Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının ankettinde 'yaz saati' çıktı
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca internetten yapılan ankette katılanların yüzde 81'i ''yıl boyunca yaz saati uygulaması yapılmasını'' istedi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ileri saat uygulamasının (yaz saati) tüm yıla yayılması durumunda ortaya çıkacak faydayla ilgili bir çalışma yaptı.
Türkiye'nin doğusu ile batısı arasında 19 meridyen bulunduğu için 1 saat 16 dakika doğu-batı arasında zaman farkı bulunuyor.
Türkiye'de yaz döneminde 3. saat dilimine giren 45 derece doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçiliyor. Böylece yılın 5 ayında geri saat, 7 ayında ise yaz saati uygulaması yapılıyor.
AB ülkeleri ile Türkiye karşılaştırıldığında Türkiye'nin doğu-batı yönündeki toprak genişliğinden dolayı, AB ülkeleri arasında en fazla saat farkı olan ülke durumunda bulunuyor.
Dünyada Ekvatora yakın olan ülkelerin güneşlenme süreleri yıl boyunca aynı olduğu için ileri ve geri saat uygulaması bulunmuyor. Türkiye ise yaz saati uygulayan AB ülkeleri arasında ekvatora en yakın ülke konumunda bulunuyor. Dünyada halen AB ülkeleri, ABD, Kanada, Meksika, Şili, Mısır ve Türkiye yaz saati uygulaması (ileri saat uygulaması) yapıyor. Venezuela, Tayland, Arap yarımadası, Orta Afrika kıtasının bir bölümü, Güney Amerikanın bazı ülkeleri ve Uzakdoğu ülkeleri hiç uygulamamış. Çin, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Pakistan, Libya, Cezayir, Peru, Arjantin, Orta Asya ülkeleri, Avustralya'nın bir kısmı, Orta ve Güney Amerika kıtasında bazı ülkeler çeşitli tarihlerde uygulayıp sonra da vazgeçmişler.
Enerji Bakanlığı tarafından 27 Şubat 1978 tarihinde hazırlanarak TBMM'ye sunulan gerekçeli yazıda Türkiye'nin durum tespiti yapılarak dünyadaki diğer ülkeler gibi doğusundan geçen meridyenin referans alınması gerekliliği sunulmuş ve kabul edilmişti.
Böylece Türkiye 1978-1984 yılları arasında referans meridyen olarak İzmit'ten geçen 30 derece doğu boylamı yerine, Iğdır'dan geçen 45 derece doğu boylamını kullandı. Bu yıllar arasında ise yaz saati uygulaması yapılmadı.
TBMM'ye 31 ekim 1984 tarihinde verilen öneride ise gerekçe olarak ''batı ile uyumu temin etmek'' amacıyla günümüzde de devam eden uygulamaya dönüldü. Gerekçede bilgi alış-verişi, haberleşme, bankacılık-borsa, ulaşım (özellikle havayolu) ticaret gibi sektörlerin batı ile süre gelen uyumuna dikkat çekildi.
-Psikolojik ve sosyal etkiler-
Uzmanlara göre saatlerin ileri-geri alındığı dönemlerde insanın vücut saatindeki ani değişiklikten dolayı, ''uykusuzluk, yorgunluk, esneme, konsantrasyon eksikliği, stres, karamsarlık, adaptasyon'' gibi problemlere sebep oluyor.
Enerji Bakanlığı tarafından konuyla ilgili bir de anket yaptırıldı. ''Sizce ülkemizde hangi saat sistemi kullanılmalıdır?'' şeklindeki soruya da ankete katılanların yüzde 81'i ''yıl boyunca yaz saati uygulaması yapılmalı'' derken, yüzde 19'u mevcut durum devam etmeli'' yanıtını verdi.
Gün ışığından yeterli faydalanılamamasından dolayı kış aylarında yaşanan ticari sürenin az olması, ekonomiyi de olumsuz bir şekilde etkiliyor. Özellikle doğu illerinde kışın havanın 16.00'dan önce karardığı düşünüldüğünde ticaretin yeterince gelişememesinin sebeplerinden biri olduğunun da söylenebileceği belirtiliyor.
Referans meridyeninin doğuya kaydırılmasının doğu illerinin ekonomik olarak kalkınmasına yardımcı olacağı ifade ediliyor. Çalışmalara göre, borsa, finans, bankalar, havayolu şirketleri, basın-yayın kuruluşları, bilgi işlem sektörü, takvimciler...vs en çok etkilenmesi tahmin edilen sektörler. Şu an bulunulan tarih itibariyle kurum ve işletmelerin adaptasyon sürecine ihtiyaç duyduklarının görüldüğü bildirildi.
Uygulamanın kanunen yürürlüğe girebilmesi için 697 sayılı kanunun 2. maddesinde geçen, ''Grinwiç'e göre 30. derece bulunan boylam dairesi bütün Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alınır. Ayrıca başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilmek ve bir saati aşmamak şartıyla yaz saati uygulamaya bakanlar kurulu yetkilidir'' ifadesindeki kısmın 45 olarak değiştirmesi gerekiyor.