İşte Türkiyedeki 'Muhtar' tipleri
Sultanbeyli Kaymakamı olduğu dönemde ilçeye 2. Zırhlı Tugay Komutanı Tuğgeneral
Doğu Silahçıoğlu tarafından yaptırılan Atatürk Heykeli nedeniyle Refah Parti'li
Sultanbeyli Belediye Başkanı Nabi Koçak ile karşı karşıya gelen Bergama Kaymakamı
Hüseyin Eren, muhtarların analizini yaptı. Eren, 'Köy Muhtarlığı Nedir? Ne Değildir?'
başlığı ile hazırlattığı kitapçıkta muhtarlarla ilgili ilginç tespitlerde bulundu.
1977'den beri kaymakamlık yapan Hüseyin Eren, köy muhtarlarını hizmete ve yönteme
verdikleri önem açısından, 'Hayalci Muhtar Tipi', 'Çıkarcı Muhtar Tipi', 'Gerçekçi-Gerçek
Muhtar Tipi' ve 'İdare-i Maslahatçı Muhtar' tipi olmak üzere dört gruba ayırdı.
Kaymakam Eren imzasıyla Bergama'da tüm köy muhtarlarına dağıtılan kitapçıktaki
muhtar analizleri şöyle sıralandı:
"- Hayalci Muhtar Tipi: Seçim sırasında vaatlerinde ölçüsüzdürler. Birçok
hizmetin çok kısa zamanda yapılmasını isterler. Aşırı iyimserdirler. Öyle ki
görevin mali yönünü, kaynaklarını, imkanlarını saptamakta da çok iyimserdirler
ve genellikle yanılırlar. Hayalleri öyle geniş, öyle zengindir ki, mevcut olanakları
bunları yapmaya yetmez. İyi niyetlidirler. Çok iyi hizmet düşünürler ama gerçekleri
aşan hayaller olarak kalır. Toplumu çok ölçüsüz hizmet vaatleriyle şartlandırdığından,
toplumu tatminde sıkıntı çekerler.
- Çıkarcı Muhtar Tipi: Kendileri ve yakınları için muhtar olan tiplerdir. Kendisinin,
belirli kişi ve grupların, yakınlarının çıkarlarına herşeyi kurban ederler.
Toplum çıkarı diye sunduğu her işin içinde mutlak bir özel çıkar gizlidir. Çıkarlarının
olmadığı hiçbir işe girmezler. Amaçlarına ulaşmak için meşru, gayrimeşru her
yol ve yöntemi kullanmaktan çekinmezler. Etrafı çıkarcılarla çevrilidir. Tek
ölçütleri çıkarlarıdır. Toplum için çok tehlikeli ve çok zararlıdırlar. Huzursuzluk
kaynağıdırlar.
- Gerçekçi-gerçek Muhtar Tipi: Topluma hizmet idealiyle doludur. Hizmet etmek
topluma yararlı olmak tek ölçütüdür. Zamanını, emeğini, becerisini topluma hasreder.
Yetkilerini yerinde ve zamanında kullanır. Kararlarında katılıma önem verir.
Başarıyı da başarısızlığı da paylaşır. Zorluklardan bıkmaz. Ölçülü, dengeli,
tutarlı, dürüst, çalışkan, etkileyici, sağlam bir kişiliğe sahiptir. Toplum
olarak aranır, istenir ve her zaman desteklenirler. Hizmet sunduğu toplum için
onur ve gurur kaynağıdırlar.
- İdare-i Maslahatçı Muhtar Tipi: Varlığı ile yokluğu arasında pek fark yoktur.
Bir şeyler yapar görünürler ama gerçekte bir şey yapmazlar. Söz yerindeyse hizmet
yapıyormuşçasına oyalanır, zaman doldururlar. Riski sevmezler. Değişiklikler
ve yeniliklerden ürkerler. Amaçları, vaziyeti idare etmekten öteye gitmez. 'Herşey
olduğu kadar olsun' felsefesine sahiptirler. Kolaycıdırlar, zorluğu sevmez,
zorluğa girmez, kaçak güreşir, hizmet için yoğun çaba ve özveri yerine, neden
yapılmadığı hakkında mazeret üretmeyi yeğlerler. Çok sıkışırlarsa görevi bırakıp
kaçarlar. Toplum için bu tiplerle geçen zaman büyük bir kayıptır."
Kaymakam Eren, kitapçıkta köy muhtarlarına ilginç örnekler vererek, uyarılarda
da bulundu. Köy parasıyla ziyafet çekilmemesi gerektiğini vurgulayan Eren, "Konukseverliğin
ve konukluğun gereği, olanı paylaşmaktan mutluluk duymaktır. Gereksiz borca
girerek gösteriş yapmak değildir. Köy parasıyla askerdeki oğlunuzu veya gurbetteki
yeğeninizi, gelininizi görmeye kalkmayın" dedi.