Üniversitelerarası Kurul'ca hazırlanan yeni YÖK Yasa Taslağının tam metni
Yükseköğretim Kanunu (11-12-2003 tarihli nüshadır)
Kanun No : 2547 Kabul Tarihi : 4/11/1981
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, İlkeler ve Tanımlar
Madde- 1: Amaç, Kapsam ve İlkeler
a) Amaç: Bu kanunun amacı; Yükseköğretimle ilgili ilkeleri belirlemek ve Yükseköğretim
kurumlarının ve üst kuruluşlarının yapılanma, işleyiş, görev, yetki ve sorumlulukları
ile ilgili tüm hususları, Cumhuriyetin temel esasları çerçevesinde, bir bütünlük
içerisinde düzenlemektir.
b) Kapsam: Bu kanun; yükseköğretim üst kuruluşlarını, bütün yükseköğretim kurumlarını
ve bunlarla ilgili faaliyet ve esasları kapsar. Yükseköğretim kurumlarınca bu
kanunun uygulamasını sağlamak üzere yönetmelikler çıkarılır.
Türk Silahlı Kuvvetleri ve Emniyet Teşkilatına bağlı Yükseköğretim Kurumları
ile ilgili hususlar ayrı kanunlarla düzenlenir.
c) İlkeler
1) Yükseköğretim kurumları evrensel bilgiye ulaşmayı amaçlayan, bilginin üretilmesini
ve yayılmasını sağlayan, özerk kurumlar olup; eğitim-öğretim ve araştırma-geliştirme
işlevleri aracılığıyla bilimsel, teknolojik, kültürel, sanatsal, sportif üretim,
iletişim ve etkileşimde bulunurlar.
2) Yükseköğretim kurumlarının temel işlevi Türk toplumunun çağdaş uygarlıklar düzeyinin üstüne çıkmasına katkıda bulunmaktır. Bu amaçla uluslararası yükseköğretim kurumlarıyla işbirliği yapar ve bütünleşme sağlar.
3) Yükseköğretim kurumları, eğitim-öğretim ve araştırma-geliştirme faaliyetlerini tüm ekonomik ve politik güçlerden bağımsız olarak yürütür.
4) Yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretim ile araştırma-geliştirme birbirini
bütünleyen ve ayrılamaz unsurlardır. Yükseköğretim kurumları bu işlevlerin yerine
getirilmesinde tam özerkliğe sahiptirler; bu özerklik anayasa ve yasaların güvencesi
altındadır.
5) Yükseköğretim kurumlarının çalışma esasları bu Kanununa aykırı olmamak kaydıyla
ve temel ilkeler çerçevesinde çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
6) Yükseköğretim kurumları bu Kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kamu ve özel sektör kurumları ile işbirliği yapar; ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesinde önerilerde bulunur.
Madde- 2: Tanımlar
a) Yükseköğretim : Milli Eğitim sistemi içinde, ortaöğretime dayalı, en az dört
yarı yılı kapsayan her kademedeki eğitim-öğretimin tümüdür.
b) Üst Kurullar: Yükseköğretim Kurulu ve Üniversitelerarası Kuruldur.
c) Yükseköğretim Kurumları: Üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri
ve bunların bünyesinde yer alan fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuvar,
meslek yüksekokulları ile uygulama ve araştırma merkezleridir.
1) Üniversite: Akademik, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliği olan,
yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma-geliştirme, yayın ve topluma
hizmet sunan, evrensel değerleri dikkate alarak bilgi üreten; fakülte, enstitü,
yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerin yer aldığı bir yükseköğretim kurumudur.
2) Yüksek teknoloji enstitüsü: Özellikle teknoloji alanlarında yüksek düzeyde
araştırma, eğitim-öğretim, üretim, yayın ve topluma hizmet sunan, kamu tüzel
kişiliğine ve akademik, idari ve mali özerkliğe sahip bir yükseköğretim kurumudur.
3) Fakülte: Yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel, teknolojik ve sanatsal
araştırma, uygulama, üretim ve yayın yapan; kendisine birimler bağlanabilen
bir yükseköğretim kurumudur. Bir üniversitede aynı veya benzer nitelikte eğitim-öğretim
yapan birden fazla fakülte kurulamaz.
4) Enstitü: Üniversitelerde birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında lisansüstü,
eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama yapan bir yükseköğretim kurumudur.
5) Yüksekokul: Belirli bir mesleğe yönelik sekiz yarıyıllık eğitim-öğretim veren
bir yükseköğretim kurumudur.
6) Yabancı Diller Yüksekokulu: yabancı dil hazırlık ve servis dersleri ile sekiz
yarı yıllık eğitim programlarını bünyesinde barındıran bir yükseköğretim kurumudur.
7) Konservatuvar: Müzik ve sahne sanatlarında eğitim veren ve sanatçı yetiştiren
bir yükseköğretim kurumudur.
8) Meslek Yüksekokulu: Belirli mesleklere yönelik ara insangücü yetiştirmeyi
amaçlayan dört yarı yıllık eğitim-öğretim veren bir yükseköğretim kurumudur.
9) Araştırma ve Uygulama Merkezi: Yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretimin
desteklenmesi ve topluma hizmet amacıyla çeşitli alanların uygulama ihtiyacı
ve bazı meslek dallarının hazırlık ve destek faaliyetleri için kamu ve özel
kuruluşların da yer alabileceği eğitim-öğretim, uygulama ve araştırmaların sürdürüldüğü,
kadrosu ve bütçesi olan ve rektörlüğe bağlı olan bir kurumdur.
10) Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi: Üniversite hastaneleri rektörlüğe
bağlı sağlık araştırma ve uygulama merkezleri olup, bütçesi ve kadrosu olan
bir kurumdur. Bu merkezin müdürü Başhekim olarak görev yapar.
11) Bölüm: Amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün teşkil eden, birbirini
tamamlayan veya birbirine yakın anabilim ve anasanat dallarından oluşan akademik
anlamda; fakültelerin ve yüksekokulların eğitim-öğretim, bilimsel araştırma
ve uygulama birimidir. Yükseköğretimdeki çeşitli birimlerin ortak derslerini
vermek üzere rektörlüğe bağlı bölümler de kurulabilir. Bir üniversitede aynı
veya benzer nitelikte eğitim-öğretim yapan birden fazla bölüm kurulamaz.
12) Anabilim Dalı - Anasanat Dalı ve Program: En az bir bilim veya sanat dalını
kapsayan, bir akademik birimdir.
d) Öğretim Elemanları ve Öğrenci Temsilciliği :
1) Öğretim Üyeleri: Yükseköğretim kurumlarında görevli profesör, doçent ve yardımcı
doçentlerdir.
(a) Profesör: En yüksek düzeydeki akademik ünvana sahip öğretim üyesidir.
(b) Doçent: Doçentlik ünvanına sahip öğretim üyesidir.
(c) Yardımcı Doçent : Doktora çalışmalarını başarı ile tamamlamış, Tıpta uzmanlık
veya belli sanat dallarında yeterlik belge ve yetkisini kazanmış, öğretim üyesidir.
2) Öğretim Yardımcıları:
a) Öğretim Görevlisi: Ders vermek ve uygulama yaptırmakla yükümlü öğretim elemanıdır.
b) Okutman: Ortak zorunlu ders olarak belirlenen dersleri okutan veya uygulayan
öğretim elemanıdır.
c) Uzman: Belirli konularda yetişmiş yardımcı akademik personel,
d) Araştırma görevlisi : Öğretim üyesi yetiştirilmek üzere lisansüstü eğitim
verilen ve/veya eğitim-öğretim ve araştırmada görevlendirilen akademik öğretim
elemanı,
e) Araştırmanın destek personeli : Araştırma-geliştirme projeleri kapsamında
görevlendirilen tam veya yarı zamanlı teknik personel,
f) Araştırmacı : Tercihan doktorasını tamamlamış araştırma projelerinde çalışan
araştırmacılar,
g) Çeviriciler ve eğitim-öğretim planlamacılarıdır.
3) Üniversite öğrenci temsilcisi: Üniversite öğrencilerini temsil etmek üzere
seçilmiş öğrencidir.
e) Eğitim kademeleri
1) Ön Lisans: Ortaöğretime dayalı, en az dört yarı yıllık bir programı kapsayan
ara insangücü yetiştirmeyi amaçlayan veya lisans öğretiminin ilk kademesini
teşkil eden bir yükseköğretimdir.
2) Lisans: Ortaöğretime dayalı, en az sekiz yarı yıllık bir programı kapsayan
bir yükseköğretimdir.
3) Lisans Üstü: Yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimini
kapsar ve aşağıdaki kademelere ayrılır:
(a) Yüksek Lisans: (Bilim uzmanlığı, yüksek mühendislik, yüksek mimarlık, master):
Bir lisans öğretimine dayalı en az iki yarıyıllık, eğitim-öğretim ve araştırmanın
sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.
(b) Doktora: Lisansa dayalı en az altı veya yüksek lisansa veya eczacılık veya
fen fakültesi mezunlarınca Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından düzenlenen
esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlığa dayalı en az dört
yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir araştırmanın sonuçlarını ortaya
koymayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.
(c) Tıpta Uzmanlık: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından düzenlenen
esaslara göre yürütülen ve tıp doktorlarına belirli alanlarda özel yetenek ve
yetki sağlamayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.
(d) Sanatta Yeterlik: Lisansa dayalı en az altı, yüksek lisansa dayalı en az
dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir sanat eserinin ortaya konulmasını,
müzik ve sahne sanatlarında ise üstün bir uygulama ve yaratıcılığı amaçlayan
doktora düzeyinde lisans üstü bir yükseköğretim eşdeğeridir.
