BDDK eski Başkanının evinde ele geçirilen evrak fotokopileri, bürokratların ?özel' arşivlerini tartışmaya açtı. DENETDE'ye göre bu bir suç.
Devlet Denetim Elemanları Derneği Başkanı Atılay Ergüven, devlet memurlarının fotokopi bile olsa kendi kurumlarıyla ilgili belgeleri, kurum dışına çıkarmasının suç olduğunu söyledi. Ergüven, ?Bakan da olsa devletin arşivini evinde tutamaz. O zaman her üst düzey yetkili, kendi evinde arşiv kursun. Devlet memurlarının evlerinde ikinci bir arşiv oluşturması suçtur.? şeklinde konuştu. Hukukçular ise evrakların gizlilik derecesinin saptanması gerektiğini, bu incelemenin ardından Şişli Cumhuriyet Savcılığı'nın Akçakoca hakkında dava açabileceğini belirtiyor. Bankacılık Kanunu'nun 3'üncü ve 22'nci maddeleri ile Devlet Memurları Kanunu'nun 16'ncı ve 31'inci maddelerine göre devlete ait belgelerin izinsiz kurum dışına çıkarılması ve üçüncü şa-hıslara aktarılması yasak.
Bankacılık Kanunu'nun 22. maddesi 7'nci fıkrası da bankalar ve bunların iştirakleri ile ilgili bilgi ve belgelerin denetim görevlilerince başkalarına açıklanamayacağı ve kendi yararına kullanamayacağı hükmünü getiriyor. Bunu ihlal edenlere bir yıldan üç yıla kadar ağır hapis cezası ve iki milyar liradan az olmamak üzere ağır para cezası verilmesi öngürülüyor. Devlet Memurları Kanunu'nun 16 ve 31. maddelerinde ise ?Devlet memurları görevleri ile ilgili resmi belge, araç ve gereçleri yetki verilen mahaller dışına çıkaramazlar, hususi işlerinde kullanamazlar.? deniyor. Bu zorunluluk emeklilik halinde de sürüyor.
Akçakoca'nın ?belgelerin saklanması üst düzey bürokratlar arasında genel taamül' dediği arşiv geleneği, bürokratlar üzerindeki siyasi baskı ve denetim mekanizmasına olan güvensizlikten kaynaklanıyor. Bürokratlar suç olduğunu bile bile görev yaptığı yerle ilgili bilgi ve belgelerin arşivini kendisinde tutmayı seçiyor. Bürokratların bu belgeleri kendilerinde tutabilmek için kurumun bağlı bulunduğu bakanlıktan yazılı izni gerekiyor. DENETDE Başkanı Ergüven, Akçakoca'nın kendini savunmak için bile olsa BDDK'ya ait belgelerin fotokopilerini almasının ve arşivlemesinin Bankacılık Kanunu'nun 3. ve 22. maddelerine aykırı olduğunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 16 ve 31'inci maddelerine de devlete ait belgelerin kişilerce alınıp saklanmasının suç olduğu hükmü verdiğine dikkat çekti.
Kurum arşivlerinin herhangi bir devlet memurunun evinde saklanmasının bile ?bankacılık sırlarının ihlali' anlamına geldiğini belirten Ergüven, belgelerin Akçakoca'nın evinin dışında üçüncü şahısların ev ve ofislerinde ele geçirilmesinin hukuken, ?sırrın ifşası' anlamına geldiğine işaret etti. Ergüven, Türkiye ekonomisi açısından çok stratejik bir sektör olan bankacılık alanındaki bu bilgilerin yurtiçinde ya da yurtdışında Türkiye'nin aleyhine kullanılabileceği uyarısında bulundu. Yapılan ilk incelemede ele geçirilen fotokopi evrakların bazılarının ?gizli? damgalı olduğu belirtilerek belgelerin gizlilik derecesinin saptanması gerektiği ifade ediliyor. Bu incelemenin ardından Şişli Cumhuriyet Savcılığı'nın Engin Akçakoca hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 16. maddesi ve 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun 3. maddesi çerçevesinde dava açabileceği belirtiliyor. Devlet Memurları Kanunu'nun 16. maddesi kamu görevlilerinin devlet evraklarını şahsi işlerinde kullanamayacağını, Bankalar Kanununun 3. maddesi de bankalara ait belgelerin dışarıya sızdırılmaması gerektiğini düzenliyor. Konunun uzmanları, bankacılık sektöründe ticari sır sayılabilecek bu tür evrakların yetkisiz kişilerin ellerine geçmesi halinde bunun sırrı ifşa kapsamına gireceğini ve suç oluşturacağını ifade ediyor. Hukukçular, ayrıca devlet sırrı ve ticari sır kapsamlarına girebilecek evrakların fotokopilerinin dahi götürülemeyeceğini belirtiyor. Buna örnek olarak da MİT ve Emniyet'e ait gizli belgeler ile örtülü ödenek evrakları gösteriliyor. Bankalar Yasası gereği bankalara ait bazı bilgilerin de ticari sır kapsamına girdiği ve ifşasının suç oluşturduğu iddia ediliyor. 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun BDDK'nın yapısını düzenleyen 3. maddesine göre kurul üyeleri ve çalışanların elde edilen bilgi ve belgeleri başkalarına açıklamaları yasaklanıyor. Bu arada, kurumun evrak ve her çeşit malları da devlet malı hükmünde sayılıyor. Yasadaki düzenleme aynen şöyle: ?Kurul üyeleri ile kurumun her türlü personeli, çalışmaları ve denetlemeleri sırasında ilgililere ve üçüncü kişilere ait öğrendikleri sırları bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamazlar ve kendi yararlarına kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam eder. Kurumun para, evrak ve her çeşit malları devlet malı hükmündedir.?
BDDK'nın ?etik yasası'
BDDK'nın ?etik yasası' olarak bilinen personel ilkeleri de evrakların dışarı çıkarılmasına yasak getiriyor. 9. maddeye göre:
Görevleri dolayısıyla ve denetimleri sırasında elde ettikleri ve kuruluşun durumunu etkileyebilecek, tüm bilgi, bulgu ve belgeleri, kuruma iletmek zorundadırlar,
Görevleri dolayısıyla elde ettikleri kamuya açık olmayan bilgileri, bu görevin dışındaki kişi ve kuruluşlara şahsi yorum, tavsiye veya başka suretle aktaramazlar,
Görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırlar ile ilgililere ve üçüncü kişilere ilişkin gizli kalması gereken bilgileri yetkili merciler dışında hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye açıklayamaz; kendilerinin yararına veya üçüncü kişilerin zararına kullanamazlar. Bu zorunluluk, çalışanların ayrılmaları halinde de devam eder.
zaman