2006 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği (Sıra No: 4)

Bilindiği üzere, 5437 sayılı 2006 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve muhtelif kanunlarla bütçe işlemleriyle ilgili esas ve usulleri belirleme yetkisi Bakanlığımıza verilmiştir.

Bu çerçevede, bütçe uygulama sürecinin ana unsurlarını oluşturan serbest bırakma, revize, ödenek ekleme ve ödenek aktarma gibi bütçe işlemlerinin bütçe uygulama sürecinde sadelik ve kolaylık sağlayarak, harcamacı kuruluşların hizmet sunumlarında daha etkin olabilmelerine imkan tanımak amacıyla, aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür.

I - TANIMLAR

Ayrıntılı Harcama Programı (AHP): 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçeli idarelerin, aylar itibariyle yapabilecekleri harcamaları gösteren programı,

AHP (İcmal): Ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyi itibariyle oluşturulan ayrıntılı harcama programını,

AHP (Detay): Tertip düzeyinde oluşturulan ayrıntılı harcama programını,

Ayrıntılı Finansman Programı (AFP): 5018 sayılı Kanuna ekli (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan idareler tarafından kullanılan ve içeriğinde giderin (ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyinde), gelirin ve net finansmanın aylar itibariyle gerçekleşme hedefini gösteren programı,

AFP (Detay): AFP nin gider kısmının tertip düzeyinde hazırlanması sonucunda oluşan AFP yi,

Bloke ödenek: Bütçe ödeneklerinin AHP, AFP veya revize işlemleriyle aylara dağıtılmayan kısmını,

Revize işlemi: AHP (İcmal) ve AFP nin gelir, gider ile net finansman programında, yıl içindeki gelişmeler neticesinde yapılacak her türlü değişiklik işlemini,

Serbest bırakma işlemi: AHP ve AFP yürürlüğe girmeden önceki dönemde ve aylık harcamalarla ilgili genelgelerle düzenlenen harcama izinlerinin yetersiz kaldığı durumlarda ödenek kullanımına izin veren işlemi,

Aktarma: Belli bir tertibe tahsis edilmiş olan ödeneğin, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, yılı bütçe kanunu ve diğer kanun hükümlerine dayanılarak, bir tertipten düşülüp başka bir tertibe eklenmesi işlemini,

Ödenek eklemesi: İlgili kanunları gereğince, bütçede mevcut veya yeni açılacak bir tertibe belli bir gelir karşılığı olmaksızın ödenek ilave edilmesi işlemini,

Gelirli ödenek kaydı: 5437 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin (d) bendi gereğince kaydedilecek gelirler ile bağış ve yardım karşılığı olarak kaydedilmiş olan gelirlerin, bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılacak tertiplere yapılan ödenek kaydı işlemlerini,

Gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı: Özel bütçeli idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların (B) işaretli cetvellerinde belirtilen tahmini tutarların üzerinde gerçekleşen gelirler karşılığı olarak mevcut veya yeni açılacak tertiplere yapılacak ödenek kaydı işlemlerini,

Likit karşılığı ödenek kaydı: 5437 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin (c) bendine göre (veya diğer mevzuatta yer alan benzeri hükümlere göre), özel bütçeli idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların (F) işaretli cetvellerinde belirtilen, ödenekleştirilmeyen finansman karşılıkları ile gerçekleşen finansman fazlaları karşılığı olarak mevcut veya yeni açılacak tertibe yapılacak ödenek kaydı işlemini,

Ödenek devri: Genel bütçeli idarelerde harcanmayan kısmının ertesi yıla devredeceği ilgili kanunlarla hüküm altına alınmış olan her türlü ödeneğin, bütçe ile ilişkisinin kurulması ve kullanımına imkan sağlanması amacıyla mevcut veya yeni açılacak bir tertibe eklenmesi işlemini,

Ödenek iptali: Muhtelif kanunlarla verilmiş olan yetkilere istinaden, Maliye Bakanlığınca bütçe ödeneklerinin iptal edilmesi işlemini,

İptal işlemi: Yapılmış olan bütçe işlemini ortadan kaldıran işlemi,

ifade etmektedir.

II - İLKE VE ESASLAR

1 - Kuruluşlar hizmetlerini, 2006 yılı AHP ve AFP dahilinde gerçekleştireceklerdir.

