Yeni düzenlemeler doğrultusunda, Devlet memurunun aylıksız izin hakkı

6111 sayılı Kanun (Torba Kanun) ile değişik 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 108 inci maddesinde şu hüküm yer almaktadır:

"Aylıksız izin:

Madde 108

A) Memura, 105 inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.

B) Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir.

C) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir.

D) Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.

E) Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği hâlinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak, sıkıyönetim, olağanüstü hâl veya genel hayata müessir afet hâli ilan edilen bölgelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.

F) Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması hâlinde, on gün içinde göreve dönülmesi zorunludur. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen on gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır.

G) Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır."

HASTALIK VEYA KAZADAN DOLAYI AYLIKSIZ İZİN

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (A) Bendinde "Memura, 105 inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir."

Bu iznin verilebilmesi için yukarıdaki kişilerin,

1- Ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde,

2-Bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi

3-Devlet memurunu isteğinin,

bulunması gerekmeketdir.

REFAKAT İZNİNİN MÜTEAKİP VERİLEN AYLIKSIZ İZİN

657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrasında ?Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.?denilmektedir.

Bu fıkraya göre izin, memurun bakmaya mecbur olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek

a)ana,
b)baba,
c)eş,
d)çocukları
e)kardeşler,
için verilebilmektedir.

Refakat izni (3) üçaya kadar verilmektedir. Aynı şartlarla bu süre bir katına(3 ay daha uzatılır.) kadar uzatılır.

Bu çerçevede refakat iznini müteakip verilen aylıksız izinde;

1-Bu fıkra uyarınca verilen ücretli izinde idarenin takdir hakkı var mıdır?

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin birinci fıkrasında "izin verilebilir." denilmesi sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmaktadır. İdare takdir hakkını kamu yararı, hizmet gerekleri ve eşitlik ilkesi içinde kullanmalıdır. Bu gerekçelere aykırı hareket edilmesi halinde işlem idari yargıya götürülebilir. Davacı kamu yararına, hizmet gereklerine ve eşitlik ilkesine aykırı hareket edildiğini ispat edebilirse işlem iptal edilir.

2-Anne için izin alan devlet memuru, babası için de bu fıkra hükmü uyarınca izin alabilir mi?

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesi hükmü uyarınca rahatsızlığı veya kazası sebebiyle izin verilecek olanlardan birisi için izin almış olan devlet memuru diğer bir kardeş yada ana, baba veyahutta çocuk için izin alması mümkün bulunmaktadır.

3-Babasını rahatsızlığı için aylıksız izin alan devlet memuruna bilahare babasının kaza geçirmesi sebebiyle ikinci bir izin daha verilebilir mi?

Babasının rahatsızlığı için alan devlet memuruna, babasının kaza geçirmesi halinde de aynı fıkra hükmüne uyulmak suretiyle izin verilebilir.

4-Memur bu fıkra hükmü uyarınca iznini memuriyeti boyunca bir defa mı kullanabilir?

Hayır. Memur memuriyeti süresince her olay ve her kişi için fıkrada belirlenen azami süre kadar izin kullanabilir.

5-Memur 18 ay izin almak zorunda mıdır?

Memur 18 aylık süreyi aşamaz fakat bu sürenin altında 8 ay 12 ay gibi izin alması mümkündür.

6-Memurun babası oğlu yerine izin isteyebilir mi?

Bu izin memurun isteğine bağlı olup, yerine babası annesi izin talebinde bulunamaz.

7-Bu fıkra uyarınca verilecek izin en fazla 18 ay mıdır?

Bu fıkra uyarınca memura verilecek aylıksız izin her kişi veya olay için azami 18 ay olup, memur annesi için 18 ay izin kullandıktan yıllar sonra, kardeşinin kazası içinde 18 aylıksız izin kullanabileceği, ayrıca çocuğunun hastalığı veya kazası içinde 18 aya kadar aylıksız izin kullanabilir. Fıkradaki sınırlama aynı olay ve kişi içindir.

8-Memur ağır kaza veya hastalığı nasıl belgelendirecek?

Memur ağır kaza veya tedavisi uzun süren bir hastalığı Sağlık Kurulundan alacağı rapor ile belgelendirilmesi gereklidir.

9- Aylıksız izin sebebinin kalkması halinde göreve dönmeyen memurların durumu nasıl olacaktır?

Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, memur 10 gün içerisinde görevine dönmek zorundadır. Örneğin; hasta sahsın ölümü veya iyileşmesi halinde memur 10 gün içerisinde görevine dönmesi gerekir. Mezkur maddenin (F) bendi hükmü uyarınca mazeret sebebinin kalkması halinde veya aylıksız izin süresinin bitiminde itibaren10 gün içerisinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılmaktadırlar.

DOĞUMA BAĞLI AYLIKSIZ İZİNLER

108 inci maddenin (B) bendinde: "B) Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir.

C) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir."

1- Aylıksız izninde idarenin takdir hakkı var mıdır?

Devlet memuruna doğuma bağlı olarak verilen aylıksız izin hakkında idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır.

2-Doğuma bağlı aylıksız izin süresi ne kadardır?

Doğuma bağlı aylıksız izin 657 sayılı Kanunun 108 inci maddede 24 ay olarak belirlenmiştir.

3- Doğuma bağlı aylıksız izin süresi uzatılabilir mi?

Doğuma bağlı aylıksız izin kanun ile tespit edilmiştir. Yasal değişiklik yapılmadığı sürece, bu süre uzatılamaz.

4- 24 aydan az izin alınabilir mi?

Aylıksız izin memurun isteğine bağlı olduğundan, memur isterse 24 aydan az izin alması mümkündür.

5- Doğuma bağlı aylıksız izin süresi memuriyet boyunca bir defa mı kullanılır?

Devlet memurunun birden fazla doğum yapması halinde her doğum için aylıksız izin kullanmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

6- Doğuma bağlı aylıksız izin süresi ne zaman başlar?

Anne için, doğuma bağlı aylıksız izin 657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesi ile belirlenen mazeret izin sürelerinin, (duruma göre doğumdan itibaren 8 hafta, 8+5 =13 haftalık veya erken doğum sebebiyle kullanılamayan analık izin sürenin) bitiminden itibaren başlar. Bu tarihten itibaren 24 ayın sonunda sona erer.

7- Göreve başladıktan sonra aylıksız izin talebinde bulunulabilir mi?

Mazeret izninin bitiminden itibaren göreve başlayan devlet memuru eğer isterse, aylıksız izin süresinin bitim tarihi geçmemiş olması halinde, bu sürenin bitim tarihine kadar aylıksız izin alabilir.

8- 24 ayı aşmamak üzere parçalı olarak izin alınabilir mi?

Aylıksız izin başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kalmak suretiyle parçalı olarak aylıksız izin alınmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

9- İkiz ve üçüz doğumlarda aylıksız izin süresi uzatılabilir mi?

İkiz ve üçüz doğum yapanlara artırımlı aylıksız izin verilmesini öngören bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, süre uzatılamamaktadır.

10- Hastalık izninde olan memur göreve başlamadan aylıksız izin kullanabilir mi?

Memur hastalık izinlerini kullanmakta iken, daha önce belirtilen esaslara uyulmak suretiyle göreve başlamadan da doğuma bağlı aylıksız izin alabilir.

11- Aday devlet memuruna doğum yapmasından dolayı aylıksız izin verilir mi?

Aday Devlet memuru 657 sayılı Kanununda aday memurlar için zikredilen hükümler dışında memurlara uygulanan hükümler uygulanmaktadır. Ayrıntılı haber için bakın tıklayın.

12 Aylıksız izin sebebinin kalkması halinde göreve dönmeyen memurların durumu nasıl olur?

Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, memur on gün içerisinde görevine dönmek zorundadır. Örneğin, doğum yapan ve aylıksız izin alan memurun çocuğunun ölümü halinde memur on gün içerisinde görevine dönmesi gerekir. Zira burada sebep unsursundan dolayı alınan iznin gerekçesi ortadan kalkmıştır.

Mezkur maddenin (F) bendi hükmü uyarınca mazeret sebebinin kalkması halinde veya aylıksız izin süresinin bitiminde itibaren10 gün içerisinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılmaktadırlar.

13- Eşi doğum yapan devlet memuru aylıksız izin kullanabilir mi?

Eşi doğum yapan devlet memuru aylıksız izin kullanabilir.

14- Eşi doğum yapan devlet memuru ne kadar süre aylıksız izin kullanabilir mi?

Eşi doğum yapan devlet memuru 24 aya kadar aylıksız izin kullanabilir.

