37 Seri No'lu Harcırah Kanunu Genel Tebliği

26.8.2003 tarih ve 25211 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Harcırah Kanunu Genel Tebliğ
(Seri No:37)

31.7.2003 tarihli ve 4969 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12.8.2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış bulunmakladır. Anılan Kanunun 22.7.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunan l, 2 ve 3 üncü maddelerinin uygulanmasında birliğin sağlanması amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.

l- a) 4969 sayılı Kanunun l inci maddesinin (a) bendi ile 6245 sayılı Harcırah Kanununun 10 uncu maddesinin (I) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Kendi yazılı talepleri üzerine gönderilenler hariç olmak üzere; yurt içinde veya dışındaki daimî bir vazifeye naklen tâyin olunanlarla yabancı memleketlerdeki memuriyet merkezi tebdil olunan veyahut bu yerlerden yurt içinde diğer bir daimî vazifeye tâyin edilen memur ve hizmetlilere yeni vazife mahallerine kadar;"

Daha önce bent metninde yer alan "yeniden veya" ibaresinin, çıkarılmasıyla, 22.7.2003 tarihinden itibaren 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlarda, ilk defa veya yeniden ataması yapılanlar ile bunların aile fertlerine sözkonusu atamalara bağlı olarak harcırah ödenmesine imkan bulunmamaktadır.

Naklen ataması yapılanlardan ise, sadece ilgili kurumca re'sen ataması yapılanlara, başka bir ifade ile kişinin isteğine bağlı olmaksızın kurumlarca doğrudan ataması yapılanlara harcırah ödenecek, bunun dışında ilgililerin yazılı talepleri üzerine gerçekleştirilen atamalar için harcırah ödenmeyecektir.

Atamaların, ilgililerin yazılı talepleri üzerine mi yoksa kurumlarca re'sen mi yapıldığı hususunda, her atama işleminin "sebep" unsuru dikkate alınarak kurumları bu işlemleri yapmaya sevk eden esas nedene veya gerekçeye bakılacaktır. Buna göre, mevzuatı gereğince ilgililerin yazılı talepleri aranmaksızın yapılması gerekli ve zorunlu olan atamalar ile kurumların hizmet ihtiyacı veya idari ihtiyaç nedeniyle yaptıkları atamalar, re'sen atamalardır.

Bu çerçevede; eş durumu, öğrenim durumu, sağlık sebepleri ile benzeri mazeretlere dayalı olarak ilgililerin yazılı talepleri üzerine yapılan atamalar için harcırah ödenmeyecektir.

Diğer taraftan, ilgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tâbi tutulan personelden, belirli hizmet bölgeleri veya yerlerinde öngörülen görev sürelerinin dolması sebebiyle kurumlarınca başka bir yere veya hizmet bölgesine atanacak olanlar ile görevde yükselme veya yeterlik sınavları sonucu başka yerlere atanacak olanların, zorunlu olarak atanmaları gereken yerler arasındaki tercihlerini belirten form veya dilekçe şeklindeki beyanları, "ilgililerin yazılı talebi" olarak değerlendirilmeyecek, dolayısıyla bu şekilde yapılacak atamalar re'sen yapılmış kabul edilerek atananlara harcırah ödenecektir.

Atama onaylarında (ilk atamalar hariç), atamaların ilgililerin yazılı talepleri üzerine mi yoksa ilgili kurumca re'sen mi yapıldığı hususu açıkça belirtilecektir.

b) 22.7.2003 tarihli ve 25176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 17.7.2003 tarihli ve Esas No:2003/41 Karar No:2003/8 sayılı Kararı ile geçici görevlendirmelere ilişkin hükümlerin de yer aldığı 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51 inci maddesinin (f) bendinin yürürlüğü durdurulmuş bulunmaktadır. Ancak, sözkonusu bentte yer alan hükümlerle ilgili düzenlemeleri içeren 4969 sayılı Kanunda geçici görevlendirmelere ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediğinden, 22.7.2003 tarihinden itibaren bu görevlendirmeler için 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca işlem yapılmaya devam edilecek ve geçici görevlendirmelerde ilgililerin yazılı taleplerinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın harcırah ödenecektir.

c) 4969 sayılı Kanunun l inci maddesinin (b) bendi ile 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) bendinin son paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Bu şekilde gündelik ödenenlerden, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak üzere, gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir."