2 - Öngörüldüğü dönemden daha önce kullanılması gerekli olan ödenekler için, AHP (İcmal) ve AFP de değişiklik oluşturmayacak şekilde tertip düzeyinde değişiklikler yapılarak ihtiyacın karşılanması esastır.

3 - İdareler, 5018 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde yer alan aktarmaya getirilen sınırlamaları ve diğer kanunlardaki benzeri hükümleri dikkate alarak; ödenek düşülen tertibe daha sonra ödenek ilave edilmesi veya ödenek eklenen tertipten daha sonra ödenek düşülmesi ihtiyacı duyulabileceğini gözönünde bulundurarak aktarma işlemini gerçekleştirecek veya aktarma talebinde bulunacaklardır.

4 - Her türlü ilave ödenek ihtiyacı, öncelikle idarenin tasarrufu mümkün olan tertiplerinden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır.

5 - Aktarma işleminin yapılabilmesi için aktarılacak ödeneğin, işlemin yapıldığı tarih itibariyle kullanılabilir (serbest, ödenek gönderme belgesine bağlanmamış, ön ödeme yapılmamış) durumda olması gerekmektedir.

6 - "06-Sermaye Giderleri" kodunda yer alan ödeneklerle ilgili aktarma işlemi yapılmadan önce (veya aktarma talebinde bulunulmadan önce), "2006 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar"a uygun olarak gerekli program değişikliklerinin yapılması gerekmektedir.

7 - Hatalı bütçe işlemi, iptal edilmek suretiyle düzeltilecektir. İptal işleminin yapılabilmesi için ilgili tertiplerdeki hatalı işleme konu olan ödeneğin, kullanılabilir durumda bulunması gerekmektedir.

8 - İdarelerin, "03- Mal ve Hizmet Alım Giderleri" ve "05- Cari Transferler" ekonomik kodlarında yer alan cari nitelikli ödenekler ile "06- Sermaye Giderleri" ve "07- Sermaye Transferleri" ekonomik kodlarında yer alan sermaye nitelikli ödenekler arasında aktarma yapmamaları esastır.

Ancak zorunlu hallerde aktarma işlemleri, 5437 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde yer alan esaslar dikkate alınmak suretiyle ve Bakanlığımız uygun görüşü üzerine gerçekleştirilecektir.

9 - İdareler likit karşılığı ödenek kaydı işlemlerinde, açılış bilançosunda yer alan "10-Hazır Değerler" ve "11-Menkul Kıymet ve Varlıklar" hesap gruplarında yer alan hesap bakiyelerinin toplamı ile net finansman değeri arasındaki fark kadar ödenek kaydı yapabileceklerdir.

10 - Likit karşılığı ödenek kaydı yapılırken, idarenin nakit ihtiyacının göz önünde bulundurulması ve nakit yönetiminin sıkıntıya sokulmaması amacıyla, belli bir nakit değerin (kasa+banka) ödenek kaydedilmeyip ihtiyat olarak hesaplarda tutulması gerekmektedir.

11 - Gelir karşılığı ödenek kaydında;

- 5437 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin (b) fıkrasında yer alan hüküm gereğince, yükseköğretim kurumlarında gelir kodlarının dördüncü düzeyindeki detayları itibariyle tahmin edilen gelirleri aşan öz gelir tahsilatları karşılığı kadar, (A) işaretli cetvelin ilgili tertibine ödenek kaydedilebilecektir.

- Yüksek öğretim kurumlarının yukarıda bahsi geçen gelirleri dışında kalan gelirleri ile diğer özel bütçeli idarelerin (B) işaretli cetvellerinde yer alan gelir kodlarının dördüncü düzeyindeki detayları itibariyle tahmin edilen gelirleri aşan öz gelir tahsilatları karşılığı kadar, (A) işaretli cetveline ödenek kaydedilebilecektir.

III - GENEL BÜTÇELİ İDARELERDE ÖZEL GELİR KARŞILIĞI YER ALAN ÖDENEKLERE İLİŞKİN İŞLEMLER

Bilindiği üzere, muhtelif kanun hükümleri çerçevesinde genel bütçeli idarelerce yıl içinde elde edilmesi tahmin edilen özel gelirler dikkate alınarak, bu idarelerin bütçelerine 2006 yılında ödenek tefrik edilmiştir. Bu ödeneklerin kullanımında aşağıdaki ilkelere uyulacaktır:

1 - 2005 yılında bu amaçla tefrik edilip kullanılmayan ödenekler, 2006 yılı bütçesinde mevcut veya yeni açılacak tertiplere devren ödenek kaydedilecektir.

