KYTK Taslağı 6: Dışişleri Bakanlığı ile TİKA dışındaki kamu kurumlarının yurt dışı teşkilatları kaldırılıyor

KYTK Taslağı 6: Dışişleri Bakanlığı ile TİKA dışındaki kamu kurumlarının yurt dışı teşkilatları kaldırılıyor

Taslağın 22'nci madde ile Dışileri Bakanlığı ile TİKA hariç, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatı kuramayacağı öngörülmektedir. Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının hangilerinin hangi ülkelerde yurt dışı hizmeti sunacağı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. Bu surette belirlenecek kurum ve kuruluşların yurt dışı hizmetleri ilgili kurum veya kuruluş personelinin Dışişleri Bakanlığı kadrolarına belirli süreli olarak görevlendirmesi suretiyle görülür. Bu görevlere Dışişleri Bakanlığı elemanları atanamaz.

GEREKÇE

Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışında teşkilat kurmaları çeşitli eleştirilere konu olmuştur. Bu eleştirileri, yurt dışında teşkilat kurması gerekmediği halde teşkilatlanan kurum ve kuruluşların varlığından, bir bakanlık veya kurumun gereğinden fazla ülkede teşkilatlandığı, yurt dışı teşkilatlarında gereğinden fazla eleman istihdam edildiği, buralarda istihdam edilenlere çok fazla ücret ödenediği gibi alanlarda toplamak mümkündür. 1997 yılında TBMM'nde yapılan bir Meclis araştırmasında da bu eleştirileri haklı gösteren sonuçlara ulaşılmıştır.

Tüm bu eleştiriler dikkate alındığında bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışında teşkilatlanması farklı bir şekilde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

Uluslararası hukuka göre tanınmış olan bir devlette, tanınan devletin temsili öncelikle Dışişleri Bakanlığı tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Dolaysıyla yabancı bir devlette yurt dışı teşkilatı Dışişleri Bakanlığı tarafından açılacaktır. Bunun dışında diğer bakanlıklar ile kurum ve kuruluşların da yurt dışında bazı hizmetleri yerine getirmesi söz konusu olabilir. Bu anlamda mesela, çok sayıda vatandaşımızın yaşaması nedeniyle bunların çalışma hayatı ve eğitimleri ile ilgili bazı ihtiyaçların karşılanması veya yabancı ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkilerimiz nedeniyle de bazı bazı bakanlıkların ve kurumların yurt dışında hizmet vermeleri gerekebilir. Ancak, özel uzmanlık gerektiren bu gibi hizmetlerin devletin dışarıya açılan yüzü olan dış temsilciliklerden ayrı bir şekilde yapılması dış ilişkiler ve dış politika bakımından bütünlüğü bozabilir. Bu nedenle, yurt dışında bazı hizmetlerin yerine getirilmesi zorunluluğu söz konusu olduğunda Dışişleri Bakanlığı dışındaki bakanlıklar ve TİKA Başkanlığı dışındaki kurum ve kuruluşlar yurt dışı teşkilatı kuramayacaklardır; ancak bu hizmetlerin yapılması için gereli kadrolara Dışişleri Bakanlığı görevlilerinin atanması veya görevlendirilmesi de engellenmektedir. Bu kadrolara ancak ilgili kurum veya kuruluşun personeli görevlendirilebilecektir.