Buna göre, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) bendinde sayılan denetim elemanlarından, yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere belgede belirtilen tutarı aşmamak üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenecek; belge düzenlemek zorunda olmayanlardan temin edilen yatacak yerler için ödenen ücretler hususunda 13.9.2000 tarihli ve 24169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 36 seri No'lu Harcırah Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar çerçevesinde uygulamaya devam edilecektir.

d) Anılan Kanunun l inci maddesinin (c) bendi ile 6245 sayılı Harcırah Kanununun
- 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi ve ikinci fıkrası,
- 9 uncu maddesinin (a) bendi,
- 10 uncu maddesinin (2), (3) ve (4) numaralı bentleri,
- 11 inci maddesi,
- 56 ncı maddesinin (c) bendi,
yürürlükten kaldırılmıştır.

Buna göre;
- İlk defa veya yeniden bir göreve atanan memur ve hizmetlilere,
- Emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan veya emekli iken Devlet hizmetine alındıktan sonra cezaen olmamak üzere vazifelerine son verilen memur ve hizmetlilere,
- Cezaen olmamak üzere kurumlarınca vazifelerine son verilen hizmetlilere,
- Terhis olunan yedek subaylara,
- Memur ve hizmetlilerden vefat edenlerle, emekliye ayrıldıktan veya açığa çıktıktan sonra vefat edenlerden harcırah almamış olanlara,
harcırah ödenmeyecektir.

2- 4969 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 276.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin l inci maddesine eklenen (D) bendinde;
"D) (A) bendi kapsamına giren personel ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden; emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara, haklarında toplan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere ve terhis olan yedek subaylara ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tâbi tutulmaksızın beşyüz milyon lira tutarında tazminat ödenir."
hükmü yer almıştır.

Bu hükme göre, aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre almakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden;
- Emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara,
- Haklarında toplan ödeme hükümleri uygulananlara,
- Emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak Üzere görevlerine son verilenlere,
- Terhis olan yedek subaylara,
- Bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına,
damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tâbi tutulmaksızın beşyüz milyon lira tutarında tazminat ödenecektir.

Sözkonusu ödemelerin yapılabilmesi için yukarıda sayılan hallerin gerçeklediğine (örneğin emeklilikle emeklilik onayı gibi) dair belgelerin, ödeme emri ekine bağlanması yeterlidir.

Yukarıda belirtilen durumlarda ödenecek tazminat, yer değiştirme koşulu ve beyan esasına dayanmaması nedeniyle harcırah niteliği taşımamaktadır. Ancak, genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idarelerin 2003 yılı bütçelerinde sözkonusu ödemeler için ayrılan ödenekler bütçelerin 200 harcama kalemlerine konulmuş olduğundan, 2003 yılı içindeki ödemeler bu harcama kalemlerinden yapılacak ve ilgisine göre 220 veya 250 ayrıntı kodlarına gider kaydedilecektir. Diğer kurumlarda da buna ilişkin uygulama kendi mevduatlarına uygun olarak benzer yönde gerçekleştirilecektir.

