Hükümetin talimatı üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü, Yolsuzluk Suçu ve Bu Suçla Mücadele Kanun Tasarısı hazırladı.

Hükümetin talimatı üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü, Yolsuzluk Suçu ve Bu Suçla Mücadele Kanun Tasarısı hazırladı.

Hükümetin talimatı üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü, Yolsuzluk Suçu ve Bu Suçla Mücadele Kanun Tasarısı hazırladı. Tasarı, ilk kez yolsuzluğun tanımını yaparken, bu eyleme karışanların hakim kararı ile sınırsız dinlenebilmesine imkân tanıyor. Hukukçular ise dinlemenin hakim kararı ile de olsa suiistimale yol açabileceğini dile getiriyorlar.

Yasal boşluklar yüzünden yolsuzlukla etkin mücadele edilememesi üzerine hükümet, yalnızca yolsuzluk suçlarıyla mücadelede kullanılacak münferit bir yasa hazırlamak için harekete geçti. Hükümet bu çerçevede Emniyet Genel Müdürlüğü'ne konuyla ilgili çalışma yapması için talimat verdi. Emniyet, Yolsuzluk Suçu ve Bu Suçla Mücadele Yasa Tasarısı adlı çalışmasını tamamladı.

Hazırlanan tasarı ile yolsuzlukla mücadelede güvenlik birimlerine yetki veren Türk Ceza Kanunu, Gümrükler Kanunu, Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu gibi şu anda ayrı ayrı bulunan kanunlar tek bir çatı altında toplanıyor. İlk kez yolsuzluğun tanımının yer aldığı tasarıda yolsuzluk, kamu ve özel sektör olarak ikiye ayrılırken, tefecilik bir yolsuzluk türü olarak niteleniyor. Çetelerle mücadelede kullanılan yöntemlerin yolsuzlukla mücadelede de kullanılmasını öngören tasarı, 16 Eylül 2003'te olağanüstü toplanması beklenen Meclis gündemine yetiştirilmeye çalışılıyor. Hükümetin İçişleri Bakanlığı'na verdiği talimat üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, Yolsuzluk Suçu ve Bu Suçla Mücadele Kanun Tasarısı'nı hazırladı. Aynı daire İçişleri eski Bakanı Sadettin Tantan döneminde Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu'nu hazırlamıştı. Bir önceki hükümet tarafından 4422 sayılı yasada yapılan değişiklikle ?kişileri kendine mecbur bırakma' hükmü yasadan çıkarılmıştı. ?Cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak' suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu'nun 313 ve 314. maddelerinin Devlet Güvenlik Mahkemesi kapsamından çıkarılmasının yolsuzluk suçlarıyla mücadelede aksamaya sebep olduğu öne sürülmüştü.

Tasarıda önce yolsuzluğun tanımı yapılıyor, ardından unsurları ortaya konuluyor. Yolsuzluk, kamuda ve özel sektörde yapılan yolsuzluk olmak üzere iki bölümde ele alınıyor. Özel sektörde yapılan yolsuzluklar içinde ?ihaleye fesat karıştırma, rüşvet alıp verme, bankaların içini boşaltma, hileli iflas, batık krediler, vergi usulsüzlükleri, gümrük yolsuzlukları' yer aldı.

İthalat?ihracat yolsuzlukları yer alırken, kamuda yapılan yolsuzluklar içinde ihaleye fesat karıştırma, görevi ihmal, görevi suiistimal, rüşvet, irtikap ve tefecilik gibi suçlar sıralanıyor. Yasa ile tefecilik de yolsuzluk kabul ediliyor. Bu unsurlardan herhangi birini işleyen yasa çerçevesinde yolsuzluk yapmış kabul ediliyor.

Tasarıda, yolsuzluk soruşturmalarında polise teknik takip imkanı da sağlanıyor. Buna göre soruşturmayı yürüten birimler hakim kararı ile dinleme yapabilecek. Ancak dinleme, 3 aylık dilimler halinde dinleme yapabilme imkanı veren 4422 sayılı yasadan daha sınırlı olacak. Polis 3 aydan daha kısa süreli dilimler halinde dinleme yapabilecek, ancak hakimden sınırsız sayıda dinleme talebinde bulunabilecek.

Bu kanunda öngörülen suçları işleme veya bunlara iştirak yahut işlendikten sonra faillere her ne suretle olursa olsun yardım veya aracılık veya yataklık etme kuşkusu altında bulunanların kullandıkları telefon, faks ve bilgisayar gibi kablolu, kablosuz veya diğer elektromanyetik sistemlerle veya tek yönlü sistemlerle alınan veya iletilen sinyalleri, yazıları, resimleri, görüntü veya sesleri ve diğer nitelikteki bilgileri dinlenebilecek veya tespit edilebilecek. İletişimin dinlenmesine veya tespitine ilişkin kararlar, ancak kuvvetli belirtilerin varlığı halinde verilebilecek. Resmi veya özel her türlü iletişim kuruluşlarının tuttukları, iletişimin içeriği dışında kalan kayıtlar hakkında da yukarıdaki hükümlere tabi olacak. Dinleme veya tespite veya kayıtların incelenmesine hakim karar verecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısı da bu hususlarda yetkili olacak.

Tasarı gizli izlemeye de imkan sağlıyor. Buna göre, yasada öngörülen suçları işlediklerinden kuşku duyulanların mesken, ikametgah, işyeri veya kamuya açık yerlerdeki her türlü faaliyetleri, teknik araçlarla gizli olarak gözetlenebilecek, izlenebilecek, ses ve görüntü kaydına alınabilecek.

Tasarı güvenlik birimlerine gizli görevli kullanma imkanı da sağlıyor. Güvenlik birimleri suçların soruşturulmasında, diğer tedbirlerin yeterli olmadığının anlaşılması halinde, kamu görevlileri gizli görevli olarak kullanabilecek. Gizli görevli gerektiğinde örgüt içine de sızarak, gözetlemek, izlemek, örgüte ilişkin her türlü araştırmada bulunmak ve suçlarla ilgili diğer delil, iz, eser ve emareleri toplamakla yükümlü olacak.

Tasarı güvenlik birimlerine ayrıca yolsuzluk yapanların hak ve alacaklara ilişkin tedbir getirilmesine imkan sağlıyor. Buna göre, yolsuzluk yapan kişinin kanun kapsamındaki fiillerinden elde ettikleri hususunda kuvvetli belirtiler bulunan her türlü menkul ve gayrimenkullerine soruşturma sırasında el konulmasına; bankalar ve banka dışı mali kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler nezdindeki, kiralık kasa mevcutları da dahil olmak üzere hak ve alacakları üzerindeki tasarruf yetkisinin tamamen veya kısmen kaldırılmasına, bir tevdi mahalline yatırılmasına, hak ve alacaklar ile mal, kıymetli evrak, nakit ve sair değerlerin idaresi için diğer tedbirlerin alınmasına karar verilebilecek.

Yolsuzluk yaptığı belirlenen kişilerin yurtdışına çıkışına engel de getirilebiliyor. Kanunun kapsamına giren suçlarda, şüpheli veya sanıkların yurtdışına çıkmalarının geçici olarak yasaklanmasına, hazırlık soruşturmasında hakim, son soruşturma safhasında ise mahkemece karar verilebilecek. Hazırlanan tasarının 16 Eylül'de toplanması beklenen Meclis gündemine yetiştirilmesi hedefleniyor. Uzman görüşleri alındıktan sonra tasarı önümüzdeki günlerde Adalet Bakanlığı'na gönderilecek.

zaman