Sağlık Bakanlığının döner sermaye yönergesindeki aksaklıklar
Aşağıda yer alan rapor Türk Sağlık Sen tarafından Sağlık Bakanı'nın Danışmanı ve Döner Sermaye Mevzuatlarını düzenleyen komitenin sorumlusu Dr. Mehmet Demir'e sunulmuştur.
1. 2. ve 3. BASAMAK SAĞLIK HİZMETİ SUNAN KURUM VE KURULUŞLARA İLİŞKİN DÖNER SERMAYE YÖNERGELERİNDE TESPİT EDİLEN AKSAKLIKLAR HAKKINDA RAPOR
1. TAVAN EK ÖDEME TUTARININ BELİRLENMESİ
Tavan ek ödeme tutarı belirlenirken, yönergenin 6. maddesinde zikredilen gelirler toplamı ile katsayıların çarpılması sonucu bir çok personel tavana takılmaktadır.Bu durumun düzeltilmesi için, gelirler
toplamı yerine ele geçen net maaş miktarı kat sayılarla çarpılacak olursa tavan oranı yükseleceğinden tavana takılma olasılığı azalacaktır.
Özellikle mesai dışı çalışma puanlarının tavana takılması zaten zor şartlarda çalışan personelin çalışma şevkini kırmaktadır.
2. VERGİLENDİRME
Bakanlığınız merkez teşkilatı çalışanlarının ilgili yönergenin hukuki dayanağı olan 2005 Mali yılı bütçe uygulama talimatının kendilerine sağladığı imtiyazdan yararlanarak gelir vergisine tabi tutulmamaları
bir eşitsizliğe sebep olmaktadır.
Ödenecek net ek ödeme tutarı, personele ait net performans puanının, dönem ek ödeme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan tutar olarak düzeltilmesi,
Bakanlık merkez teşkilatı çalışanlarına uygulanan bu vergi muafiyetinin tüm çalışanlara uygulanması hem eşitlik ilkesine hem de çalışma barışının sağlanmasına katkı olacaktır.
3. ÖZELLİK ARZ EDEN RİSKLİ BİRİMLER
İlgili yönerge uyarınca özellik arz eden riskli birimlerin hangi kriterlere göre özellik arz ettikleri bilinmemektedir.Mevcut birimlerin sahip olduğu bir çok özellik diğer birimlerde de bulunmakla beraber hastanelerimizin tamamı en azından enfeksiyon riski taşıdığından risk faktörü işyerinin tamamı için geçerlidir. Ayrıca eğitim ve araştırma hastanelerinde bulunan ancak devlet hastanelerinde bulunmayan riskli bölüm belirleme yetkisi aynı şartlarda aynı işi yapan fakat farklı hastanelerde çalışan personel arasında eşitsizliğe neden olmaktadır.
Buna göre özellik arz eden birimler ve riskli birimler şeklinde ayrılarak bu birimlerin kriterlerinin belirlenmesi uygulamadaki eşitsizliği çözecektir.
Ayrıca, sağlık Bakanlığı Yataklı tedavi kurumları kurumsal kaliteyi geliştirme ve performans değerlendirmesi yönergesinin diğer hususlar bölümündeki 11. maddenin (d) bendinde radyoloji ve kan bankası üniteleri özellik arz eden birim olarak değerlendirilmesine rağmen ilgili yönergenin 5. maddesinin (p) bendinde Devlet hastanelerinde bulunan radyoloji ve kan bankası üniteleri özellik arz eden birim olarak değerlendirilmemiştir. Her iki yönerge arasındaki bu çelişkinin düzeltilmesi,
4. RÖNTGEN VE LABORATUAR BİRİMLERİ
Özellikle taşra hastanelerimizdeki maddi imkansızlıklardan dolayı sadece acile hizmet verebilen röntgen ve laboratuar birimleri yoktur.Gündüz mesailerinin tamamında acilin hastaları
ve diğer birim hastalarıyla beraber karma hizmet veren bu birimler mesai sonrası 16 saatin tamamında sadece acile hizmet vermektedirler. Bu birimlerin Acil kapsamına
alınması gerekmektedir. Ayrıca, gerek laboratuarlarda yapılacak kan tahlili numunelerinde bulunan enfeksiyon riski gerekse röntgen deki şua riski de göz önüne alındığında ilgili birimlerin de riskli birim
statüsüne sokulması eşitlik ilkesine uygunolacaktır.
5. YILLIK VE ŞUA İZİNLERİNDE YAPILAN KESİNTİLER
İlgili yönergenin 4. maddesinin (o) bendi gereği yıllık izinler eksik çalışılan gün olarak kabul edilerek yapılacak ek ödemenin oranlamasına dahil edilmemektedir.Bu durum hakkaniyete aykırı bir durum olmakla beraber kişiler yıllık izne ayrılmalarından dolayı adeta cezalandırılmaktadırlar.Yıllık ücretli izinler personelin bir yıl boyunca göstermiş olduğu çalışma ve performansın yorgunluğu gidermek ve yeniden güç kazanarak daha kaliteli hizmet sunmak ve verimliliğini arttırmak için kullanılan kanuni dinlenme haklarıdır.En azından yıllık izinlerin eksik çalışılan gün olarak kabul edilmemesi kişilerin çalışma azmini arttıracağından bakanlığımızın da üzerinde hassasiyetle durduğu hizmet kalitesini arttıracaktır.Ayrıca radyoloji çalışanlarının zorunlu olarak kullandıkları şua izinlerinin de yukarıda zikredilen gerekçelere göre kapsam dışı bırakılması gerekir.