Öte yandan, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 3.4.2003 tarihli ve 4839 sayılı Kanunla değişik 40 ıncı maddesi uyarınca 61 yaşını doldurmuş olmaları nedeniyle anılan Kanunun yürürlüğe girdiği 17.4.2003 tarihinden itibaren emekliye sevk edildikten sonra, 10.5.2003 tarihli ve 25104 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 8.5.2003 tarihli ve Esas No:2003/31 Karar No:2003/3 sayılı Kararında sözkonusu Kanunun 2, 6, 7 ve 8 inci maddelerinin yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmesi sonucunda görevlerine dönenlerden, 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51 inci maddesinin (f) bendinde yer alan hüküm uyarınca daha önce ödenmiş bulunan beşyüz milyon lira geri alınmayacak; bunlardan daha sonra yeniden emekliye ayrılanlara ikinci kez ödeme yapılmayacaktır. Ancak, ödenmiş bulunan bu tutar göreve dönenlerden kurumlarınca geri alınmış ise yeniden emekliye ayrılmalarında yukarıdaki hüküm uyarınca belirtilen miktar üzerinden ödeme yapılacaktır.

Diğer taraftan, 4839 sayılı Kanun kapsamına girmeksizin emekli olup da yeniden görev alanlardan cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere ve yeniden emekli olanlara 4969 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin l inci maddesine eklenen (D) bendi uyarınca beşyüz milyon lira tutarında tazminat ödenecektir.

3- 4969 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile 4.7.2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 14 üncü maddesinden sonra gelmek üzere eklenen 14/A maddesi hükmüne göre, 6245 sayılı Kanun kapsamı dışında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarında;
a) İlk defa veya yeniden göreve alınanlar ile bunların aile fertlerine harcırah ödenmeyecektir.
b) Kendilerinin yazılı talebi üzerine bu kurum ve kuruluşlar arasında veya bunların başka yerlerdeki birimleri arasında naklen ataması yapılanlara, mevzuatlarında bu atama için öngörülen harcırah ödenmeyecektir. Bu konudaki uygulama, 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlar için yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
c) Emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan veya emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra vazifelerine son verilen personele, bu nedenlere bağlı olarak harcırah ödenmeyecek, bunlara ilgili mevzuatında öngörülmesi kaydıyla damga vergisi hariç hiçbir vergiye tâbi tutulmaksızın beşyüz milyon lirayı geçmemek üzere tazminat ödenebilecektir.

ilgili mevzuatında öngörülmüş; olması halinde, bu kapsamda bulunanlardan yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri belgelendirenlere bu belge karşılığı yapılan ödemeler bir buçuk katın hesabında dikkate alınmayacaktır.

4- 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51 inci maddesinin (f) bendinde yer alan harcırah ödemelerine ilişkin hükümlerin 22.7.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin E:2003/41, K:2003/8 sayılı Kararıyla yürürlüğü durdurulmuş, 12.8.2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 31.7.2003 tarihli ve 4969 sayılı Kanunun l, 2 ve 3 üncü maddeleri de 22.7.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Buna göre, 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51 inci maddesinin (f) bendinde yer alan harcırah ödemelerine ilişkin hükümler, Anayasa Mahkemesinin sözkonusu yürürlüğü durdurma kararının Resmi Gazetede yayımlandığı 22.7.2003 tarihinden itibaren uygulanmayacaktır. Ancak, 4969 sayılı Kanunun l, 2 ve 3 üncü maddeleri 22.7.2003 talihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunduğundan, bu tarihten itibaren anılan maddelerde yer alan hükümlere göre işlem yapılacaktır.

Anayasa'nın 153 üncü maddesinde. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Resmi Gazetede hemen yayımlanacağı ve bu Kararların yasama, yürütme, yargı organları, idari makamlar ile gerçek ve tüzel kişileri bağlayacağı ve iptal kararlarının geriye yürümeyeceği hüküm altına alınmış bulunmaktadır. Yürütmenin durdurulması kararının da iptal kararı niteliğinde olması nedeniyle. Anayasa Mahkemesinin sözkonusu kararının 22.7.2003 tarihinden geriye yürümesi mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu tarihten önce 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanununun 51 inci maddesinin (f) bendi uyarınca yapılmış olan işlemler geçerlidir.

Tebliğ olunur.