri Meftune Gül'den oluşan Soruşturma Komisyonu kuruldu. Komisyon Nebi Çubukçu'dan yazılı savunma istedi. Çubukçu yazılı savunmasında, devletin hiç bir kurumuyla kavgalı olmadığını ancak parmak izi alınması uygulamasını gayri hukuki bulduğunu belirtti. Savunmasında CMUK'un 81. maddesine göre parmak izinin adli olaylarda hakim veya savcı huzurunda alınabildiğini, bu nedenle de uygulamanın insan hak ve hürriyetini zedelediğini ifade eden Çubukçu, uygulama ile tüm çalışanlara "suçlu muamelesi" yapıldığını kaydetti. Mesai saatlerine uyduğunu, kuruma giriş ve çıkışlarda parmak izi hariç her türlü kontrolü kabul ettiğini vurgulayan Çubukçu, ayrıca daha önce tüm personelin parmak iziyle turnikelerden geçerken, ikinci bir genelgeyle daire başkanlarının uygulamadan muaf tutulmasının Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu belirtti. Soruşturma Komisyonu yazılı savunmasını incelediği Nebi Çubukçu'ya önce "uyarma" sonra "kınama" cezası verdi.

SENDİKA MAHKEMEYE GİDİYOR
TPE Başkanı Doç. Dr. Yusuf Balcı, 31 Mart 2005 tarihinde Nebi Çubukçu'ya gönderdiği yazıda, açılan disiplin soruşturması neticesinde, soruşturmayı yürütmek üzere görevlendirilen 3 kişilik komisyonun raporu, savunma ve dosyadaki tanık beyanlarıyla birlikte diğer tüm bilgi ve belgelerin tek tek incelendiğini belirterek, "Yapılan inceleme neticesinde; işlemiş olduğunuz bu eylem ve fiilinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. maddesinin (A) bendinin (a) alt bendinde sayılan 'Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak' disiplin suçunu oluşturması nedeniyle 'uyarma' cezasıyla tecziye edilmiş bulunmaktasınız" ifadesini kullandı.

Yaşanan bu gelişmelerden sonra Kamu-Sen'e bağlı Türk-Enerji-Sen devreye girerek, parmak izi uygulamasına tepki gösteren personeline destek verdi. Türk-Enerji-Sen ve Kamu-Sen Genel Başkanı Bircan Akyıldız, TPE'ye bir yazı göndererek parmak izi alınması uygulamasının kaldırılmasını istedi. Akyıldız, yazıda şu ifadelere yer verdi:

"Enstitünüz personelinin işyerine giriş ve çıkışlarının parmak izi okutturulması ile çalışan turnikelerle yapılmakta olduğu, çalışanların bu uygulamadan rahatsız oldukları sendikamıza bildirilmiştir. Personellerin mesai saatlerine riayet etmeleri kanun ve yönetmenlik hükümleri gereği olduğu gibi amirin de işe geliş ve gidişlerin takibini yapması bir zorunluluktur. Bu zorunluluğun yerine getirilmesi ile ilgili enstitünüzdeki parmak izi ile çalışan turnike sistemi yerine bütün kurumlarda uygulanan kartlı turnike sistemi ile personellerin işe geliş ve gidişlerinin takibinin yapılarak personellerinizin rahatsızlığının giderilmesi ve çalışma barışının sağlanması hususunda gereğini rica ederiz."

Gelişmeleri İHA muhabirine değerlendiren Akyıldız, TPE'deki parmak izi alınması uygulamasının insan hakları ihlali anlamı taşıdığını belirterek, uygulamanın çalışanlar üzerinde suçluluk hissi uyandırdığını kaydetti. Akyıldız, TPE yönetiminin parmak izi alma uygulamasına ilişkin kararı bir kere daha gözden geçirmesini isteyerek, kendilerine verilecek cevabın olumsuz olması halinde konuyu yargıya götüreceklerini ifade etti. Parmak izi alınması uygulaması daha önce Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) ve İstanbul Bahçelievler Belediyesi'nde de başlatılmış ancak daha sonra uygulamadan vazgeçilmişti.