f) Yükseköğretim Eğitim Türleri:
1) Örgün eğitim: Öğrencilerin, eğitim-öğretim süresince ders ve uygulamalara
devam etme zorunluluğunda oldukları bir diplomaya yönelik olan normal eğitim-öğretimi;
bu eğitimin bir türü olan ikinci eğitim ise, daha fazla sayıda öğrenciye eğitim-öğretim
fırsatı sunmak amacıyla, normal ders programı saatleri dışında üniversitelerin
fiziksel ve insan gücü kaynaklarından yararlanarak yapılan eğitim-öğretimi,
2) Yaşam boyu eğitim: Toplumun her kesimine değişik alanlarda ve bireylere bilgi, beceri kazandırmayı ve yenilenmeyi amaçlayan yaygın eğitimi,
3) Uzaktan eğitim: Eğitim-öğretimin her düzeyinde; basılı malzeme, radyo, televizyon ile diğer bilgi teknolojileri kullanılarak yapılan, öğrenen ile öğretenin aynı mekânda bulunmasını gerektirmeyen, etkileşimli uzaktan eğitim ve açık öğretimi kapsayan eğitim-öğretimi,
a) Etkileşimli uzaktan eğitim: Önlisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde; bilgi
teknolojileri ve yöntemleri kullanılarak yapılan eğitim-öğretimi,
b) Açık öğretim: Yükseköğretimin belirli dallarında, önlisans, lisans ve lisansüstü
düzeylerinde devam zorunluluğu olmayan, uzaktan öğretim teknolojileri ve yüzyüze
eğitim ortamlarından yararlanarak öğrencilere eğitim-öğretim ve kültürle ilgili
hizmet vermek amacıyla yurt dışında ve ülke genelinde örgütlenerek yapılan eğitimdir.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Madde- 3 : Amaç ve Ana İlkeler
A) Yükseköğretimin amacı:
a) Atatürk ilke ve inkılâplarına, Cumhuriyete, demokrasiye, lâikliğe, insan
haklarına, hukukun üstünlüğü ilkesine ve toplumun kültür değerlerine bağlı;
aklı ve bilimi temel kabul eden, çağdaş uygarlık değerlerini benimseyen, Türkiye
Cumhuriyetini ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olarak kabul eden, Türk
ulusunun refahına katkı sağlayacak uluslararası düzeyde rekabet edebilir bilgi
ve beceriye sahip bireylerin yetişmesini sağlamak,
b) Ülkenin ve toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda gelişmesini bilim, sanat ve teknoloji yoluyla güçlendirmek ve toplumun refahını artırmak amacıyla;
1) Bireyin uygar bir birey olarak gelişimini, kültürel, bilimsel, sanatsal
ve teknolojik eğitimini sağlamak,
2) Temel ve uygulamalı alanlarda araştırma ve gelişme faaliyetleri yapmak ve
sürdürmek,
3) Karşılıklı yarar çerçevesinde tüm insanlığa hizmet sunmak,
4) Ulusal ve uluslararası kurumlarda, kültürel, bilimsel, teknik alanlarda değişimi
teşvik etmek,
5) Özellikle Türk Cumhuriyetleri ve akraba toplulukları ile diğer ülkelerle
karşılıklı işbirliğinin gelişmesine katkıda bulunmak,
6) Diploma, akademik ve onur unvanları vermek ve bunların denklik ve akademik
niteliklerini onaylamak.
B) Ana İlkeler
Yükseköğretim aşağıdaki "Ana ilkeler" doğrultusunda planlanır, programlanır
ve düzenlenir
a) Öğrencilere, ATATÜRK İlke ve Devrimleri doğrultusunda ,Türk ulusunu çağdaş
uygarlık düzeyinin üstüne taşıyacak bilincin kazandırılmasını sağlamak,
b) Anayasa ve kanunlarda öngörülen temel hak ve hürriyetler ile adalet, özgürlük
ve eşitlik gibi kavramları bilimsel alanda gözetmek,
c) Eğitim-öğretim plan ve programlarını, bilimsel ve teknolojik esaslara, ülke
ve yöre ihtiyaçlarına göre kısa ve uzun vadeli olarak hazırlanıp sürekli olarak
geliştirmek,
d) Yükseköğretim Kurumlarında eğitim sırasında Atatürk İlke ve Devrimleri ile
Türk Dili zorunlu dersler olarak olup programlanır ve uygulanır.
e) Üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri Yükseköğretim Kurulunun önerisi
üzerine kanunla kurulur.
f) Fakülteler, yüksekokullar ve enstitüler üniversite senatolarının kararı ve
Yükseköğretim Kurumunun onayı ile, meslek yüksekokulları ve araştırma-uygulama
merkezleri, eğitim programları açma ve kapamaları üniversite senatosu kararıyla
gerçekleştirilir ve Yükseköğretim Kuruluna bilgi verilir.
Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, genişletilmesi ve yurda yaygınlaştırılması
amacıyla öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında yetiştirilmeleri ve görevlendirilmelerinin
planlanması ve gerçekleşmesi Üniversitelerarası Kurulun belirlediği esaslar
doğrultusunda gerçekleştirilir.
g) Yükseköğretim Kurumları; akademik, idari ve mali özerkliğe sahip tüzel kişiliği
olan kamu kurumlarıdır ve yasal güvence altındadır.
1) Bilimsel özgürlük: Tüm öğretim elemanlarının, bilimsel ahlak kurallarına
titizlikle bağlı kalmak koşuluyla derslerinde, üniversite içinde ve dışındaki
araştırmalarında ve araştırma sonuçlarını tartışmakta, yorumlamakta ve yayınlamakta
özgür olmalarını ifade eder.
(a) Yüksek öğretim kurumları öğretim üyelerinin kişisel, bilimsel görüşünü ifade
ve sanatsal dışa vurum haklarını korumakla yükümlüdür.
(b) Yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin kişisel, bilimsel ve sanatsal
görüşlerini yada bu görüşlerinin kamuoyu önünde ifade edilmesini etkilemeye
veya kontrol altına almaya teşebbüs etmezler.
2) Akademik özerklik:
(a) Eğitim, öğretim, araştırma ve yayında özgürlük;
(b) Öğretim elemanlarının göreve alınması, yükseltilmesi ve görevlerine son
verilmesinin sadece yükseköğretim kurumlarının kendi organları tarafından gerçekleştirilmesi,
(c) Üst kuruluşların belirlediği ilkeler doğrultusunda öğrenci seçme ölçütlerinin
ve kontenjanlarının saptanması,
(d) Öğretim programların planlanması, ders içerikleri belirlenmesi, eğitim-öğretim
yöntemlerinin seçilmesi ve değerlendirilmesi, pedagojik biliminin uygulanması
konusunda bağımsız karar alma yetkisidir.
3) İdari özerklik:
(a) Kurumsal politika ve stratejilerin belirlenmesi ve bunlarla ilgili düzenlemelerin
yapılması,
(b) Kurum yapısının ve işleyişinin belirlenmesi,
(c) Kurum içi yönetmeliklerin ve yönergelerin hazırlanması,
(d) İhtiyaç duyulan kadroların belirlenmesi, dağıtımının yapılması ve kullanılmasıdır.
4) Mali özerklik:
(a) Bütçeden tahsis edilen ödenekleri kurumun amaçları doğrultusunda özgürce
kullanma, bütçe kalemleri arasında transfer edebilme yetkisi,
(b) Kurum için kaynak ve değer yaratma ve yarattığı kaynağı özgürce kullanma
yetkisi,
(c) Öğrenci katkı paylarının, öğrencilerden alınacak diğer ücretlerin ve öğrencilere
verilecek burs ve kredilerin mevzuata uygun olarak kurumca belirlenmesi,
5) Bilimsel Liyakat (Akademik Liyakat): Yükseköğretim kurumları bilim insanlarının
uluslararası ölçekte kabul ve destek bulan araştırma faaliyetleri yapan ve bunların
ürünlerini elde eden kişiler olduğunu ve bilimsel liyakatı korumakta yükümlü
bulunduklarını kabul ederler.
6) Hesap verilebilirlik ve şeffaflık: Mali ve idari konularda üniversitenin
mali özerkliği sonucu olarak topluma hesap verebilir olması ve işlevlerini şeffaflığı
ve denetimidir.
7) Akademik etik: Öğretim elemanlarının evrensel normlarda etik kurallarına
uymasını ifade eder.
8) Katılımcılık: Yükseköğretim Kurumları bilimsel, teknolojik ve kültürel yaratıcılığı,
düşünce çeşitliliğini ve bunun özgürce ifade edilmesini, tüm üniversite birimlerinin
akademik yaşama katılmalarını ve demokratik yönetim biçimini sağlayacak önlemleri
alır. Yetkilerin çoğulculuk anlayışı içinde paylaşılması ve kullanılması esastır.
9) Akademik Rekabet: Yükseköğretim Kurumları arasında bilimsel değerleri esas
olarak hakça rekabet ortamının yaratılmasıdır.
10) Evrensel akademik normlar: Bunlara uymak ve bu yöndeki değişiklikleri izlemek
ve uygulamaktır. Bu çerçevede öğrenci ve öğretim elemanları için yurtiçi ve
yurtdışında bulunan yükseköğretim kurumları arasında kültürel, bilimsel, teknik,
sanat ve spor alanlarında değişimi ve hareketliliği, dünya üniversiteleriyle
bütünleşmeyi sağlayan; üniversiteleri eğitim ve öğretim yaptığı her türlü bina
ve eklerinin sahibi kılan ve benzeri diğer uluslararası normlardır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Üst Kuruluşlar
Madde -5: Yükseköğretim Kurulu ve Görevleri
A) Yükseköğretim Kurulu; tüm yükseköğretimi düzenleyen ve faaliyetlerine yön
veren, bu kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde özerkliğe
ve kamu tüzel kişiliğine sahip, bir kuruluştur. Yükseköğretim Kuruluna, Öğrenci
Seçme ve Yerleştirme Merkezi ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, değerlendirme,
denetleme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleri ile ilgili birimler bağlıdır.
Yükseköğretim Kurulu koordinasyon, planlama ve denetleme dışındaki yetkilerini
gerek duyulduğunda Üniversitelerarası Kurul'a ve yükseköğretim kurumlarının
Senato ve Yönetim Kurullarına devredebilir.
a) Yükseköğretim Kurulu;
1) Cumhurbaşkanı tarafından, rektörlük ve/veya öğretim üyeliğinde başarılı hizmet
yapmış ve yapmakta olan profesörlere öncelik vermek suretiyle üniversitelerarası
kurulca önerilen iki katı aday arasından seçilen beş,
2) Bakanlar Kurulunca temayüz etmiş üst düzeydeki Devlet görevi yapmış ve yapmakta
olanlar arasından seçilen dört,
3) Genelkurmay Başkanlığınca eğitimle ilgili birimlerinden seçilen bir,
4) Üniversitelerarası Kurulca, Kurul üyesi olmayan bilimsel ve idari yetkinliği
saptanmış profesör öğretim üyelerinden gizli oyla seçilen beş kişiden oluşur.
(2), (3) ve (4) üncü bentlere göre seçilenlerin üyelikleri Cumhurbaşkanının
onayı ile kesinleşir. Bu bentlerle belirtilenlerin seçimleri bir ay içinde Cumhurbaşkanı
tarafından onaylanmayanların yerine yeni adayların seçimleri ise iki hafta içinde
yapılmadığı takdirde, Cumhurbaşkanınca doğrudan atama yapılır. Kurum ve kuruluşların
da görevli olanlardan yükseköğretim üyeliğine seçilenlerin kurumlarıyla ilişkisi
dondurulur.
Kurul Başkan ve üyeleri daimî statüde görev yaparlar ve başka bir görev ya da herhangi bir kurul üyeliği alamazlar. Cumhurbaşkanı Kurul üyeleri arasından bir başkan atar. Başkan, Kurul üyeleri arasından, biri kendisinin doğrudan, diğeri ise Kurulun seçeceği iki başkan vekili atar. Başkan ve Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır ve en çok iki dönem için göreve gelebilirler. Herhangi bir nedenle boşalan üyelikler için, yukarıda belirtilen usulde seçim ve atama yapılır. Bu şekilde seçilen yeni üyenin görev süresi dört yıldır.
