Yeni yasa tasarısına göre, denetime baskı yapana hapis cezası geliyor. Denetim elemanları görevden alınamayacak. Denetimsiz yer kalmayacak ve mükerrer denetimler engellenecek

Banka operasyonları ile yeniden tartışma konusu olan kamudaki denetim eksikliği yasa ile giderilecek. Yeni yasa taslağına göre, bağımsız denetimin etkin olabilmesi için 'gizlilik' engeli kaldırılacak. Denetim elemanlarına gizli dahi olsa belge ve bilgi vermeyenlere hapis cezası uygulanacak. Denetim elemanları kanaatlerinden dolayı sorumlu tutulmayacak. Depremler sırasında yolsuzluk iddiaları ile gündeme gelen Kızılay ile AKP'nin kurban derilerinin toplanması nedeniyle karşı karşıya geldiği Türk Hava Kurumu da kamu denetimi kapsamında yer alacak.

Konsey kurulacak
AKP hükmetinin yeni yasama döneminde Meclis'e sevketmeyi planladığı kamu denetim temel kanun taslağına göre; başkanlığını Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TOAİE) tarafından görevlendirilecek bir öğretim üyesinin yapacağı Kamu Denetim İştişare Konseyi kurulacak. İki ayda bir toplanacak Konsey'in görev süresi dört yıl olacak, sekretarya hizmetleri TOAİE tarafından yürütülecek. Harcama sonrası denetimler de dahil olmak üzere kamu denetim standartlarını hazırlayacak olan konsey, ayrıca yolsuzlukların önlenmesi için önerilerde bulunacak.

Taslak neler getiriyor?
Yasa taslağında yer alan yeni düzenlemeler ise şunlar:
Kızılay ve THK kapsamda: AKP'nin kurban derilerinin toplanması nedeniyle sık sık karşı karşıya geldiği Türk Hava Kurumu ile depremler sırasında yolsuzluk iddiaları ile gündeme gelen Kızılay da yasa kapsamı içinde yer aldı. Ayrıca, Başbakanlık ve bakanlıklar ile bunlara bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar, sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolayı olarak devlete ait olan kurum ve kuruluşlar, yerel yönetimler, devlet üniversiteleri, kanunlarla kamu denetim ve gözetimine tabi tutulan diğer özerk kuruluşlar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları da bu kapsam içinde yer alıyor.
Doğrudan onay yok: Görev onayları denetim birimi tarafından alınacak, görevlendirmeler denetim birimi başkanı tarafından yapılacak. Denetim elemanlarınca inceleme, soruşturma, araştırma sonucunda düzenlenecek raporlar, işin kendilerine tevdi tarihinden itibaren azami altı ay içinde düzenlenecek. Bu süre, ancak bir kez uzatılabilecek.
Denetimsiz yer kalmayacak: Merkez ve taşra teşkilatındaki herhangi bir birim mutat ve makul süreler haricinde denetim dışında tutulamayacak. Düzenleme ile, herhangi bir birimin kötü niyetle denetim dışı bırakılmasının veya uzun süre denetlenmemesinin önlenmesi amaçlanıyor.
Mükerrer denetim önlenecek: Birden fazla kurum ve kuruluşu ilgilendirmesi nedeniyle değişik denetim birimlerinden denetim elemanlarının birlikte çalışmalarını gerektiren denetimlerin eşgüdümü bakanlık ve kuruluşların protokol sıraları dikkate alınmak suretiyle yapılacak.
Baskıya hapis cazası: Denetim elemanları, adına denetim yaptıkları en üst amir dışında hiçbir makamdan emir alamayacak. Hiçbir şahıs, makam veya merci, denetim yetkisinin kullanılmasında denetim elemanlarına telkin ya da tavsiyelerde bulunamayacak, belirli bir kanaatin belirtilmesi ya da değiştirilmesi için baskı yapamayacak. Bu hükme uymayanlara ise altı aya kadar hapis cezası verilecek.
Gizlilik engel olmayacak: Denetim elemanlarına görevi nedeniyle gizli dahi olsa istediği her türlü bilgi, belge ve kayıtlar ibraz edilecek. Ayrıca para, mal ve kıymetli evrakın sayımına da yardımcı olunacak. Bilgi ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde, CMUK hükümlerine istinaden yetkili ve görevli mercilerden zabıt ve arama kararı istenecek. Bu hükme uymayanlara ise 10 günden bir aya kadar hapis cezası verilecek. Bu ceza paraya çevrilemeyecek ve tecil edilemeyecek.
Görevden alınamayacaklar: Denetim elemanları, kendi istekleri dışında ya da denetim hizmetlerinin gerekleriyle bağdaşmayan sıhhi, mesleki yetersizlikleri ile davranış kuralları ve meslek etiğine riayetsizlikleri tespit edilmedikçe görevden alınamayacak ve diğer idari görevlere veya hizmet sınıflarına atanamayacak.
Kanaatten sorumlu olmayacaklar: Denetim elemanları düzenledikleri raporlar ile görüş yazılarında belirttikleri kanaatlerinden veya yetkilerine dayanarak aldıkları tedbirlerden dolayı sorumlu tutulamayacak.
İhbara imza şartı: İhbar ve şikâyetler, belli bir konuyu içermediği ve isim ile imza ve açık adres bulunmadığı takdirde işleme konulmayacak. Yasalarda aksi bir hüküm olmadıkça da muhbir veya müştekinin kimliği kanuni zorunluluklar ve adli makamların talebi dışında hiçbir şekilde kamuoyuna açıklanamayacak.
Sınavla alınacaklar: Denetim birimlerine ÖSYM ve yetkili kurullarca yapılacak sınavlarla personel alınabilecek. Yardımcı kadrolarına atananlar ise en az üç ay süreyle TODAİE tarafından verilecek performans denetimi
eğitimine tabi tutulacak.
Hâkim önünde yemin: Denetim elemanları, mesleğe fiilen başladıkları tarihi takip eden 15 gün içinde söz konusu kanunda yer alan kural ve ilgilere uygun davranacaklarına ilişkin olarak kurum merkezlerinin bulunduğu mahallin asliye hukuk hâkimi huzurunda yemin edecek.
Yükselmeye komisyon karararı: Denetim elemanlarının üst unvanlara yükselmesine, kurul içindeki en kıdemli beş denetim elemanından oluşacak bir komisyon tarafından yapılacak.
Hediye yasak: Denetim elemanları vakıflarda yönetici olamayacak. Devlet memurluğundan istifa, emeklilik veya başka nedenlerle ilişiği kesilenler, 3 yıl süreyle son üç yıl içinde denetledikleri özel sektör kuruluşlarında görev alamayacak. Beşeri ve sosyal münasebetler ile nezaket icabından sayılan haller dışındaki hediye ve ikramları kabul edemeyecek. Bu yasak, denetim elemanlığıyla ilişiğin kesilmesinden sonra da iki yıl süreyle sürecek.

radikal