2 - Bütçelerin "6" finansman kodundaki ödeneklerden;

- Tefrik edildiği tertipte kullanılması öngörülen ödenekler, gelir gerçekleşmesine göre gerektiğinde Bakanlığımızca revize edilmek suretiyle kullanılacaktır.

- Tefrik edildiği tertipten hizmetin gerektirdiği ilgili tertiplere aktarılarak kullanılması öngörülen ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre Bakanlığımızca revize edildikten sonra aktarma yapılmak suretiyle kullanılacaktır.

IV - BORÇ ÖDEMELERİ

Bilindiği üzere, Analitik Bütçe Sınıflandırmasında "İlama bağlı borçlar" ayrı bir tertipte bütçelenmemektedir. Bu tür ödemeler, borç konusu hizmetlerin yürütüldüğü ilgili tertiplerden yapılmaktadır.

Bu kapsamda yapılacak aktarma talepleri ve harcamalarda, aşağıda yer alan hususlara uyulacaktır:

1 - İlamdan kaynaklanan borçlar, borcun doğduğu hizmetin yürütüldüğü tertiplerden ödenecektir.

2 - Bu tür ödemelerden kaynaklanan ödenek yetersizlikleri, öncelikle tasarrufu mümkün olan tertiplerden aktarma yapılmak suretiyle karşılanacaktır.

3 - Tasarruf imkanının bulunmaması halinde, Bakanlığımız bütçesine bu amaçla tefrik edilmiş olan ilgili tertiplerden gerekli ödenek talep edilebilecektir.

Öte yandan idarelerin Beyiye aidatları ve mahkeme harç ve giderlerine ilişkin ödenek ihtiyaçları, öncelikle tasarruf imkanı olan tertiplerden ödenek aktarmak suretiyle karşılanacak, tasarruf imkanının bulunmaması halinde Bakanlığımız bütçesinde yer alan ilgili tertipten karşılanmak üzere ödenek talebinde bulunulacaktır.

V - AKREDİTİF VE YÜKLENME ARTIĞI DEVİR İŞLEMLERİ

Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesine göre; açılmış olan akreditiflere ilişkin kredi artıkları ile yüklenme artıkları, ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunmaktadır. Bu çerçevede, artık karşılıklarının ödenek kaydedilmesine ilişkin olarak;

- Genel bütçeli idareler, ödenek devrine dayanak teşkil eden belgeleri ekleyerek, ödenek devir taleplerini Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletecekler ve Bakanlığımızca ödenek eklemesi işlemi gerçekleştirilecektir.

- Diğer idareler ise devredilmesi gereken tutarlara ilişkin olarak likit karşılığı ödenek eklemesi işlemini 5018 ve 5437 sayılı Kanunların ilgili hükümlerine göre yapacaklardır.

VI - BÜTÇE İŞLEMLERİNDE YETKİ

Bütçe işlemleriyle ilgili olarak, muhtelif kanunlarla doğrudan idarelere verilen yetkiler ile Bakanlığımıza verilmiş olan yetkilerden idarelere devredilenlerin kullanımında;

- AHP (İcmal) ve AFP deki revizeler Bakanlığımız tarafından; icmali değiştirmeyecek tertip düzeyindeki değişiklikler ise idareler tarafından yapılacaktır. Bloke tutulan ödeneklere ilişkin revizeler, Bakanlığımız tarafından tertip bazında yapılacağından, idarelerce revize talepleri Bakanlığımıza bu düzeyde iletilecektir.

- Ödenek ekleme işlemlerine ve devren ödenek kaydına ilişkin talepler, Bakanlığımızca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) değerlendirilecek ve sonuçlandırılacaktır.

- Gelirli ödenek kaydı, gelir karşılığı ödenek kaydı ve likit karşılığı ödenek kaydı işlemleri idareler tarafından gerçekleştirilecektir.