15- Eşi doğum yapan devlet memuru aylıksız izni ne zaman başlar?

Eşi doğum yapan devlet memuru çocuğun doğum tarihinden itibaren aylıksız izin kullanabilir.

EVLATLIK EDİNME HALİNDE VERİLECEK AYLIKSIZ İZİN

108 inci maddenin (C) bendinde: "C) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir."

1-Her yaştaki çocuğu evlatlık edinen memur, aylıksız izin kullanabilir mi?

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen devlet memurları aylıksız izin kullanabilir.

2- Evlatlık edinen karı koca memur her ikisi de 24 ay aylıksız izin kullanabilir mi?

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen karı ve koca her ikisi de memur kişiler ise, 24 ayı geçmemek üzere anne veya babaya veya toplam 24 ayı geçmemek üzere birbirini izleyen iki bölüm hâlinde her iki eşe de kullandırılabilir.

5 YILINI DOLDURANLARA VERİLECEK AYLIKSIZ İZİN

108 inci maddenin (E) bendinde: " E) Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği hâlinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak, sıkıyönetim, olağanüstü hâl veya genel hayata müessir afet hâli ilan edilen bölgelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz."

Bu fıkra uyarınca izin verilebilmesi için;

1- 5 hizmet yılının tamamlanması,

2- İstek olması,

gerekmektedir.

Bu izin; Memuriyetleri süresince 12 aya kadar verilebilmektedir.

Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilen bölgelere veya kalkınmada öncelikli yörelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere mecburi olarak sürekli görevle atananlar bu hükümden faydalanamazlar.

1-Bu fıkra uyarınca verilen aylıksız izinde idarenin takdir hakkı var mıdır?

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (E) bendinde "aylıksız izin verilebilir." denilmesi sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmaktadır.

2-Memur bu fıkra hükmü uyarınca iznin alınması için SEBEP belirtilmesi gerekli midir?

Memur bu fıkra hükmü uyarınca izin talebinde sebep belirtilmesi gerekli değildir.

3-Memur 12 ay izin almak zorunda mıdır?

Memur 12 aylık süreyi aşamaz fakat bu sürenin altında 5 ay 10 ay gibi izin alması mümkündür.

4-Memur 12 ay izini 1 defada kullanmak zorunda mıdır?

Memur 12 aylık süreyi aşmamak üzere iki defa da izin kullanılabilir.

5-İstifa edip yeniden memurluğa dönen memur, yeniden 12 aya kadar aylıksız izin alabilir mi?

Anılan (E) bendi hükmüne göre alınan aylıksız izin, memuriyet süresince12 ayı aşmamak üzere 2 defa kullanılabileceğinden, memur istifa etmeden önce 12 aydan az ve 2 defadan az izin kullanmış olması halinde 12 ayı aşmamak üzere 1 defa daha izin kullanabilir.

6-Yer değiştirme suretiyle kalkınmada öncelikli yörelere atanan memur, aylıksız izin alabilir mi?

Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilen bölgelere veya kalkınmada öncelikli yörelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere mecburi olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde aylıksız izin kullanamazlar.

EĞİTİM VE SÜREKLİ GÖREV AMACIYLA AYLIKSIZ İZİN VERİLMESİ

108 inci maddenin (G) bendinde "D) Özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine aylıksız izin verilenler de dâhil olmak üzere burslu olarak ya da bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tâbi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri ile 77 nci maddeye göre izin verilenlerin memur olan eşlerine görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir." hükmü yer almaktadır.

Bu bent uyarınca verilecek aylıksız izin

1)Yetiştirilmek üzere (bursla gidenler dahil) yurt dışına Devlet tarafından gönderilen

- öğrencinin memur olan eşine,

- gönderilen memurun, yine memur olan eşine,

2) Yurt içine ve yurt dışına sürekli görevle atanan memurların eşlerine,

verilmektedir.

Bu hallerde, Devlet memuruna, memuriyetleri süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok dört yıla kadar aylıksız izin verilebilir.

1-Bu fıkra uyarınca aylıksız izin verilmesi zorunlu mudur?