6. KADRO VE UNVAN KATSAYILARI
Kadro unvanı doktor, hemşire, sağlık memuru, tıbbi teknolog, mühendis, teknisyen, tekniker v.s. iken asli görevleri dışında idari bölümlerde görev yapan personel yapmış oldukları görev unvanı
üzerindendeğil, Kadro unvanı üzerinden değerlendirilip ek ödeme hesaplamaları yapılmaktadır. Aynı işi yapan hatta aynı odayı paylaşan genel idare sınıfı personeliyle aralarında
en az 2 kat fark oluşmaktadır. Bu durum eşitlik ilkesine aykırı olmakla beraber motivasyonu da bozar niteliktedir. Ayrıca bahsedilen teknik kadrolarda kadroları ile ilgili birimlerde ve görevlerde personel
sıkıntısı çekilirken bu kadrolar atıl tutulmaktadırlar. Böylece sağlık hizmetleri sunumu zaafa uğramaktadır. Bu nedenle her çalışan personelin yaptığı fiili görev üzerinden değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Ayrıca; Bir çok Hastanede müdür yardımcılarının aldığı döner sermaye ek ödemeleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Aynı işi yapmış olmalarına karşın aldıkları döner sermaye ek ödemelerindeki farklılık eşit işe eşit ücret ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Yönergede yapılacak değişiklikte görev unvanı üzerinden değerlendirme yapılması durumunda bu mağduriyet giderilecektir.
7. DİŞ HEKİMLERİ
Diş hekimlerimize uygulanan Girişimsel İşlem puanlarının düşük olması nedeni ile oldukça düşük ek ödeme almaktadırlar. Girişimsel işlem puanları yükseltilerek makul seviyeye çıkarılması,
8. İŞYERİ HEKİMLERİ
İşyeri hekimleri haftalık mesai saatlerini doldurduktan sonra dinlenme zamanları içinde diğer çalıştıkları işyerlerine gittikleri için personelin döner sermaye katkı paylarından yapılan kesintinin yapılmamış
şeklinde (1) katsayı üzerinden yeniden düzenlenmesi,
9. DÜZELTİLMİŞ TABİP SAYISI
Birinci basamak sağlık kuruluşlarında görevli personele ek ödeme yapılmasına dair yönergenin 10. maddesinde belirtilen sağlık kuruluşunda o dönemde çalışan tüm tabip ve Diş tabiplerinin (kadrosu o sağlık kuruluşunda bulunan Sağlık Grup Başkanı ve hasta bakmayan ve sadece idari görev yapan sorumlu tabip hariç, diğer sorumlu tabipler dahil) aktif çalışılan gün katsayılarının toplamı, sağlık kuruluşu Düzeltilmiş Tabip Sayısıdır şeklinde düzeltilmesi,
10. HAC İÇİN GÖREVLENDİRİLEN PERSONEL
Hac bölgesinde vatandaşlarımıza sağlık hizmeti sunmak amacı ile görevlendirilen personelin ilgili zaman içerisindeki ek ödeme hesaplanmasında görev sürelerinin eksik çalışılan gün olarak hesaplanmaması,
11. BİRİNCİ BASAMAK EK-2 TABLOSU
Sağlık Bakanlığına bağlı birinci basamak sağlık hizmeti sunan kurum ve kuruluşlarda görev yapan personele ek ödeme yapılmasına dair yönergenin Ek-2 tablosunda bulunan katsayıların ekte sunulduğu çerçevede değerlendirilmesi,
12. EK ÖDEME MATRAHI
Ek ödeme matrahının tespitinde, o personelin bir ayda alacağı aylık ( ek gösterge dahil) taban aylık, yan ödeme ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) tutarının toplamı esas alınır. Şeklinde düzenlenmesi 657 sayılı DMK'nun 146. maddesi ile 2005 yılı bütçe uygulama talimatına da uygunluk arz edecektir.
13. VEREM SAVAŞ DİSPANSERLERİ
Ücretsiz hizmet veren ve görev alanı itibarıyla hasta sayısı yetersiz olan Verem Savaş Dispanserleri çalışanlarının döner sermaye ek ödeme oranları sağlık ocaklarına nazaran oldukça düşüktür. Bu nedenle Verem Savaş Dispanserleri hasta sayısına göre değil il performansı üzerinden değerlendirilmesi, Koruyucu sağlık hizmetleri puanının yükseltilmesi ve Başhekim katsayısının eşitlik ilkesinden hareketle sağlık ocağı sorumlu tabiplerin katsayısına çıkarılması,
Kadro unvanı üzerinden değil fiilen görev yapılan unvan üzerinden
14. ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAN NAKİL OLANLAR
Özelleştirme kapsamına alınan kurum ve kuruluşlardan Sağlık Bakanlığına atanan personellerin döner sermaye ek ödemeleri maaşlarından kesilmektedir. Bu durumda olan personellerin fiilen çalışmak sureti
ile katkı sağladıkları döner sermaye ek ödemelerinde kesintiye gidilmesi hukuka aykırılık teşkil etmektedir.
15. GİRİŞİMSEL İŞLEM PUANI
İkinci basamakla ilgili yönergenin 8/3 maddesinde kadro yatak sayısına tespit edilen uzman tabip sayısının 500 den fazla olanlar için 5 uzman tabip olarak değiştirilmesi.
16. SENDİKAL İZİNLER
4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu'nun 18. Maddesi çerçevesinde kullanılan haftada bir günlük iznin Döner Sermayeden kesilmemesi.