Başkan, Yükseköğretim Kuruluna başkanlık eder. Başkan, bulunmadığı durumlarda,
kendisine vekâlet etmek üzere başkan vekillerinden birini görevlendirir. Başkan,
Yükseköğretim Kuruluna karşı sorumlu olup Kurul kararlarının uygulanmasını sağlar
ve Kurul tarafından verilen görevleri yerine getirir.
Yükseköğretim Kurulu, üyelerinin en az üçte ikisinin katılımıyla toplanır ve
katılanların salt çoğunluğuyla karar alır. Yükseköğretim Kurulu, üyelerinin
salt çoğunluğunun isteğiyle de olağanüstü toplanabilir.
Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyelerinin ücretleri birinci derecenin son kademesindeki
profesörlerden rektörlüğe atananlara ödenen aylık (ek gösterge dâhil), taban
aylığı, makam tazminatı, temsil tazminatı ve üniversite ödeneği ile idarî görev
ödeneği toplamının brüt tutarının iki katını geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca
tespit edilir. Kurulda görev alanlara ayrıca kamu kurumları ve özel kuruluşlarda
gelir getirici işlerde çalışamaz. Emekli olanların ise emekli aylıklarının ödenmesine
devam olunur. Kurulda görev alan kamu personelinin her türlü özlük hakları saklı
kalır ve aylıksız izinli sayılırlar.
Kurul Başkanı ve üyeleri, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa
tabidir. Emeklilik açısından, Kurul Başkanına Bakanlık Müsteşarı, Kurul üyelerine
Bakanlık müsteşar yardımcısı için tespit edilen ek gösterge makam ve temsil
tazminatları ile diğer malî hükümler uygulanır, bu görevlerde geçirilen süreler
makam tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde geçmiş sayılır.
Yükseköğretim Kurulunun çalışma usul ve esaslarına ilişkin yönetmelik Kurulca
hazırlanır ve yürürlüğe konur.
B) Yükseköğretim Kurulunun Görevleri
a) Yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda
kurulması, geliştirilmesi, eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi
ve Yükseköğretim alanının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yetiştirilmesi
için plânları hazırlamak,
b) Öğrencilerin yatay ve dikey geçişleri ile meslek yüksekokulları mezunlarının
bir üst düzeyde öğrenim yapmalarına ilişkin esasları tespit etmek.
c) Üniversitelerin her eğitim-öğretim programına kabul edeceği öğrenci sayısı
önerilerini inceleyerek kapasitelerini tespit etmek; insan gücü planlaması,
kurumların kapasiteleri ve öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda orta
öğretimdeki yönlendirme esaslarını da dikkate alarak öğrencilerin seçilmesi
ve kabul edilmesi ile ilgili esasları tespit etmek,
d) Vakıflar tarafından kurulacak Yükseköğretim kurumlarının bu kanun hükümlerine
göre açılması hususundaki görüş ve önerilerini ilgili bakanlığa sunmak, bu kurumlara
ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmak ve bunları gözetmek, denetlemek,
e) Kurumun ve üniversitelerin bütçelerini ilgili bakanlığa sunmak ve diğer hususlarda
ilgili bakanlıkla işbirliğini sağlamak,
f) Üniversitelerin kurulması eğitime, yüksek lisans ve doktora programlarına
geçmesi, yeni fakülte enstitü, yüksekokul, merkezler ve diğer birimlerin kurulması
kapatılması, birleştirilmesi ile ilgili kararları değerlendirmek, karara bağlamak,
g) Dekan ataması yapmak,
h) Disiplin işlerini karara bağlamak,
i) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış önlisans, lisans ve yüksek
lisans diplomalarının denkliğini belirlemektir.
j) İşlevlerinin devamlılığını sağlayacak yönetmelikleri hazırlamak,
k) Kendine verilen diğer görevleri yapmak,
l) Kurul yukarıdaki maddelerin uygulanmasında Üniversitelerarası Kurul ve üniversitelerin
görüşlerini dikkate alır.
Madde - 6 :Üniversitelerarası Kurul
a) Kuruluş ve İşleyişi; Üniversitelerarası Kurul; Yükseköğretim Kurumlarına
ait akademik konularda bu kanunla verilen görevleri yapmak üzere kurulan, özerk
ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir yükseköğretim üst kuruluşudur.
Üniversitelerarası Kurul, Üniversite rektörlerinden oluşur.
Yükseköğretim Kurulu Başkan ve Üyeleri Üniversitelerarası Kurul toplantılarına oy hakkı olmaksızın katılabilirler.
Üniversitelerarası Kurul, kendi üyeleri arasından biri başkan olmak üzere 5'i kendi üyeleri arasından 4'ü de üniversite profesörleri arasından 9 kişilik bir yürütme kurulu seçer. Başkan seçilen üyeler arasından 2 başkan yardımcısı seçer. Başkan ve üyelerin görev süresi üç yıldır. Herhangi bir nedenle Üniversitelerarası Kurul üyeliği sona eren üye yerine yeni üye seçilir. Rektör olmayan üyelerin özlük hakları Yükseköğretim Kurulu üyeleriyle aynıdır.
Üniversitelerarası Kurul, Yürütme Kurulu ve komisyonların seçim ve çalışma
esasları Üniversitelerarası Kurulun çıkaracağı yönetmeliklerle belirlenir.
Kurul; çalışmalarını kolaylaştırmak etkinliği ve katılımcılığı sağlamak için
ve üniversiteler arasında ve uluslararası yükseköğretim kurumları ile işbirliği
düzenlemek amacıyla bilimsel ve sanatsal liyakat kurallarını esas alarak sürekli
ve geçici komisyonlar kurabilir. Bu komisyonların teşkil ve çalışma esasları
Üniversitelerarası Kurulca bir yönetmelikle belirlenir. Araştırma, doçentlik,
doktora, etik, ünvanların denkliği, akreditasyon, akademik değerlendirme, meslek
yüksekokullar, vakıf üniversiteleri denetimi, uzaktan öğretim, eğitim konseyi,
sağlık, güzel sanatlar, eğitim, sosyal bilimler ve fen bilimleri gibi alanlarda
komisyon oluşturulur. Komisyonların çalışma süresi 3 yıldır.
b) Üniversitelerarası Kurul akademik bir organ olup aşağıdaki görevleri yapar:
1) Üniversitelerin eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerini
koordine etmek, uygulamaları değerlendirmek, Yükseköğretim Kuruluna ve üniversitelere
önerilerde bulunmak, yükseköğretim kurumlarında uyulması gereken etik kuralları
belirlemek,
2) Üniversitelerin etkinliğini ölçmek amacıyla oluşturacakları akademik liyakat ve performans ölçütlerini, üretim ve hizmet kalite standartlarına ilişkin esas ve usulleri belirlemek,
3) Üniversitelerin öz değerlendirme ölçütlerini belirlemek ve bu ölçütler çerçevesinde üniversitelerde alınması gereken önlemlerle ilişkin çalışmalar yapmak ve önerilerde bulunmak,
4) Kurul bütçesini hazırlamak,
5) Yükseköğretim kurumlarının kurumsal yapılarına, işleyişlerine ve öğretim elemanı istihdamına ilişkin ölçütleri belirlemek,
6) Yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretim programları ve gereçleri ile ikinci öğretim ve yaz okulu programlarının açılmasına ilişkin asgari ölçütlerini belirlemek,
7) Çağın gerekleri ve toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yeni eğitim-öğretim, araştırma, toplumsal katkı türlerine ilişkin ölçütleri belirlemek,
8) Yükseköğretim kurumlarının süreli yayın, telif eser, tercüme, kaynak kitapları yayımlamasına ilişkin esas ve usulleri belirlemek,
9) Akademik hayata girişe, unvanların kazanılmasına ya da kaybedilmesine ilişkin esas, ölçüt ve usulleri belirlemek,
10) Doçentlik bilim dallarını belirlemek, Doçentlik yeterlilik sınavlarını düzenlemek, ilgili yönetmelik gereğince doçent adaylarının yayın ve araştırmalarını değerlendirmek, doçentlik sınavı ile ilgili esasları tespit etmek, doçentlik sınav jürilerinde yer alacak profesörlere ilişkin akademik liyakata dayalı esas ve ölçütleri belirlemek, jürileri seçmek ve başarılı adaylara doçentlik yeterlilik belgesi vermek,
11) Yükseköğretim öğrencilerinin yatay ve dikey geçişlerine ilişkin esas ve usulleri tespit etmek,
12) Yurt dışındaki üniversitelerden alınan ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık ve sanatta yeterlik düzeyindeki diplomaların denkliği ile bilim ve sanat dallarının belirlenmesinde, doçentlik ve profesörlük unvanlarının geçerliliklerine ilişkin işlemleri yürütmek ve karara bağlamak,
13) Yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlilik ile ilgili programlarını ve jürileri belirleme esaslarını tespit etmek,
14) İşlevlerini yürütmek amacıyla gerekli düzenlemeleri yapmak, kurullar oluşturmak ve ilgili yönetmelikleri çıkarmak,
15) Bu kanunla kendisine verilen diğer görevleri yapmaktır.
Madde- 7: Yükseköğretim Denetleme Kurulu ve Görevleri
A) Yükseköğretim Denetleme Kurulu:
a) Yükseköğretim Kurulu adına denetim görevini yerine getirmek üzere kurulan
bir kuruldur. Kurulun çalışmaları yükseköğretim kurulunca çıkarılan bir yönetmelikle
belirlenir.
b) Kuruluş ve işleyiş: Yükseköğretim Kurulu tarafından profesör ünvanlı öğretim
üyeleri arasından dört, Üniversitelerarası Kurul tarafından seçilecek beş üyeden
oluşur. Kurul Başkanı üyeler arasından Yükseköğretim Kurulu tarafından atanır.
Atamaların süresi dört yıldır. Herhangi bir nedenle üyeliğin sona ermesi halinde
kalan süre için seçim yapılır.
Kurul üyelerinin ücretleri, Yükseköğretim Kurulu Üyelerine ödenen ücreti geçmeyen
şekilde Bakanlar Kurulunca tespit edilir. Emekli olupta seçilenlerin emekli
maaşlarının ödenmesine devam edilir.
Yükseköğretim Denetleme Kurulu Üyeleri, Bakanlar Kurulu ve Yükseköğretim Kurulu
tarafından verilen istisnai geçici görevler dışında hiçbir kamu kuruluşu veya
özel kuruluşta ücretli ve ücretsiz çalışamazlar. Üyelerden geçici görevlendirme
dışında herhangi bir nedenle bir yıl içinde, yıllık izin hariç, toplam üç ay
hizmete devam etmeyenler kuruldan ayrılmış sayılır.
B) Yükseköğretim Denetleme Kurulunun Görevleri;
a) Yükseköğretim Kurumlarında, idari konularda Yükseköğretim Kurulunca hazırlanacak
esaslara göre ve onun adına denetlemek,
b) Yükseköğretim Kurulu Başkanı tarafından bu kanuna göre istenen inceleme ve
soruşturmaları yapmak,
Madde-8 : Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM)
Kuruluş, İşleyiş ve Görevleri:
a) Kuruluş:
ÖSYM, Yükseköğretim Kurulu'na bağlı olarak faaliyet göstermek üzere, 1 Başkan,
2 Başkan Yardımcısı ve 4 öğretim üyesinden oluşan Yürütme Kurulundan meydana
gelir.
