KYTK Taslağı 5: Kamu yönetiminde dikey hiyerarşik örgütlenmeden yatay örgütlenmeye geçiliyor. Kamu kurumlarındaki bir çok ara kademe kaldırılıyor

KYTK Taslağı 5: Kamu yönetiminde dikey hiyerarşik örgütlenmeden yatay örgütlenmeye geçiliyor. Kamu kurumlarındaki bir çok ara kademe kaldırılıyor

Kanun taslağının 27'nci maddesi ile kamu kurumlarında oluşturulması öngörülen hiyerarşik kademeler aşağıdaki gibidir:
" a) Bakanlık Merkez Teşkilatında:
1. Müsteşarlık
2. Genel Müdürlük, Başkanlık, Daire Başkanlığı
Taşra teşkilatı olan bakanlıklarda Genel Müdürlük veya Kurul Başkanlıklarına bağlı olarak daire başkanlığı kurulabilir.

b) Bağlı kuruluşlarda
Müsteşarlık şeklindeki bağlı kuruluşlarda:
1. Müsteşarlık
2. Genel Müdürlük, Daire Başkanlığı
3. Şube Müdürlüğü

Başkanlık şeklindeki kuruluşlarda
1. Başkanlık
2. Daire Başkanlığı
3. Şube Müdürlüğü

Genel Müdürlük şeklindeki kuruluşlarda:
1. Genel Müdürlük,
2. Daire Başkanlığı
3. Şube Müdürlüğü

c) Bakanlık taşra teşkilatı ilçe kuruluşlarında
1. Vali
2. İl müdürlüğü
3. Şube Müdürlüğü

d)Taşra teşkilatı ilçe kuruluşlarında
1.Kaymakam
2. İlçe Müdürlüğü
3. İhtiyaç duyulan illerde şube müdürlüğü

e) Bölge kuruluşlarında
1. Bölge müdürlüğü
2. Şube müdürlüğü veya başmühendislik"

Ayrıca Kanun taslağının 16/c maddesi ile; birim ve personel sayısı dikkate alınarak bakanlıklarda ve müsteşarlık şeklinde kurulan bağlı kuruluşlarda en çok üç müsteşar yardımcılığı; başkanlık ve genel müdürlük şeklinde kurulan bağlı kuruluşlarda en çok üç başkan yardımcılığı ve genel müdür yardımcılığı kadrosu ihdas edilebilmektedir.

Taslak maddelerinde görüldüğü üzere bir çok ara kademe kaldırılmaktadır. Örneğin, Bakanlıkların ana hizmet birimleri içinde yer alan genel müdürlüklerde ve daire başkanlıklarında genel müdür yardımcısı ve daire başkan yardımcısı gibi ara kademeler kaldırılmaktadır. Sadece başkanlık ve genel müdürlük şeklinde kurulan bağlı kuruluşlarda, en çok üç başkan yardımcılığı ve genel müdür yardımcılığı kadrosuna izin verilmektedir.

GEREKÇE 1:
"Türk kamu yönetiminin en çok eleştirilen özelliklerden biri de hiyerarşik kademelerin çokluğudur. Dikey örgütlenme modelinin doğal sonucu olarak çok asyıda (bir bakanlık örgütünde dokuz basamak) hiyerarşik kademe oluşturulmuştur. Bu durum, kamu yönetiminde sadece bürokrasi ve iş ve işlemlerin yavaş yürümesi sonucunu değil, aynı zamanda katılaşma ve eşgüdüm sorunları çıkmasına yol açmıştır. Modern örgütlenme modeli ise yatay ve esnek yapılara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür örgütlenmelerde hiyerarşik kademeler en aza inmekte, iş ve işlemlerin yapılma süreci kısalmaktadır. Bu düşünceden hareketle hiyerarşik kademelerin azaltılması yolu tercih edilmiş, farklı düzeylerdeki idari birimler için farklı hiyerarşik kademeler belirlenmiştir.

Bakanlık merkez teşkilatında genel müdürlük ve kurul başkanlıklarının altında daire başkanlıkları kaldırılmış, sadece taşra teşkilatı kurabilen bakanlıklar bakımından gerektiği hallerde bu birimlerin kurulmasına izin verilmiştir.

Kurum ve kuruluşların özelliğinden dolayı öngörülen teşkilatlanma modeli ve hiyerarşik kademelere uygun düşmeyecek olan Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı ile ilişkili kuruluşlar bu madede öngörülen hiyerarşik kademe ve unvanlarına ilişkin hükümlerden istisna tutulmuştur. Bu kurum ve kuruluşların hiyerarşik kademe ve unvanları bu Kanundaki temel yaklaşıma uygun bir anlayışla kuruluş kanunlarında düzenlenecektir."

GEREKÇE 2-
" Hiyerarşik kademelerde yapılan değişiklik ile Bakanlık merkez teşkilatlarında Genel müdürlük ve kurul başkanlıklarının altında (taşra teşkilatı kurabilen bakanlıklar hariç) yer alan Daire Başkanlığı ara kadrosu kaldırılmaktadır. Ayrıca Şef kadrosu hiyerarjik kademe içerisinden çıkarılmaktadır.

Müsteşarlıklarda en çok üç müsteşar yardımcılığı, başkanlık ve genel müdürlük şeklinde kurulan bağlı kuruluşlarda en çok üç başkan yardımcılığı ve genel müdür yardımcılığı kadrosu (madde 16) ihdas edilebilmekte bunun dışındaki ara kademeler kaldırılmaktadır.

Kamu yönetiminde hizmetlerin daha hızlı görülmesinde olumlu katkıları olan yatay örgütlenme yerine, hantallığa ve iş ve işlemlerin süreçlerinin uzamasına yol açan dikey örgütlenmeler yaygınlık kazanmıştır. Bu durum, kamu yönetiminde verimliliğin önündeki en önemli engellerden biri olan hiyerarjik kademelerin çoğalmasına yol açmaktadır. Bu nedenle, 27'ncı madde de hem hiyerarşik kademeler azaltılmış hem de yeni hiyerarşiler oluşmasının engellenmesi için bu madede tadadi bir şekilde sayılan kademeler dışında yeni kademeler oluşturulması yasaklanmıştır.

Bununla birlikte, kurum ve kuruluşların tepe noktasında bulunan yöneticilerin, aynı zamanda kurumu temsil etmeleri nedeniyle, bunların idari görevleri yanı sıra protokoler nitelikte görevleri de bulunmakta, bazı durumlarda bu görevler yöneticilerin zamanlarının çoğunu alabilmektedir. Ayrıca, bu yöneticilerin izin, görev gibi nedenlerle görevlerinin başında bulunmadığı durumlarda, yerlerine vekil bırakılması gerekmektedir. Vekaletin kurumdaki herhangi bir birimin başında bulunan yöneticilere bırakılması halinde bütüncül bakış kaçırılabilmektedir. bu gibi nedenlerden dolayı sadece en üst amir durumundaki kişiler bakımından yardımcılık müessesinin devamında yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda, müsteşarlar ile başkanlık ve genel müdürlük şeklinde kurulan bağlı kuruluşlarda başkanlar ve genel müdürler için ihtiyaca bağlı olarak en çok üç yardımcılık kadrosunun ihdas edilebilmesine imkan tanınmaktadır."