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin D bendinde "aylıksız izin verilebilir." denilmesi sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmaktadır. İdare takdir hakkını kamu yararı, hizmet gerekleri ve eşitlik ilkesi içinde kullanmalıdır. Bu gerekçelere aykırı hareket edilmesi halinde işlem idari yargıya götürülebilir. Davacı kamu yararına, hizmet gereklerine ve eşitlik ilkesine aykırı hareket edildiğini ispat edebilirse işlem iptal edilir.

2-Yurt dışına öğrenci olarak giden kişinin memur olan eşine aylıksız izin verilir mi?

Devlet tarafından yurt dışına gönderilen öğrencilerin memur olan eşlerine aylıksız izin verilir.

3-Bir yıldan az süreli olarak yetiştirilmek üzere gönderilen memurların memur olan eşlerine aylıksız izin verilebilir mi?

Bir yıldan az süreli olarak yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilen memurların memur eşlerine görev süresi kadar aylıksız izin verilmesi mümkündür.

4- Bu bent uyarınca aylıksız izin kullanımında azami süre var mıdır?

108 inci maddesinin E bendi uyarınca memurluğu süresince izin kullanmada azami süre 6111 sayılı Kanunla kaldırılmıştır. Bir sınır bulunmamaktadır. Görev ne kadar ise o kadar izin almak mümkündür.

5- Bu bent uyarınca 1,5 yıl aylıksız izin alınabilir mi?

Diğer şartları taşıyan memurlara 1,5 yıl izin verilmesi mümkündür.

6- Bu bent uyarınca yurt dışına 6 aydan az süreli geçici görevlendirilenler aylıksız izin alınabilir mi?

Bu bent uyarınca en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar izin verilmesi mümkün olduğundan, altı aydan az süre ile geçici olarak görevlendirilen memurların aylıksız izin kullanmaları mümkün değildir.

7- Bu fıkra uyarınca bir defada en fazla ne kadar izin alınması mümkündür.

Devlet memurlarına bu fıkra uyarınca bir defada en fazla görev süresince izin verilmesi mümkündür. Daha önce bulunan yıl sınırlaması 6111 sayılı Kanunla kaldırılmıştır.

8-Diğer personel Kanunlarına tabi personelin memur olan eşlerine bu bent uyarınca izin verilir mi?

108 inci maddenin (D ) bendi uyarınca diğer personel kanunlarına tabi personelin yurt içi veya yurt dışın sürekli görevle görevlendirilmesi veya altı aydan fazla yurtdışına geçici görevlendirilmeleri halinde memur olan eşlerine aylıksız izin verilmesi mümkündür.

9-Bir yıldan fazla görevlendirilen veya yurt dışına gönderilen memurların eşlerine 1 yıldan az izin verilebilir mi?

Bu bent yer alan ?görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilir.? hüküm uyarınca görev süresi içinde kalmak üzere talep edilen süre kadar izin verilmesi mümkün bulunmaktadır.

10- Aylıksız izin sebebinin kalkması halinde göreve dönmeyen memurların durumu

Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde, memur on gün içerisinde görevine dönmek zorundadır. Yani yurt dışı eğitimini tamamlayan veya geri çağrılan memurların memur eşleri görevine dönmesi gerekir.

Mezkur maddenin (F) bendi hükmü uyarınca mazeret sebebinin kalkması halinde veya aylıksız izin süresinin bitiminde itibaren10 gün içerisinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılmaktadırlar.

ASKERLİK SÜRESİNCE AYLIKSIZ İZİN

108 inci maddenin (G) bendinde ?Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır." hükmü yer almaktadır.

1-Bu fıkra uyarınca verilen aylıksız izinde idarenin takdir hakkı var mıdır?

657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (G) bendinde "aylıksız izinli sayılırlar." denilmesi sebebiyle idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır.

2-Devlet memurunun muvazzaf askerlik süresi mücbir nedenler dolayısı ile kısa sürmesi halinde göreve başlayabilir mi?

Memurlar muvazzaf askerlik süresince aylıksız izinli sayılmaktadırlar. Diğer mevzuat uyarınca askerlik süresi kısa sürmesi halinde de askerliğin bitiminde 657 sayılı Kanunun 83 üncü maddesi hükmü uyarınca görevine dönmesi gereklidir.

3- İdare memura sen asker git seni izinli sayıyorum diyebilir mi?

İdare memurun askere gitmesi için 108 inci maddesi uyarınca ilişiğini kesmesinin mümkün bulunmamaktadır. Konuya ilişkin ayrıntılı haber tıklayınız.