ÖSYM'de, Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirebilmesi için, Yürütme Kurulunca gerekli görülen, her türlü akademik, idari, teknik ve yardımcı hizmet personeli de ilgili mevzuat hükümlerine göre istihdam edilir. Merkez bünyesinde bu Kanundaki hükümlere uygun olarak döner sermaye işletmesi kurulur.
ÖSYM Başkanı, Yükseköğretim Kurulu'nca kendi üyeleri dışından olmak üzere, Üniversite öğretim üyeleri arasından seçilir. Başkan Yardımcıları Başkan tarafından, Üniversite öğretim üyeleri veya Merkezde görevli personel arasından seçilir. Yürütme Kurulu'nun Başkan ve Başkan Yardımcıları dışındaki üyeleri, Başkanın önereceği iki kat öğretim üyesi arasından Yükseköğretim Genel Kurulu'nca seçilir. Merkezde istihdam edilecek, akademik, idari ve teknik personel Yürütme Kurulunca belirlenir. Bunlar ile yardımcı hizmet personeli Başkan tarafından atanır.
ÖSYM Başkanı, yardımcıları ve üyelerinin özlük hakları diğer üst kurul üyeleriyle aynı düzenlemeye tabidir. Kurulda görev alan personelin her türlü özlük hakları saklı kalır.
b) Görevleri
Merkez, Yükseköğretim Kurulu'nun belirleyeceği esaslar çerçevesinde yükseköğretim
kurumlarına öğrenci alınması amacıyla sınavlar yapar, değerlendirir ve adayların
yerleştirilme işlemlerini gerçekleştirir ve Yükseköğretim Kurulu'nca verilecek
diğer görevleri yerine getirir.
Yükseköğretim Kurulu, yükseköğrenim kurumlarına öğrenci alınması ile ilgili
esasları belirlerken, Üniversitelerarası Kurul ve Milli Eğitim Bakanlığının
görüşlerini alır. Yükseköğretim Kurulu, yükseköğrenim kurumlarına öğrenci alım
esaslarını belirlerken ayrıca, ortaöğretim başarı puanının önemini ve ağırlığını,
adayların genel yeteneğini ve eğilimlerini ölçmeyi ve meslek liseleri mezunlarının
kendi alanlarındaki Yükseköğrenim programlarına yerleştirilmesini özendirmeyi
dikkate alır ve bu çerçevede gerekli katsayıları da karara bağlar.
ÖSYM, Kamu kurum ve kuruluşları ile meslek örgütlerinin sınavlarını bu kurum
ve örgütlerin talebi çerçevesinde yapar. ÖSYM, ayrıca bir sözleşmeye bağlı olarak
özel hukuk tüzel kişilerinin sınav taleplerini de karşılayabilir. ÖSYM, tüm
sınavların hazırlanması ile ilgili her türlü hizmeti, gerekli gizlilik ve güvenliği
gözeterek yürütür ve görevlendirilecek personele ÖSYM Başkanının teklifi üzerine
Yükseköğretim Kurulu'nca belirlenecek ödemeleri yapar. ÖSYM, kendi olanakları
ile gerçekleştiremediği, sınav sorularının basımı, nakli ve bunlar için gerekli
araç ve gereçlerin temini ile, ihtiyaç duyulan hizmetlerin gördürülmesini ihale
ve benzeri yollarla ilgili mevzuat hükümlerine göre üçüncü kişilere de yaptırabilir.
Yükseköğretim Kurumları ve Milli Eğitim Bakanlığı, Merkezin yukarıdaki görevlerini
yerine getirmesinde gereken bina tahsisi ve eleman görevlendirilmesinde yardımcı
olur.
ÖSYM Döner Sermayesi hesaplarında bulunan nakit fazlalıkları, ÖSYM Yürütme Kurulu'nun
uygun göreceği bankalarda nemalandırılır. Bilanço ve nakit fazlalıkları yükseköğretim
üst kuruluşlarına bildirilir ve yükseköğretim kurulunun belirleyeceği esaslara
göre yükseköğretim kurumları araştırma fonlarına aktarılır.
Yükseköğretim Kurulu bu madde hükümlerinin uygulanması ile ilgili diğer hususları
yönetmelik ile düzenler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yüksek Öğretim Kurumları
Madde- 9: Üniversiteler
Görevleri
Çağdaş uygarlık, toplumun ihtiyaçları ve ülkenin kalkınma planlarının hedef
ve politikalarına uygun olarak, evrensel normlarda; çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim,
bilimsel araştırma, yayım ve danışmanlık yapmak,
a) Ülkenin ve bulundukları bölgenin ihtiyaçlarına yönelik projeler üretmek,
araştırmak geliştirmek ve uygulamak,
b) Toplumun ve bireylerin yaşam kalitesini yükseltmeyi; kamuoyunu aydınlatmayı
amaçlayan, eğitim-öğretim yapmak ve bilimsel görüşleri; sözlü, yazılı ve diğer
iletişim araçlarıyla yaymak,
c) Faaliyetlerinde yurtiçi ve yurtdışı kamu, özel kuruluşlar ve sivil toplum
kuruluşları ile işbirliğinde bulunmak,
d) Bilim, sanat ve teknoloji araştırmak, geliştirmek, üretmek ve kullanımını
yaygınlaştırmak, üretilen bilgileri ilgililerin kullanımına sunmak,
e) Bireylerin uluslararası standartlarda bilgi ve beceri sahibi olmalarına katkıda
bulunmak,
f) Uluslararası kuruluşlarla eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma çalışmalarına
katılmak ve katkıda bulunmak,
g) Eğitim teknolojilerini üretmek, geliştirmek, kullanmak ve yaygınlaştırmak,
h) Bilgi ve teknoloji üretmek amacıyla yurt içi ve yurt dışı kamu, özel sektör
ve vakıf kuruluşlarıyla çeşitli işbirliği ortaklıkları ve şirketleri kurmak,
patent ve faydalı model lisans ve benzeri telif hakkı belgeleri almak ve üniversiteye
kaynak yaratmak,
i) Ulusal ve uluslararası benzer kuruluşlar ile sosyal, kültürel, bilimsel,
teknik, sportif ve benzeri alanlarda sözleşmeler ile karşılıklı öğretim elemanı
ve öğrenci değişim programları yapmak ve uygulamak,
j) Eğitim-öğretim seferberliği için örgün, etkileşimli uzaktan açıköğretim ve
yaşam boyu eğitim hizmetlerini üstlenen kurumlara katkıda bulunacak önlemleri
almak,
k) Yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelere katkıda bulunacak önlemleri
almak,
l) İşlevlerini yürütmek amacıyla Üniversitenin misyon ve hedefleri doğrultusunda
gerekli düzenlemeleri yapmak, kurullar oluşturmak ve ilgili yönetmelikleri çıkarmak,
m) Yüksek öğretim talebinin karşılanabilmesi için öğretim teknolojilerinden
yararlanarak, yüksek öğretimin ülke coğrafyasına fırsat eşitliğini sağlayacak
biçimde yaygınlaştırmak için önlemler almaktır.
Madde- 10: Üniversite Organları
A) Rektör, Görev ve Sorumlulukları
a) Rektör
Üniversite ve yüksek teknoloji enstitülerinde Rektör yükseköğretim kurulunun
belirleyeceği esaslara göre profesörler arasından, üniversitenin kadrolu öğretim
üyelerinin gizli oylamayla iki (üç) aday seçilir. Yükseköğretim kurulu adaylar
hakkındaki görüşlerini Cumhurbaşkanına sunar. Cumhurbaşkanı bu adaydan birini
Rektör olarak dört yıl için seçer ve atar. Bir rektör en fazla iki kere atanabilir.
Yeni kurulan üniversitelerde Rektör Yükseköğretim Kurulunun önereceği iki aday
arasından Cumhurbaşkanlığı'nca seçilir ve iki yıl için atanır.
Vakıflarca kurulan Üniversitelerde Rektör adaylarının seçimi mütevelli heyetin
önereceği iki aday arasından Cumhurbaşkanlığı'nca atanır.
Rektör üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsünün tüzel kişiliğini temsil eder
ve kurumun ita amiridir.
Rektör, çalışmalarında kendisine yardım etmek üzere Üniversitenin aylıklı profesörleri
arasından üç rektör yardımcısı atar. Senato kararı ile rektör yardımcısı sayısı
beşe kadar çıkarılabilir. Rektör ihtiyaç gördüğü konularda danışman ve koordinatör
atayabilir. Açık öğretim yürüten üniversitelerde Rektör Yardımcısının adedi
7'ye kadar çıkartılabilir.
Rektör görevde bulunmadığı durumlarda Rektör yardımcılarından birini vekil olarak
görevlendirir. Vekalet süresi altı aydan fazla olursa yeni rektör seçilir ve
atanır.
Rektörlüğe atananlara ödenen aylık (ek gösterge dahil) taban aylığı, makam tazminatı,
temsil tazminatı, üniversite ödeneği ile idari görev ödeneklerinde herhangi
bir kesinti yapılmaz.
b) Görev, yetki ve sorumlulukları
1) Üniversite kurullarına başkanlık etmek, yükseköğretim üst kuruluşlarının
ve üniversite senatosu ile yönetim kurullarının aldıkları kararları uygulamak
ve üniversiteye bağlı kuruluşlar arasında düzenli ve eşgüdümlü çalışmayı sağlamak,
2) Yapılacak bir stratejik plana göre üniversitenin yatırım programlarını, hedeflerini;
bütçesini ve kadro ihtiyaçlarını, bağlı birimlerinin ve üniversite yönetim kurulu
ile senatonun görüş ve önerilerini aldıktan sonra hazırlamak ve Yükseköğretim
Kuruluna sunmak,
3) Üniversitenin birimleri ve her düzeydeki personeli üzerinde genel gözetim
ve denetim görevini yapmak, idari ve akademik performansı izlemek, değerlendirmek
ve denetlemek,
4) Bu kanun ve ilgili yönetmelikler ile kendisine verilen diğer görevleri yapmaktır.
B) Senato
a) Kuruluş ve işleyişi: Senato rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları,
dekanlar, lisansüstü eğitim yapan enstitü başkanları ile varsa araştırma enstitülerini
temsilen bir müdür ve her fakülteden fakülte kurullarınca iki yıl için seçilen
birer öğretim üyesi ile rektörlüğe bağlı yüksekokul, konservatuvar ve meslek
yüksekokulu müdürlerinden oluşur. Ayrıca, doçentleri temsilen bir, yardımcı
doçentleri temsilen bir, üniversite öğrenci temsilcisi, öğretim elemanlarından
bir, araştırma görevlilerinden bir temsilci senato toplantılarına katılır ve
oy kullanır.
