Halk özgürlük ve adalet talep etti
Halkın ve sivil toplumun yeni anayasayla ilgili görüşleri toplandı. Bütün illerde 'adalet' ve 'özgürlük' talebi ilk sıralarda yer aldı. Dokunulmazlığın kalkması talebi de çok yüksek.
ERDAL SAĞLAM
Yeni anayasa çalışmalarında halkın ve sivil toplumun görüşlerinin alınması, dün İstanbul'da toplanan Anayasa Platformu toplantısıyla tamamlandı. Şimdi sıra yeni anayasayı yapmak için TBMM bünyesinde kurulan Uzlaşma Komisyonu'na geldi. TBMM ve Anayasa Komisyonu Başkanı Cemil Çiçek'in başkanlığında, önümüzdeki haftadan itibaren önce anayasada yer alacak ilkelerin saptanması, daha sonra da madde yazımları aşamasına geçilecek.
Başkan Cemil Çiçek'in her toplantısına katıldığı, halkın doğrudan katılımını sağladığı için özel önem verilen Anayasa Platformu çalışmalarının sonucunda ciddi bir bilgi havuzu oluştu. Dün 13'üncüsü İstanbul'da yapılan toplantılarda çıkan sonuçlar ile toplantı tutanakları haftaya TBMM Komisyonu'na sunulacak. Bu sonuçlar yeni anayasa çalışmalarında ciddi bir yol gösterici rol üstlenecek. TEPAV tarafından organize edilen toplantılarda çıkan sonuçlara bakıldığında halkın yeni anayasadan en büyük talebinin ?adalet' olduğu gözleniyor. Bütün illerde ilk sırada çıkan talep ?adalet' oldu.
Adaletin yanı sıra en çok talep edilen başka bir unsur ?özgürlük.' Halkın yeni anayasada adalet ve özgürlükle ilgili hususlarının yer almasını istediği çok açık biçimde ortaya çıkıyor.
Toplantı yapılan iller itibariyle bu iki unsurun birlikte istenmesi, en düşük oranla yüzde 70'i buluyor. Bazı illerde sadece adalet maddesi bu orana ulaşırken, bir tek Diyarbakır toplantısında adalet talebi yüzde 40 gibi nispeten düşük bir oranda kaldı. Ancak aynı Diyarbakır toplantısında özgürlük talebi de yüzde 40'ı buldu ve ikisi bir arada yüzde 80'e ulaştı.
Anayasa Platformu toplantılarında, en ağırlıklı olarak talep edilen unsur ise, ?Yeni anayasada yöneticilerin eylem ve işlemleri dolayısıyla hesap vermelerini sağlayacak daha etkili mekanizmalara yer verilmeli midir?? sorusu ile ortaya çıktı. Tüm illerde yüzde 96-99 arasında ?evet' oyu çıktı; yani mutlaka yöneticilerin hesap vermelerinin sağlanması isteniyor. Aynı kapsamda ?kamu görevlilerinin yargılanmasına yönelik ayrıcalıkların daraltılmasına' da yüzde 90 ile 97 arasında ?evet' çıktı. ?Milletvekillerine tanınan yasama dokunulmazlığının kapsamının daraltılması' maddesine de, Diyarbakır dışında, tüm illerde yüzde 93 ile 99 arasında ?evet' oyu çıktı. Diyarbakır'daki oy yüzde 78'de kaldı. Buna rağmen halkın yeni anayasada milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılmasına çok büyük oranda ?evet' verdiği de ortaya çıkmış oldu. Bu arada ?Türkiye'de seçim dönemleri dışında vatandaşların talep ve beklentilerini yöneticilere iletebilecekleri etkili kanallar var mıdır?? sorusuna verilen ağırlıklı ?hayır' yanıtı da, halkın daha sık ve etkin biçimde sisteme katılmak istediğinin göstergesi gibiydi.
Meclis'teki olumlu hava
Bu arada, TBMM'de kurulan yeni anayasayı hazırlayacak ?Uzlaşma Komisyonu'nda da çok olumlu bir hava bulunduğu belirtiliyor. Komisyon toplantılarına katılan yetkililer, grubu bulunan her partiden iki üyenin bulunmasına rağmen, komisyonda ciddi bir hoşgörü ve arkadaşlık havasının bulunduğunu vurguluyor.
Platform nasıl çalıştı?
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) yaptığı organizasyonlarda her ilde toplantıya katılanların yaklaşık üçte birini sivil toplum kuruluşlarından temsilciler oluşturdu. Toplantıya katılanların üçte ikisi ise, GSM şirketleri kanalıyla rasgele seçilip, katılım için çağrı yapılan vatandaşlardan oluştu. Toplantıya gelenler 10'ar kişilik masalarda, bir moderatörün bulunduğu ortamlarda tartışıp, daha sonra sorulara ellerindeki makineler sayesinde tercihlerini belirttiler. Tartışmalardaki kişisel görüşler belirli bir formatta bilgi havuzuna girildi. Bu bilgi havuzu da Uzlaşma Komisyonu'na sunulacak.