MEB 100 Temel Eseri nasıl seçti?

MEB'nin ilköğretim ve ortaöğretim için hazırladığı ve kamuoyunda tartışılan 100 Temel Eser Listeleri hakkında MEB Müsteşarı Prof. Dr. Necat Birinci açıklamalarda bulundu.

Müsteşar Birinci, Kasım 2005 tarihli Bilim ve Aklın Aydınlığında EĞİTİM dergisinde yayınlanan, Çağrı Gürel'in yaptığı röportajda listenin hazırlık yöntemi ve değişiklik ile ilgili bilgiler verdi.

...-Bu listeler eser merkezli bir düşünceyle mi yoksa yazar merkezli bir düşünceyle mi oluşturuldu?

-Gerek ilköğretim 5,6,7,8, sınıfları ve gerekse ortaöğretim için belirlenen listelerdeki eserler ne sadece yazarları ne de eserlerin kendileri esas alınarak belirlenmiştir. Her ikisi de göz önünde tutulmuştur.
Önce şunu belirtelim; bu listelerde hayatta olan yazarlarımızın eserleri yer almamıştır. Aramızda olan pek çok yazarımızın bu listede yer alabilecek birçok eseri olduğunu biliyor ve bunu takdirle karşılıyoruz. Bunlar günümüz edebiyatının seçkin örnekleridir. Ancak sınır koyma açısından karşılaşılacak sıkıntılara çözüm getirmenin zorluğu göz önüne alınarak yaşayan yazarlarımız liste dışında tutulmuştur. Bu tutum onların okunmayacağı anlamına gelmez. Esasen hayattaki bir çok yazar ve şairimiz ders kitaplarına girmiş, onlardan alınan örneklerle müfredat olgunlaştırılmıştır.
Listeye yaşadığı dönemi temsil edebilecek şahsiyetler alınmış, onların da dil, anlatım, içerik ve üslup yönünden dönemini ifade edebilecek en olgun eserleri tercih edilmiştir. Bir de öğrenci seviyesi gözetilmiştir.
-Bu listelerin hazırlanış sürecinden kısacak bahsedebilir misiniz?
-Hem ilköğretim hem de ortaöğretim öğrencileri için düzenlenen listeler Bakanlık yetkililerince hazırlanmamıştır. Liselerin listesi, üniversitelerimizin, alanında uzman öğretim üyelerinden, kültür adamlarımızdan, yazar ve şairlerimizden, gazetecilerimizden oluşan bir heyetçe ayrı ayrı belirlenmiş, en çok yer alan eserlerden yoğunluk sırasına göre liste oluşturulmuştur. Şunu da söyleyeyim; liste hazırlanmadan önce bu heyetle Bakanlık yetkilileri konuyu ilk defa uzun uzun görüşmüştür.
İlköğretim için hazırlanan listenin temeli çocuk edebiyatı yazarlarının ve uzmanların hazırladığı isimlere dayanır. Onlar da listelerini 4000 kadar öğretmene sorarak hazırlamışlardı. Ancak bu heyet listeye yaşayan yazarları da almıştı. Genel prensip doğrultusunda bu isimler çıkarılmış, Bakanlık uzmanlarınca yerlerine hayatta olmayan sanatkarlarımızın eserleri konmuştur.
Edebiyat dünyası önümüzde bir nehir gibi akmaktadır. Bu akış içinde çocukluk ve ilk gençlik dönemi örnekleri de zengin bir şekilde yer tutmaktadır. Öğrenciler bu örneklerle, ilgi ve imkanları ölçüsünde zaten karşılaşacaktır.

-Takdir edersiniz ki listeler kamuoyuyla paylaşıldıktan sonra birtakım eleştiriler oldu. Bu eleştilere karşı sizin görüşlerinizi öğrenebilir miyiz?

-Her liste tartışılabilir. Bir liste hazırlanıyorsa, o listeye her kesimi memnun edecek isimleri koyma şansınız olmadığına göre memnun olmayan kesimler sizi tenkit ederler. Bu tabiidir. Tenkit edileceksiniz diye öğrencilerin, dili en güzel örneklerden tanımalarını, ifade zenginliklerini kavramalarını, düşüncelerin dil ile geliştirilme yolarını öğrenmelerini, dil ile yapay bir dünya nasıl kurulabildiğini görmeleri, anlamaları, kavramaları için listeler oluşturmaktan, geri duramazsınız. Dünya bunu böyle yapıyor. Belli yaş grupları belli eserleri okumak durumundadır. Üstelik bu listeleri uzmanlar oluşturdu. Öğrencilerin bu listeleri belli metodlar aralığından okumaları sağlanabilirse birkaç sene içinde dil ve düşünce olgunluğu çok daha yüksek bir nesil ortaya gelecektir.
Biz yapılan tenkitleri değerlendiriyoruz. Bu listeler değişmez değildir. Çok büyük bir ihmal varsa bu giderilir. Esasen iki üç yılda bir liste yeniden gözden geçirilip bazıları çıkarılabilir bazı yeni eserler listeye girebilir. Önemli olan amaca ulaşmaktır. amacın ne olduğunu zaten biraz önce de söyledik.

-Bir de , listede öncelikle yer alıp daha sonra çıkartılan eserler oldu. Bu kamuoyunun bir baskısıymış gibi düşünüldü. Bu konulardaki düşüncelerinizi bizimle paylaşır mısınız?

-Bu soru ile sanırım ilköğretim listesinin ilk şeklinde yer almış olan ancak daha sonra çıkarılan Fransız yazar Antoine De Saint Exupery'e ait Küçük Prens'i hatırlıyorsunuz. Evet, Küçük Prens listenin ilk şeklinde yer aldı. Türkçeye de bu eserin farklı zamanlarda onun üzerinde tercümesi yapılmıştır. Eserin bir yerinde Liste hazırlanırken bizim üzerinde çalıştığımız eserde ?sınırsız yetkili Türk başkanı? ifadesi geçiyordu. Doğrusu eserin Fransızcası ile bir karşılaştırma yapılmamıştı. Ama durumun ortaya çıkması üzerine eser ne kadar güzel olursa olsun Atatürk'ü bu şekilde gösteren bir eseri öğrencilerimize tavsiye edemezdik. Bu açıdan tenkit edildik. Bir de eseri çıkarmamış olsaydık, bizi tenkit edenlerin oklarını hangi kasıtlarla üzerimize çevirebileceklerini düşünün.

Bir değişiklik de Necip Fazıl ve Mehmet Akif'in listeye alınması oldu. Biri Türkçenin en büyük şairlerinden, diğeri İstiklal Marşı şairi, bunların listede olmayışını eksiklik olarak gördük ve Küçük Prens çıkarken bunları liseteye dahil ettik. Başkaca da bir değişiklik olmadı

www.selsus.com