Senato her yarı yıl en az iki kez üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya
katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Rektör gerekli gördüğü hallerde
senatoyu toplayabilir. Üniversite genel sekreteri senatonun sekreterya görevini
yürütür ve oy kullanır.
b) Görevleri: Senato, Üniversitenin akademik organı olup aşağıdaki görevleri
yapar:
1) Üniversitenin her düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerinin
esasları hakkında karar almak, akademik takvimi belirlemek
2) Üniversitenin stratejik planlarını ve öz değerlendirme raporlarını hazırlamak,
hedef ve politikalarını saptamak ve önerilerde bulunmak,
3) Akademik ve idari yapısı ve işleyişi ile ilgili konuda yönetmelikleri ve
yönergelerini hazırlamak, değiştirmek ve kaldırmak,
4) Üniversitelerarası Kurulun belirlediği esaslar dahilinde Akademik personelin
atama ve yükseltmelerinde uygulanacak ölçüt ve esaslar belirlemek ve uygulanmasını
gözetmek,
5) Üniversite yönetim kuruluna ve diğer kurullara üye seçmek,
6) Eğitim her kademesini düzenleyen yönerge ve yönetmelikler hazırlamak ve bu
konuda düzenlemeler yapmak,
7) Ulusal ve uluslararası konularda üniversitenin bilimsel temelde görüşlerini
bildirmek,
8) Fahri akademik ünvanlar vermek, akademik ödüller oluşturmak ve yönetmeliklerini
hazırlamak,
9) İlgili kurulların ve birimlerin akademik kararlarına yapılan itirazları incelemek
ve değerlendirmek,
10) Bu kanunla kendisine verilen diğer görevleri yapmaktır.
C) Üniversite Yönetim Kurulu
a) Kuruluş ve işleyişi: Üniversite yönetim kurulu; rektörün başkanlığında dekanlar,
lisansüstü eğitim veren enstitülerin başkanları ve üniversiteye bağlı değişik
öğretim birim ve alanlarını temsil edecek şekilde senato tarafından seçilecek
üç profesörden oluşur. Yönetim Kuruluna ayrıca katılması gerekli görülen en
çok üç üye senatonun üçte iki çoğunluğuyla belirlenebilir.
Üniversite yönetim kurulu aşağıdaki görevleri yapar:
1) Stratejik hedefleri doğrultusunda Faaliyet plan ve programlarının uygulanmasını
sağlamak; üniversiteye bağlı birimlerin önerilerini dikkate alarak yatırım programını,
bütçe tasarısı taslağını inceleyerek karara bağlamak,
2) Üniversite yönetimi ile ilgili Rektörün getireceği konularda karar almak,
3) Üniversite birim ve kurullarının kararlarına yapılacak itirazları inceleyerek
kesin karara bağlamak,
4) Senatonun belirlediği ilkeler doğrultusunda doçentlik ve profesörlük kadrolarına
atama yapmak,
5) Rektörün önerisiyle gerekli gördüğü hallerde bağlı oldukları birimlerinde
görüşünü alarak üniversiteyi oluşturan kuruluş ve birimlerde görevli öğretim
elemanlarının ve diğer personelin görev yerlerini değiştirmek veya bunlara yeni
görevler vermek,
6) Üniversitenin taşınmaz mallarının satımı, tahsisi, kiralanması arazi üzerinde
her türlü hukuki tasarruf konusunda karar almak.
7) Herhangi bir nedenle eğitim-öğretimin aksaması durumunda öğrenime ara verilmesine
ilişkin karar almak ve bu konularda rektöre yetki vermek.
8) Bu yasa ve ilgili yönetmeliklerle kendisine verilen diğer görevleri yapar.
Madde- 11: Fakülte Organları
A) Fakülte Akademik Genel Kurulu
Fakültelerde görevli öğretim üyeleri ile ders vermekle görevli öğretim elemanlarından
oluşan kuruldur. Dekanın Başkanlığında ve çağrısı üzerine yılda iki kez toplanır.
Fakültenin genel hedefleri ve stratejik planları ve yıllık faaliyetleri değerlendirilir.
Alınan kararlar ve öneriler fakülte kurulu ve yönetim kurulunca dikkate alınır.
B) Dekan
a) Atanması: İlgili fakültenin öğretim üyelerinin gizli oylama ile belirleyeceği
Üniversite profesörleri arasından en çok oy alan ilk üç adayı rektör, adaylar
hakkındaki görüşüyle birlikte Yükseköğretim Kurulu'na sunar. Dekan Yükseköğretim
Kurulu tarafından üç yıl için en fazla iki defa olmak üzere atanır.
Kurucu dekan ya da kadrolu öğretim üye sayısı yirminin altında bulanan fakültelerde
dekan, rektörün üç aday önerisiyle Yükseköğretim Kurulu tarafından üç yıl için
atanır.
Dekan, kendisine çalışmalarında yardımcı olmak üzere fakültenin aylıklı öğretim
üyeleri arasından en çok üç yıl için iki kişiyi dekan yardımcısı olarak atar.
Ancak, açık öğretim yapmakla görevli üniversitelerde fakültenin dekanı 4'e kadar
yardımcı atayabilir. Dekana, görevi başında olmadığı zaman yardımcılarından
biri vekalet eder. Vekalet altı ayı geçerse yeni bir dekan atanır.
b) Görev, yetki ve sorumlulukları: Dekan, fakülteyi temsil eder ve bu kanun
ve ilgili yönetmeliklerle verilen görevleri yerine getirilmesinde rektöre karşı
sorumludur. Dekan fakülte kurullarına başkanlık eder. Kurulların kararlarını
uygular ve fakülte birimleri arasındaki düzenli çalışmayı sağlar ve kendisine
verilen diğer görevleri yapar.
C) Fakülte Kurulu
a) Kuruluşu: Akademik bir organ olan fakülte kurulu; dekanın başkanlığında fakülteye
bağlı bölüm başkanları, ile üç yıl için fakültenin kadrolu profesörlerinin aralarından
seçecekleri üç, doçentlerinin aralarından seçecekleri iki, yardımcı doçentlerin
aralarından seçecekleri bir, araştırma görevlilerinin aralarından seçecekleri
bir ve diğer öğretim elemanlarının kendi aralarından seçilecekleri bir temsilciden
oluşur. Fakülte öğrenci temsilcisi kendileriyle ilgili konuların görüşüldüğü
toplantılara katılır ve oy kullanır.
Fakülte kurulu, her eğitim-öğretim yılının başında ve sonundaki ilk çalışma
haftasında kendiliğinden toplanır. Dekan, gerekli gördüğü hallerde, fakülte
kurulunu olağanüstü toplantıya çağırabilir.
b) Görevleri:
1) Fakültenin her düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın faaliyetleri
ile bu faaliyetlere ilişkin esasları kararlaştırmak, stratejik hedef doğrultusunda
karar almak,
2) Fakültelerde bölüm, anabilim/anasanat dalı, bilim/sanat dalı kurulması, var
olanların birleştirilmesi ve kaldırılmasına ilişkin önerileri Rektörlüğe önermek,
3) Bölümlerde okutulacak derslerin belirlenmesi, yeni ders eklenmesi, kaldırılması
ve ertelenmesi ile ilgili önerileri görüşerek Rektörlüğe sunmak,
4) Fakültenin kapasitesi ile insan gücü planlaması doğrultusunda, kabul edilecek
öğrenci sayısı konusundaki görüşlerini Rektörlüğe sunmak,
5) Üniversite senatosuna üye seçmek,
6) Bu kanunla verilen diğer görevleri yapmaktır.
D) Fakülte Yönetim Kurulu
a) Kuruluşu: Fakülte Yönetim Kurulu Dekanın başkanlığında; Öğretim Üyelerinin
kendi aralarından üç yıl için seçeceği üç profesör, iki doçent ve bir yardımcı
doçent temsilcisinden oluşur. Ayrıca Tıp Fakültesi Yönetim Kuruluna sağlık araştırma
ve uygulama merkezi müdürü katılır ve oy kullanır. Araştırma görevlisi ve öğrenci
temsilcisi ise kendilerini ilgilendiren konularda toplantılara katılır ve oy
kullanır. Fakülte yönetim kurulu, üyelerinin en az salt çoğunluğu ile toplanır
ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
b) Görevleri:
1) Senato, Üniversite yönetim kurulu ve fakülte kurulu kararlarını uygulamak,
dekanın fakülteyle ilgili getireceği diğer işlerde karar almak,
2) Bölüm kurullarının kararları doğrultusunda fakültenin bütçe tasarısını hazırlamak,
3) Kadro ihtiyacına ilişkin bölüm kurullarından gelen akademik kadro taleplerini
inceleyerek kendi görüşüyle birlikte Rektörlüğe sunmak,
4) Gerekli gördüğü hallerde geçici çalışma grupları ile eğitim-öğretim, araştırma
koordinatörlükleri kurmak ve bunların görevlerini düzenlemek,
5) Öğrencilerin kayıt ve kabulü, intibakları, eğitim-öğretim ve sınavlara ilişkin
işlemler ile ilişik kesme, kayıt dondurma ve benzeri konularda karar vermek,
6) Öğrenci disiplin işlerini sonuçlandırmak,
7) Bu kanun ile verilen diğer görevleri yapmak,
Madde- 12: Enstitüler ve Organları:
1) Lisansüstü Eğitim Yapan Enstitüler: Lisansüstü eğitim-öğretim, araştırma
ve yayın faaliyetlerinin yürütüldüğü kadrosu ve bütçesi olan yükseköğretim kurumlarıdır.
Enstitü organları; enstitü başkanı, enstitü kurulu ve enstitü yönetim kuruludur.
Enstitü müdürü, enstitüde programı bulunan anabilim dallarındaki kadrolu profesörler
arasından üniversite yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından üç
yıl için atanır.
Enstitü Kurulu; Enstitü Başkanının başkanlığında, Enstitüyü oluşturan anabilim
dalı başkanlarından oluşur. Başkanın Yardımcıları oy hakkı olmaksızın toplantılara
katılabilirler.
Enstitü Yönetim Kurulu ; Enstitü Başkanın başkanlığında enstitü kurulu , öğretim
üyeleri tarafından üç yıl için seçilecek dört öğretim üyesinden oluşur. Müdür
yardımcıları oy hakkı olmaksızın toplantılara katılabilir.
Enstitü Başkanı, Enstitü Kurulu ve Enstitü Yönetim Kurulu, bu Kanun ile Fakülte
Dekanı, Fakülte Kurulu ve Fakülte Yönetim Kuruluna verilen görevleri, Enstitü
bakımından yerine getirir. Enstitü Kurulu özellikle yüksek lisans ve doktora
tezlerinin yayınına ve ulusal katkıya dönük olmasına dikkat eder.
2) Araştırma Enstitüleri: Araştırma, geliştirme ve her türlü akademik yayın
faaliyetlerinin yürütüldüğü yükseköğretim kurumlarıdır. Bu enstitülerin işleyişleri
üniversitelerarası kurulun belirleyeceği esaslar çerçevesinde senatoca belirlenir.