- 5437 sayılı 2006 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 11 inci maddesinin (b) bendi çerçevesinde; genel ve özel bütçeli idareler, aktarma yapılacak (aktarma işlemi ile ödenek eklenecek) tertipteki ödeneğin yüzde yirmisine kadar kendi bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabileceklerdir. Bu aktarmaların dışında kalan her türlü aktarma işlemlerine ilişkin talepler Bakanlığımızca değerlendirilecektir.

- Bütçe işlemlerinin iptal edilmesinin gerektiği hallerde; iptal işlemi, iptale konu işlemi yapan birim tarafından gerçekleştirilecektir.

VII - BÜTÇE İŞLEM SÜREÇLERİ

1 - Revize İşlemi

Revizelere ilişkin talepler, "Bütçe İşlem Talep Formu"na gerekçe eklenmek suretiyle Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

Strateji Geliştirme Birimleri, Bakanlığımızca gerçekleştirilen revize işlemi üzerine tertip düzeyindeki gerekli değişiklikleri sistemde (e-bütçe) yapacaklar ve işlemin sonucundan Bakanlığımızı bilgilendireceklerdir.

İdarelerin yetkisinde olan detay kayıtlardaki değişiklik işlemleri, yedi gün içinde Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) bildirilecektir.

Bloke tutulan ödeneklere ilişkin revizeler tertip bazında yapılacağından, idarelerce revize talepleri Bakanlığımıza bu düzeyde gönderilecektir.

Özel bütçeli idarelerin hazine yardımlarına ilişkin ödeneklerinin kullanılabilir duruma getirilmesi, idarelerin aylık gelir, gider gerçekleşmeleri ve net finansman kullanımları ile diğer bilgiler dikkate alınarak, Bakanlığımızca AFP revize işlemi yapılmak suretiyle gerçekleştirilecektir.

2 - Ödenek Ekleme İşlemi

Ödenek eklemeye ilişkin talepler gerekçeleriyle birlikte "Bütçe İşlem Talep Formu" doldurularak Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

3 - Ödenek Devri

Ödenek devrine ilişkin talepler, gerekçeleriyle birlikte "Bütçe İşlem Talep Formu" doldurularak Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

4 - Gelirli Ödenek Kaydı

Gelirli ödenek kayıt işlemi;

- Sayıştay Başkanlığına,

- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

- Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

gelirli ödenek kaydı formu ile bildirilecektir.

5 - Gelir Fazlası Karşılığı Ödenek Kaydı

Gelir fazlası karşılığı ödenek kayıt işlemi;

- Sayıştay Başkanlığına,

- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

- Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı formu ile bildirilecektir.

6 - Likit Karşılığı Ödenek Kaydı

Likit karşılığı ödenek kayıt işlemi;

- Sayıştay Başkanlığına,

- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

- Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

likit karşılığı ödenek kaydı formu ile bildirilecektir.

7 - Aktarma İşlemleri

İdareler tarafından sonuçlandırılan aktarma işlemleri;

- Sayıştay Başkanlığına,

- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne,

- Muhasebat Genel Müdürlüğüne,

aktarma formu ile bildirilecektir.

Diğer aktarma işlemlerine ilişkin talepler Bakanlığımıza (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) iletilecektir.

8 - Bütçe İşlemlerinde "Yeni Tertip" Açılması

Kurum bütçelerinde açılması gereken yeni tertipler ile gelir ve finansman kodları, ilgili kurum ile Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünde kurum bütçesinden sorumlu bütçe uzmanı arasında Analitik Bütçe Sınıflandırmasının;

a) kurumsal,

b) fonksiyonel,

c) finansman tipi,

d) ekonomik

Sınıflandırma ilke ve kriterleri bakımından mutabakat sağlanarak açılacaktır.

9 - Bütçe İşlemlerinin İptali

Bütçe işlemi iptali, "bütçe işlemi iptal formu" kullanmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Bu işlemler gerekçesiyle birlikte, daha önce işlemle ilgili bildirim yapılmış olan birimlere gönderilecektir.

10 - İşlemlerin Sistemde (e-bütçe) Kaydı ve İzlenmesi

İdareler, her türlü bütçe işlem ve bütçe işlem taleplerini sistemde (e-bütçe) gerçekleştireceklerdir.

Bu Tebliğin uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan sorunları ve tereddütleri gidermeye, her türlü tedbiri almaya Bakanlığımız (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) yetkilidir.

Tebliğ olunur.