Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın, tarımsal üretimi ve verimi artırmayı artırmak amacıyla başlatmayı öngördüğü ''Köye Bin Mühendis Projesi''nin uygulama esasları belli oldu.
Ayrıntıları yakında Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından açıklanması beklenen ''Köy Merkezli Tarımsal Üretime Destek Projesi'' kapsamında, bin civarında işsiz ziraat mühendisi ve veteriner hekime ''danışmanlık'' adı altında istihdam yaratılmış olacak.
''Köye, köylüye ve çiftçiye hizmet, köyde olmalıdır'' temel anlayışı ile hazırlanan proje uyarınca, ''tarım danışmanı'', sözleşmesi mahalli otoritelerle yapılmış, şarta bağlı ve geçici sözleşmeli olarak istihdam edilecek. Sözleşmeler, istihdam edilecekleri yerdeki vali veya kaymakam tarafından yapılacak, ücretler de bu makam eliyle ödenecek. Tayin ve terfi beklentisi olmadan hizmet verecek tarım danışmanının hizmet bedeli, yapılacak fiyat görüşmeleri sonucunda, asgari ücretten düşük olmamak üzere belirlenecek. Danışmanlar, Bağ-Kur mükellefi olacak, prim ödemelerini kendileri karşılayacak.
Danışmanların, hizmetleri esnasında yaptıkları belgeye bağlı harcamaların da karşılanması öngörülüyor. Çiftçi ziyaretleri ve verilen hizmetlerle ilgili tutulan kayıtlar, hak ediş belgesi olarak her ay ödeme yapan birime ibraz edilecek ve ödeme belgesine eklenecek.
Köylüyle ve bölgeyle bütünleşebilecek, kırsal yaşam tarzına aşina kişiler arasından seçilecek danışmanlar, ilke olarak hizmet verecekleri köylerde ikamet edecek, üretimin her aşamasında mesai sınırı olmaksızın, bakanlığın bölge tarımsal ürün desenini dikkate alarak hazırladığı çalışma takvimine uygun olarak danışmanlık hizmeti verecek.
Bakanlık tarafından daha önce uygulanan Tarımsal Yayım ve Uygulama Projesi (TYUAP) kapsamında köy grup teknisyenleri tarafından inşa edilen binalardan (yaklaşık 1200 bina) uygun olanlar, bu proje kapsamında görev alacak danışmanlara verilmesi olanakları araştırılıyor. TYUAP için alınan 1800 adet motosikletin de ulaşım amacıyla tarım danışmanlarına verilebileceği belirtiliyor.
NASIL SEÇİLECEK?
Projenin uygulanması için, bakanlık bünyesinde, 5 bakanlık temsilcisi ve 4 sektör temsilcisinden oluşan 9 kişilik Proje Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
İlke olarak her ilçede en az bir köyde projenin uygulanması öngörülüyor. Bu kapsamda bakanlık, 880 ilçede istihdam edilebilecek danışmanların sayısal dağılımını belirledi. Ancak, köylerin seçiminde valiler yetkili olacak. Tarım danışmanları olarak görev alacaklar, valiliklerin yapacakları duyurulara istinaden tarım il müdürlüklerine başvuracaklar. Adaylarda, ''veteriner veya ziraat fakültesi mezunu olmak dışında, 36 yaşından gün almamış, erkek ise askerliğin yapmış ve müracaat edilen il sınırları içinde yaşıyor olmak, sabıka kaydı bulunmamak'' şartları aranacak.
Müracaat eden aday sayısının il kontenjanının 5 katından fazla olması halinde, kontenjanın 5 katı kadar aday noter huzurunda kura ile belirlenecek, bunlar görüşmeye çağrılacak ve tarım danışmanı mülakatla tespit edilecek. Mülakat, danışmanın görevlendirileceği köylerin muhtarları, tarım il müdürlüğü ve valilik temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından yapılacak. Mülakatta, adayın ailesinin tarımsal faaliyetle uğraşması, lisans üstü eğitim alması, tarımsal üretim veya hayvancılıkla uğraşması tercih edilecek.
Seçilen ve sözleşmesi yapılan tarım danışmanları, bakanlığın ilgili kurumları tarafından iki haftalık intibak eğitimine tabi tutulacak. Danışman, tarım il müdürlükleri ve tarımsal araştırma enstitüleri ile temas halinde olacak, yeni teknoloji ve bulguları hizmet alanına taşıyacak. Bakanlık taşra teşkilatı bu personel ile işbirliği yapacak, teşkilat imkanları (laboratuar gibi) ihtiyaç durumunda bu personelin istifadesine sunulacak.
DANIŞMANLARA PERFORMANS KARNESİ VERİLECEK
Tarım danışmanı olarak istihdam edilen personel ile ilgili, hizmet götürülen köylerin muhtarları ve tarım ilçe müdürlüklerinden bir kişi tarafından oluşturulacak bir heyet, her tarım sezonu sonunda performans karnesi düzenleyecek. Sözleşme, hakkında düzenlenecek performans karnesi esas alınarak uzatılacak. Bakanlık il ve ilçe örgütleri, performans denetimi yapacak.
İlke olarak her ilçeye bir danışman öngörülüyor. Ancak proje yerel kaynaklarla karşılanıyorsa, kontenjan sınırlaması olmayacak. Proje için, TOBB, il özel idareleri, sosyal yardımlaşma ve dayanışma fonları (SYDF) veya yöredeki girişimcilerden kaynak sağlanması öngörülüyor. Proje için ayrılacak kaynak ile milli bir bankada hesap açılacak. Para, proje koordinasyon kurulunun belirleyeceği esaslar doğrultusunda harcanacak. Toplam 3 yıl süreli projede, ilk yıldan sonra yüzde 5-10 düzeyinde, cüzi bir köy katkısı alınarak, çiftçilerin projede aktif konuma getirilmeleri hedefleniyor.
Projenin uygulanması konusunda, bakanlık ile il özel idareleri, köylere hizmet götürme birlikleri ve diğer katılımcılar arasında tip protokoller imzalanacak.
Projenin amaçlarına ilişkin hazırlanan belgede, ekilebilir alanların neredeyse tamamının işlendiği Türkiye'de tarımsal üretim ve gelir artışının ancak verimlilik artışı ile sağlanabileceğine dikkat çekilerek, bunun için çiftçinin yeni üretim teknikleri ve bilimsel bilgiye ulaşmasının gerektiği vurgulanıyor.
On binlerce yetişmiş ziraat mühendisi ve veteriner hekimin atıl durumda olduğu belirtilen belgede, bu organizasyon ile hem çiftçinin teknik elemanla buluşacağı hem de ilk aşamada bin civarında istihdam sağlanacağı kaydediliyor. Veteriner hekim ve ziraat mühendisleri, coğrafi özellikler dikkate alınarak, ortalama her 5 köye bir kişi olmak üzere 3 yıllık süreyle görevlendirilecek. Bitkisel ve hayvansal üretimin bütün aşamaları, bu kişilerin rehberliğinde gerçekleştirilecek.
İKİNCİ AŞAMADA KREDİ DESTEĞİ
Birinci etap uygulamada köylerde üç yıllık süreyle danışman olarak istihdam edilen ziraat mühendisi ve veteriner hekimlerden uygun görülenlere, ikinci etap uygulamada tarımsal üretim kredisi verilmesi de öngörülüyor. Kredilendirilen şahısların istihdam edilen olmaktan çıkıp, istihdam yaratan ve katma değer üreten girişimci bireylere dönüştürülmesi hedefleniyor. Kredi ile işletmelerin köylerde kurulması ve örnek işletme olması şartı aranıyor.