Araştırma enstitüsü müdürü rektör tarafından atanır.
Madde- 13: Yüksekokullar ve Meslek Yüksekokulları
a) Yüksekokul ve Organları: Yüksekokul organları, yüksekokul müdürü, yüksekokul
kurulu ve yüksekokul yönetim kuruludur.
Yüksekokul müdürleri, yüksekokulun veya üniversitenin kadrosundaki öğretim üyeleri
arasından üniversite yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından üç
yıl için atanır. Müdür; bu Kanunla fakültedeki esaslar dahilinde görev görür.
Dekanlara verilen görevleri, yüksekokul bakımından yerine getirir. Yüksekokul
kurulu; ve yönetim kurulu fakültelerdeki fakülte kurulu ve fakülte kurulunun
görevlerini yapar.
b) Meslek Yüksekokulu ve Organları
Meslek yüksekokulu organları; meslek yüksekokulu müdürü, meslek yüksekokulu kurulu ve meslek yüksekokulu yönetim kuruludur. Rektör, Üniversitenin kadrosunda görev yapan bir öğretim üyesini veya elemanını üniversite yönetim kurulunun görüşünü alarak üç yıl için atar. Müdür; bu Kanunla dekana verilen görevleri, meslek yüksekokulu bakımından yerine getirir.
Meslek yüksekokulu kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ile bölüm ve program başkanlarından oluşur. Meslek yüksekokulu yönetim kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ile meslek yüksekokulu kurulu tarafından seçilecek dört öğretim üyesinden oluşur. Yönetim kurulu, yeteri kadar öğretim üyesi bulunmadığı durumlarda kadrolu öğretim görevlilerinden tamamlanır. Üyelerinin görev süresi üç yıldır.
Meslek yüksekokulu kurulu ve meslek yüksekokulu yönetim kurulu; bu Kanunla
fakülte kuruluna ve fakülte yönetim kuruluna verilen görevleri, meslek yüksekokulu
bakımından yerine getirirler.
Madde- 14: Bölüm
a) Bölüm organları; Bölüm başkanı ve bölüm kurulundan oluşur.
Bölüm başkanı, dekanın akademik ünvanı gözeterek önereceği üç adaydan birisi Rektör tarafından üç yıl için atanır. Yüksekokullardaki bölüm başkanları da aynı usulle atanır. Rektörlüğe bağlı birimlerde bölüm başkanı, Rektör tarafından atanır.
Bölüm kurulları bölümün kadrolu öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ile araştırma
görevlileri temsilcisi ve öğrenci temsilcisinden oluşur.
b) Bölüm başkanının ve bölüm kurulunun görevleri :
1) Bölüm başkanı, bölüm kuruluna başkanlık eder, kurulun aldığı kararları uygular,
bölümdeki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini düzenli ve verimli bir
şekilde yürütür ve bu faaliyetlerde öğretim üyelerine eşit olanaklar sağlar,
Bölümdeki lisans ve lisansüstü öğrencilerle ilgili olarak oluşturulan jüriler
ile bölümün diğer ihtiyaçlarını anabilim/bilim dalı başkanlarının görüşünü de
alarak bölüm kurulu kararı ile dekanlığa veya enstitüye sunar.
2) Bölüm Kurulu; bir bölümde her düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın, bölüm bütçesinin hazırlanması ve diğer faaliyetlerin planlanmasından ve bölümle ilgili kararların alınmasından sorumludur.
3) Anabilim dalı başkanı, bölüm başkanının görevlerini anabilim dalı açısından yürütür.Tek anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı aynı zamanda anabilim dalı başkanı, tek bilim dalı bulunan anabilim dallarında da anabilim dalı başkanı bilim dalı başkanıdır.
Rektörlüğe bağlı bölümlerin akademik işleyişine ait yönetmelikler üniversite senatosu tarafından yapılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Öğretim Üye ve Yardımcıları
Madde- 15: Öğretim Elemanları
A) Öğretim Üyeleri
a) Öğretim Üyelerinin Görevleri ve Statüsü
Öğretim üyelerinin temel görevleri eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve yayın
yapmak ve yaymak, bu yolla topluma hizmet etmek ve bu kanunla kendisine verilen
diğer görevleri yerine getirmektir. Yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim
üyelerinin görevleri ve statüleri ile ilgili diğer hususlar, Yükseköğretim Kurulunca
hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
Yükseköğretim Kurumlarında öncelikle araştırma-geliştirme, ve topluma hizmet
faaliyetleri ile lisansüstü eğitim yapan enstitüler ve araştırma enstitüleri
ile ihtiyaç duyulan alanlarda Yükseköğretim Kurulunun koyacağı esaslar dahilinde
kadro karşılık gösterilmek üzere sözleşmeli öğretim elemanı çalıştırabilirler.
b) Yardımcı Doçentliğe Atama
Yardımcı doçentlik başvuru koşulları ve atama yöntemleri Üniversitelerarası
kurulun belirlediği ilkeler ve Üniversite Senatolarının hazırladığı esaslar
ve ölçütlere göre yürütülür. Yardımcı doçentlik başvurusunda doktora veya tıpta
uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanlarından birine sahip olmak ve merkezi dil
sınavında başarılı olmak ön koşuldur.
Bir üniversite biriminde açık bulunan yardımcı doçent kadrosuna isteklilerin
başvurması için rektörlükçe ilan edilir. Üniversite Yönetim Kurulu tarafından
biri o birimden, diğer ikisi de o üniversite dışından olmak üzere üç profesör
ve/veya doçent tespit edilerek, bunlardan yazılı görüş istenir. Rektör üniversite
yönetim kurulunun görüşünü aldıktan sonra 2 veya 3 yıl için atama yapar. Atama
süresi sonunda yardımcı doçentin üniversite ile ilişkisi kendiliğinden kesilir.
Ancak yeniden atama yapılabilmesi için üniversitenin konuya ilişkin ilke ve
ölçütlerini yerine getirmiş olması gerekir. Bu şekilde en çok 12 yıla kadar
atama yapılabilir.
c) Doçentlik Başvurusu ve Sınavı:
Doçentlik sınavı başvuru koşulları;
1-) En az üç yıl yardımcı doçentlik kadrosunda çalışmış olmak,
2-) Doçentlikle ilgili üniversitelerarası kurulca yapılacak yabancı dil sınavında
başarılı olmak,
3-) Üniversitelerarası kurulunun doçentlikle ilgili asgari bilimsel koşullarını
taşımak, gereklidir.
Doçentlik Sınavı
Asgari koşulları sağlayan doçent adayları üniversitelerarası kurulun belirlediği
koşullar çerçevesinde sınava girer.
Üniversitelerarası kurulun belirlediği ilkeler çerçevesinde doçentliğe başvuru
koşulları, asgari ölçütler, imtihanın şekli, jürilerin oluşumu öğretim üyeliğine
yükseltme ve atama yönetmeliğine göre yapılır.
Doçentliğe Atama
Bir üniversitede açık bulunan doçentlik kadrosu rektörlükçe ilan edilir. Müracaat
eden adayların durumunu incelemek üzere üniversite yönetim kurulu ilgili bilim
dalından olmak üzere biri içerden ikisi dışardan üç profesörü jüri üyesi olarak
seçer. Üyeler ayrı ayrı görüş bildirir. Rektör üniversite yönetim kurulunun
da görüşünü alarak kadroya atama yapar.
Doçentliğe atama kriterleri ve atamadaki uygulanacak prosedürler Üniversitelerarası
Kurulun çıkaracağı bir yönetmelikle belirlenir.
Alternatif Teklif:
Doçentliğe Yükseltme ve Atama :
İlgili alanda, doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlilik ünvanına
sahip adaylar doçentlik kadrosuna atanmak üzere başvurabilir.
Adaylar Üniversitelerarası Kurulca belirlenen jüri üyelerine gönderilmek üzere eserlerini kadro ilan eden üniversite rektörlüğüne teslim ederler.
Jüri toplantısını ilgili üniversitede toplanarak yapar. Eserler kalite ve
kantite açısından Üniversitelerarası Kurulun tespit ettiği esas ve ölçütlere
göre incelenir. Ayrıca üniversiteler de ilave ölçütler koyabilir. Daha sonra
adaylar aynı gün jüri tarafından sözlü sınava alınır. (Gerektiğinde önceden
duyurulmak kaydıyla uygulama da yaptırılabilir.) Rektörlükçe ilan edilen kadro
veya kadrolar için en çok ilan edilen kadro sayısı kadar aday jüri tarafından
başarılı bulunduğu takdirde atanmak üzere ilgili rektörlüğe teklif edilir ve
Yönetim Kurulu kararı ile atanırlar.
d) Profesörlüğe Yükseltilme ve Atama
Bir üniversitede fakülte veya yüksekokulların talebi üzerine boş bulunan profesörlük
kadrosu rektörlükçe ilan edilir. Rektörlük, üniversitelerde yönetim kurulları
tarafından gösterilen ihtiyaca göre araştırma profesörlüğü veya mevcut kadro
karşılık gösterilerek sözleşmeli profesör alımı ilanı da yapabilir.
Profesörlüğe yükseltilmesinde ve atamasında, doçentlik ünvanını aldıktan sonraki
süre, bilimsel niteliklerinin tespitine ait ölçütler Üniversitelerarası Kurulun
çıkaracağı bir yönetmelikle belirlenir. Başvuruda Doçentlik ünvanı aldıktan
sonra en az 5 yıl ilgili bilim alanında çalışmak, Üniversitelerarası Kurul koşullarını
sağlamak gerekir.
En az 3'ü diğer üniversitelerden olmak üzere 5 kişilik bir profesör jüri üyesi
rektörlükçe seçilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak şartıyla birer
rapor yazarlar ve tercihlerini de bildirirler. İlgili yönetim kurulu bu raporlar
doğrultusunda alacağı karar üzerine rektör atamayı yapar.
B) Yabancı Ülkelerde Alınan Ünvanlar ve Ünvanların Korunması:
Yabancı ülkelerde alınan doçentlik ünvanları Üniversitelerarası Kurulun belirlediği
esas ve usuller çerçevesinde ve aynı kurulun kararıyla geçerli sayılır.
C) Yabancı ülkelerde alınan profesörlük ünvanları:
Yabancı ülkelerde alınan profesörlük ünvanları Üniversitelerarası Kurulun belirlediği
esas ve usuller çerçevesinde ve aynı kurulun kararıyla geçerli sayılır.
D) Ünvanların Korunması:
Öğretim elemanları etik kurulunca sonuçlanmış bir karar olmadıkça bilim uzmanlığı
(Master, Yükseklisans), Doktora, Tıpta Uzmanlık ve Sanatta Yeterlik akademik
ünvanlarından yoksun bırakılamazlar. Öğretim üyelerinden sadece Profesör ve
Doçent ünvanı taşıyanlar en az beş yıl üniversitelerde görev yapmış olmak koşuluyla
herhangi bir nedenle görevden ayrıldıktan sonra da bu unvanları kullanabilirler.
Yardımcı doçentlik ünvanı ise kadro ile sınırlı olup sadece yükseköğretim kurumları
içinde kullanılabilir.
E) Emeklilik Yaş Haddi:
Öğretim üyesinin görevleri ile ilişkilerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi
67 yaşını doldurdukları tarihtir. Öğretim üyeleri yeni kurulan ve gelişmekte
olan üniversitelerde 72 yaşını dolduruncaya kadar sözleşmeli olarak çalışabilirler.
F) Öğretim Yardımcıları
a) Öğretim görevlileri; yükseköğretim kurumlarında, öğretim üyesi bulunmayan
dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının
eğitim-öğretim ve uygulamaları için kendi uzmanlık alanlarında beş yıl çalışmış
ve en az yüksek lisans derecesine sahip kişidir. Öğretim görevlilerinin atama
şartları Üniversite senatolarınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
b) Okutmanlar: Okutmanları görevleri, çalışma koşulları ve atamaları Üniversite
Senatolarınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
c) Diğer Öğretim Yardımcıları:
1) Öğretim görevlisi ve araştırma asistanlarının, doktora sonrası araştırmacıların,
uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacılarının görevleri ve atanma koşulları
senatonun hazırlayacağı yönetmeliklerle belirlenir. Bunlar ilgili birimlerin
olumlu görüşü üzerine kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanırlar; atanma süresi
sonunda görevleri kendiliğinden sona erer.
2) Lisansüstü eğitim-öğretim için yurt dışına gönderilecek asistanlar ile ilk
defa bu amaçla bu göreve atanacaklarda aranacak nitelikler ve diğer hususlar
Üniversitelerarası Kurulca tespit edilir.
Lisansüstü eğitim-öğretim için yurt dışına gönderilecek asistanlar hakkında
yukarıdaki atama süresi ile ilgili hüküm uygulanmaz. Bu gibilerin öğrenim ücretleri
ve yollukları dahil her çeşit sosyal ve diğer giderleri bağlı bulundukları üniversitelerin
personel giderleri içerisinde açılacak özel tertipten ödenir. Lisansüstü eğitim-öğretim
için yurt dışına gönderilen asistanlar kadrolarında bırakılırlar ve (Burslu
gidenlerin bir yılı aşan süreleri ile şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan
istifade etmesi için kurumlarınca kendilerine aylıksız izin verilmesi uygun
görülenler hariç) aylık ve diğer her türlü ödemelerin kanuni kesintilerden sonra
kalan net tutarının %60'ını kurumlarından alırlar. Bunlardan kurumlarınca gönderilenlere,
1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun hükümlerine
göre aynı ülkede bulunan öğrencilere verilen tahsisat tutarında ayrıca ödeme
yapılır. Burslu gidenlerin aldıkları burs miktarları bu miktarın altında ise
aradaki fark kurumlarınca kendilerine ayrıca ödenir. Bunların okul, ücretleri
ile eğitim ve öğretime başlayabilmeleri için zorunlu olan kurs ücretleri karşılanır.
Kitap ve kırtasiye bedelleri ile diğer eğitim ve öğretim giderlerini karşılamak
için her yıl Mart ve Eylül aylarında iki eşit taksitle ödenmek üzere birer aylıkları
tutarında ek ödenek verilir.
3) Uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacıları üçüncü defa atanmadan sonra
sürekli olarak atanabilir veya sözleşme ile görevlendirilebilir.
G) Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanları
Yükseköğretim kurumlarında, sözleşme ile yabancı uyruklu öğretim elemanları
ilgili yönetim kurullarının görüşü de alınarak rektör tarafından görevlendirilebilirler.
Yabancı uyruklu öğretim elemanlarının bu şekilde atanmaları veya görevlendirilmeleri,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Bakanlar Kurulu kararını gerektiren hükümlerine
tabi değildir. Yabancı personele verilen ücret Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü
ve üniversite yönetim kurulu tarafından belirlenir.
Madde- 16: Öğretim Elemanı Yetiştirme
Yükseköğretim Kurulu, yükseköğretim kurumlarının öğretim üyesi ihtiyacını karşılayabilmek
amacıyla Üniversitelerarası kurulun da görüşünü alarak yurtiçi ve yurtdışında
öğretim elemanı yetiştirmek için temel hedef ve politikaları belirler ve her
türlü önlemleri alır.
Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim
kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine
ve Yükseköğretim Kurulunun belirleyeceği esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler.
Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin öğretim elemanı kadroları,
araştırma, doktora, tıpta uzmanlık veya doktora sonrası çalışmaları yaptırmak
üzere bir başka yükseköğretim kurumuna, o yükseköğretim kurumunun kadroları
ve çalışma koşulları dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak
tahsis edilebilir. Yükseköğretim kurumları öğretim elemanı yetiştirme konusunda
ortak programlar ve araştırma projeleri yapabilirler ve bu öğretim elemanları
ortak program anlaşması yapan yükseköğretim kurumunda çalışabilirler. Bunlar
çalıştıkları yükseköğretim kurumunun öğretim elemanlarının özlük haklarından
ve diğer olanaklardan aynı şekilde yararlanırlar. Yurt dışında yapılacak öğretim
elemanı yetiştirme koşulları Yükseköğretim Kurumunca benzer esaslara göre düzenlenir.
Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar,
bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi kurumlarına dönerler.
Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere
göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine
getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim
kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları
bu hükmün dışındadır.
Başka üniversiteler adına öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla geçici kadro
tahsisi yapılan üniversitelere, bu amaçla yapılan eğitim ve araştırma faaliyetlerinin
getirdiği ek maliyetlerin finansmanı için Yükseköğretim Kurulu'nun bütçesinden,
öğrenci başına her yıl belirlenecek meblağa göre hesaplanacak ödenek aktarılır.
Aktarılan ödenekler, ilgili üniversite yönetim kurullarının belirleyeceği harcama
kalemlerine dağıtımı yapılarak kullanılır.
ALTINCI BÖLÜM
Çalışma Esasları ve Diğer Hükümler
Madde- 17: Çalışma ve Denetim
A) Çalışma Esasları
Öğretim üyeleri ve yardımcıları üniversitede devamlı statüde görev yaparlar.
Öğretim üyeleri ve yardımcıları çalışmalarının tamamını üniversiteye hasrederler;
özel kanunlarla belirlenen görevler ve telif haklarıyla ilgili mevzuatın tanıdığı
haklar hariç olmak üzere, yükseköğretim kurumlarının ilgili kurullarının izni
olmaksızın çalıştığı kurumdan başka yerlerde ücretli, resmi veya özel başkaca
herhangi bir iş göremezler, ek görev alamazlar, serbest meslek icra edemezler.
Üniversite yönetim kurulunun işbirliğine karar verdiği kamu kuruluşlarında,
üniversitenin vakıf veya şirketlerinin yönetim kurullarında, kamu yararına hizmet
amacını güden kuruluşların işletmelerinde veya diğer özel kuruluşlardaki çalışmaları
üniversitede sürdürülmüş sayılır.
Bu kurumlardan alınan her türlü ücretler ilgili mali mevzuata göre işlem görür.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kısmî statüde görev yapanların devamlı statüye
dönüşleri ile ilgili esaslar Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelik
ile belirlenir.
Öğretim elemanlarının görevlendirme, çalışma esasları, ek ders zorunlulukları,
haftalık ders yükleri ve ek ders ödemelerine ait diğer düzenlemeler Yükseköğretim
Kurulu ve senato tarafından yönetmeliklerle belirlenir.
B) Üniversitelerin Toplumsal Hizmet Faaliyetleri
Üniversiteler eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri yanında toplumun gönenci
ve bireyin yaşam kalitesini arttırmak amacıyla topluma hizmet faaliyetleri yürütürler.
Bu amaçla endüstri, toplum, çevre ve benzeri diğer kuruluşlarla işbirliği faaliyetleri
yaparlar. Bu faaliyetlerin yerine getirilmesi için her türlü kolaylık devletçe
sağlanır ve teşvik edilir.
Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluş veya kişilerce, üniversite içinde
veya hizmetin gerektirdiği yerde, üniversiteler ve bağlı birimlerden istenecek,
bilimsel görüş, proje, araştırma ve benzeri hizmetler ile üniversitede ve üniversiteye
bağlı kurumlarda, hasta muayene ve tedavisi ve bunlarla ilgili tahliller ve
araştırmalar Yükseköğretim Kurumunca belirlenen esaslar çerçevesinde üniversite
yönetim kurulunca alınacak kararlarla yürütülür.
C) Öğretim Elemanlarının Görevlendirilmesi
Öğretim elemanları ilgili kurumlar ile kendisinin isteği, üniversite yönetim
kurulunun kararı ile ihtiyaç duyulan konularda özlük işlemleri kendi kurumlarınca
yürütülmek kaydıyla, bakanlıklarda, Silahlı Kuvvetler ile Türkiye Bilimsel ve
Teknik Araştırma Kurumu, Türkiye Bilimler Akademisi, Adli Tıp Kurumu, Türkiye
Atom Enerjisi Kurumu ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı kamu kuruluşları
ve kamu yararına çalışan kuruluşlar' veya gerçek kişiler tarafından kurulan
vakıflar ile kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumları ile kamuya yararlı dernekler
ve bunların iştiraklerinde, araştırma-geliştirme kurumları ve diğer kamu kuruluşlarında
geçici olarak görevlendirilebilirler. Bu şekilde yapılacak görevlendirmelerin
ve ödemelerin esasları, Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek ilkeler doğrultusunda
yükseköğretim kurumlarının yönetim kurullunca düzenlenir. Yükseköğretim Kurulunun
isteği ve ilgili kamu kuruluşunun onayı ile yükseköğretim kurumları veya birimleri,
ilgili adli mercilerin talebi ile adli tıp mevzuatı çerçevesinde adli tıp olaylarında
ve diğer adli konularda resmi bilirkişi olarak görevlendirilebilirler.
D) Yurt İçinde ve Yurt Dışında Görevlendirme
a) Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında
kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri
ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri
yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir
haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler
izin verebilirler-Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren
veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı
birimlerin bütçesinden ödenmesi icap eden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun
kararı ve rektör'ün onayı gereklidir.
b) Öğretim elemanları birinci fıkrada ve yurt dışına gönderilme halleri dışında
mesleki konularda inceleme, araştırma ve uygulama yapmak yetiştirilmek, eğitilmek,
bilgilerini artırmak veya staj yapmak için bir yılı geçmeyecek şekilde yurt
içinde veya dışında aylıklı veya aylıksız görevlendirilebilirler veya aynı amaçlarla
dış burslara dayanılarak da ilgili yönetim kurulu kararı ile ve rektörün onayıyla
yurtdışına gönderilebilirler. Bu tip görevlendirmelerin ve yapılacak ödemelerin
esasları Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir. Zorunlu hallerde yurt
dışında kalma süresi ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı ile yarısına
kadar uzatılabilir. Bu şekilde görevlendirilenler hak ve yükümlülükleri bakımından
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aynı amaçla yurt dışına gönderilenlerin
tabi oldukları hükümlere tabi olurlar.
c) Gerek birinci fıkraya göre geçici görev yolluğu verilmek suretiyle yurt içinde
ve yurt dışında bir yere gönderilenler olsun gerekse ikinci fıkraya göre gidiş.
dönüş yol yevmiyesi ile gideri ödenmek suretiyle yurt dışına gönderilenler olsun,
bunlara verilecek yolluk, emsali Devlet memuruna verilen yolluğun aynı olmak
üzere genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Geçici görev yolluğu Yükseköğretim
kurumu hesabına gönderilenlere kurum bütçesinden üniversite dışındaki kurum
hesabına gönderilenlere ise ilgili kurumun bütçesinden ödenir.
d) Türk Cumhuriyetleri ve Akraba Topluluklarındaki Yüksek Öğretim Kurumlarından
resmi davet alan öğretim elemanlarına 3 yılı aşmamak ve bütün hakları saklı
kalmak üzere üniversite yönetim kurulunun kararı ve ilgili Bakanlığının onayı
ile aylıklı izin verilebilir. 3 yıllık görevlendirme süresi dolan öğretim elemanı
3 yıl geçmedikçe yeniden görevlendirilemez. Lisansüstü eğitim yapmak amacıyla
bu ülkelere gönderilenler 5 yılı aşamaz.
e) Bu maddeye göre yapılacak uygulamalar Yükseköğretim Kurulunun düzenleyeceği
yönetmelikle belirlenir. Senatolar gerek gördükleri ek düzenlemeleri yaparlar.
f) Yükseköğretim Kurumlarında aralıksız 6 yıl görev yapan öğretim üyeleri araştırma-geliştirme
çalışmaları yapmak üzere yurtdışında görevlendirilebilirler ve bu sürede maaşlı
ve izinli sayılırlar ve özlük hakları korunur.
E) Kurumlararası İşbirliği
Yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanları kendi üniversitelerinin
diğer birimlerinde veya özellikle yeni kurulan ve gelişmekte olan yükseköğretim
kurumlarında ders vermek üzere görevlendirilebilirler. Bu şekilde görevlendirilen
öğretim elemanlarına görevlendirildikleri kurum bütçesinden ücret ödenir. Görevlendirme
esasları ve ödenecek ücretler Yükseköğretim Kurumu tarafından hazırlanan yönetmelikle
belirlenir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon
Madde- 18: Akademik Değerlendirme
1) Yükseköğretim Kurumlarının Akademik Değerlendirilmesini yapmak amacı ile
Üniversitelerarası Kurul tarafından "Yükseköğretim Akademik Değerlendirme
Kurulu" oluşturulur. Bu Kurulun kurulması, Kurul üyelerinin seçimi ve eğitimi
ile çalışma esasları Üniversitelerarası Kurulun çıkartacağı Yönetmelik ile belirlenir.
Yükseköğretim Kurumları Akademik Değerlendirme Kurulu en geç üç yılda bir Yükseköğretim Kurumlarını değerlendirmek ve hazırlayacakları raporları yayımlamak zorundadır.
2) Yükseköğretim Kurumlarının değerlendirilmesi öğretim sisteminin kalitesini,
bilimsel performansını, öğretim kadrosunun akademik hazırlığını ve eğitim-araştırma
koşullarının incelenmesi ile aşağıdaki noktaların değerlendirilmesini kapsar.
(a) Öğretme yöntemleri,
(b) Eğitim müfredatının yapısı ve uluslararası kıyaslaması,
(c) Bilimsel düzey ve yayınlar,
(d) Öğretim kadrosunun kalitesi,
(e) Topluma hizmet ve kültürel sahada toplumla kurulan bağ kültürel faaliyetler
düzeyi,
(f) Uluslararası işbirliği ve sonuçları,
(g) Her diploma programı için mezunlar, işverenler, son sınıf öğrencileri anketlerinin
yapılması ve sonuçlarının her yıl yenilikler şeklinde müfredata yansıması,
(h) Öğrencinin, öğreticiyi değerlendirme anketleri alınan sonuçların değerlendirilmesi
ve önlemler,
(i) Öğretim üyesi ders dosyası incelenmesi,
(j) Mezunların iş bulabilirlikleri,
(k) İdarenin örgütlenme modeli ve verimliliği,
3) Yükseköğretim Kurumları kurumsal değerlendirme, akademik değerlendirme ve akreditasyon çalışmalarını yapmak üzere senato kararıyla "Kalite ve Gelişim Planlama Kurulu" ile "Akreditasyon Kurulunu" kurarlar. Bu Kurulların her birinde görev yapacak öğretim üyelerinin sayısı o üniversitedeki fakülte ve lisansüstü eğitim yapan enstitü sayısının toplamından az olamaz.
Bu kurullar mezunlar, işverenler, son sınıf öğrenicileri ile öğrencinin öğreticiyi değerlendirdiği anket çalışması yaparlar. Her yıl geçmiş yıllarla kıyaslama yaparak Yükseköğretim Kurumunun "Özdeğerlendirme Raporunu birlikte hazırlarlar. Bu kurullar fakülte, bölüm ve programların akreditasyonu için gereken tüm çalışmaların yapılması amacıyla alt kurullar oluştururlar.
Hazırlanan öndeğerlendirme raporları senatoca değerlendirildikten sonra Yükseköğretimüst kuruluşları ile akademik değerlendirme kurulu ve diğer Yükseköğretim Kurumlarına gönderilir.
Kalite ve gelişim planlama kurulu her üç yılda bir gelecek üç yıl için üniversitenin stratejik plan ve eylem planlarını hazırlar ve Üniversitelerarası Kurulun Akademik Değerlendirme Kurulu'na göndermek zorundadır.
4) Yükseköğretim kurumları yurt dışında akreditasyon ve kurumsal değerlendirme programlarına başvurabilirler. Bu kurumlardan alınacak raporlar eşdeğer olarak kabul edilebilir. Yapılan tüm harcamalar üniversitelerin katma bütçelerinden karşılanır. Uluslararası akreditasyon kurumlarına ve kurumsal değerlendirme programlarına üniversitelere başvurmaları Yükseköğretim Kurulu ve Üniversitelerarası Kurul tarafından teşvik edilir. Rapor sonuçlarına göre performansı dikkate alacak şekilde katma bütçeye teşvik ödeneği konur.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Araştırma ve Geliştirme
Madde-19: Bilimsel Araştırma Projeleri ve Araştırma Öğretim Üyeliği
a) Bilimsel Araştırma Projeleri
Bilimsel araştırma projeleri Üniversitelerde, yönetim kurulu kararı ile rektörlükçe
desteklenecek araştırma projelerinin yönetimi ve işleyişleri rektörlüğe bağlı
olarak kurulacak Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından yapılır.
Bilimsel araştırma projelerinin gelirleri; Üniversite bütçesine konulan bilimsel
araştırma ödenekleri, işletme birimi gelirlerinden aktarılacak meblağ ve bütçe
ödeneği dahil olmak üzere bir önceki yıl sonunda kullanılmayarak devredilen
meblağdan oluşur.
Araştırma projelerinin seçilmesi, uygulanması ve izlenmesi ile ilgili hesaplarında
toplanan tutarların kullandırılması, genel hükümlerin avans ve kredi sınırlamalarına
bağlı kalınmaksızın avans verilmesi ve bu avansın mahsubuna dair usul ve esaslar
Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
b) Araştırma Öğretim Üyeliği
Araştırma öğretim üyeliği giderlerinin tamamı gerçek ya da tüzel kişilerce karşılanan hizmetlerde araştırma yapmak üzere üniversitenin ilgili kurullarının kararı üzerine sözleşmeyle öğretim üyesi istihdam edilebilir. Bu hizmette çalışacak öğretim üyesinde aranacak asgarî nitelikler ve bu hizmetin sağlanmasına ilişkin usul ve esaslar Üniversitelerarası Kurulca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Sözleşme esasları ve istihdama ilişkin diğer hususlar; Maliye Bakanlığının görüşü, Yükseköğretim Kurulunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
c) Araştırma Ödeneği
Araştırma-geliştirme ve yayın yapan öğretim elemanlarına Yükseköğretim Kurulunun teklifi ve Bakanlar Kurulu'nun onayı ile araştırma ödeneği verilir. Bu ödeneğin hangi hallerde verilebileceği Yükseköğretim Üst kuruluşlarının belirleyeceği ilkeler çerçevesinde saptanır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Yükseköğretime Giriş ve Yükseköğretim Faaliyetleri
Madde- 20: Yükseköğretime Giriş
a) Yükseköğretim kurumlarına giriş esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından
tespit edilir. Yükseköğretim Kurulu, yükseköğrenim kurumlarına öğrenci alınması
ile ilgili esasları belirlerken, Üniversitelerarası Kurul ve Milli Eğitim Bakanlığının
görüşlerini alır. Sonuçların değerlendirilmesinde adayların ortaöğretimdeki
başarıları dikkate alınır.
Yükseköğretim kurumlarına öğrenci seçiminde, adayların ortaöğretim süresindeki
başarıları Yükseköğretim Kurulunun uygun göreceği şekilde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme
Merkezi tarafından geliştirilecek bir yöntemle ek bir puan olarak tespit edilir
ve yükseköğretim kurumlarına giriş sınav puanlarına eklenir. Ortaöğretim başarı
puanı giriş sınav puanının %25'şinden az olamaz.
Bir mesleğe yönelik programlar uygulayan liseler ile özel statüsü ve amacı olan
liselerin mezunları, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenecek ilgili alanlarda
bir yükseköğretim kurumuna girebilmek için başvurdukları takdirde ortaöğretim
basarı puanlarının hesaplanmasında genel lise mezunları için belirlenen katsayı
uygulanabilir. ve kendilerine ayrıca ek puan verilebilir. Bu alanlar dışındaki
bir yükseköğretim programlarına başvurdukları takdirde ise alanından başka bir
programa başvurmuş olduğu dikkate alınarak ortaöğretim başarı puanı hesaplanmasında
uygulanacak katsayı Yükseköğretim Kurulunca ayrıca belirlenir.
b) Yükseköğretim Kurulunca düzenlenen esaslara göre belli sanat ve spor dallarında
üstün kabiliyetli olduğu tespit edilen öğrenciler, ilgili dalda eğitim yapmak
kaydıyla yine bu esaslar içerisinde belirlenecek özel yöntemlerle yükseköğretim
kurumlarına alınabilirler.
c) Meslek yüksekokullarına sınavlı ve/veya sınavsız girecek öğrencilerle ilgili
düzenlemeler Üniversitelerarası Kurulun belirlediği esaslar doğrultusunda Yükseköğretim
Kurulu tarafından hazırlanan yönetmelikle yapılır.
Yükseköğretim kurumlarına girecek yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili düzenlemeler
Üniversitelerarası Kurulun belirlediği esaslar doğrultusunda senato tarafından
hazırlanan yönetmelikle yapılır.
Madde-21 : Öğretim ve Öğrenciler
A) Lisans Öğretimi
1) Genel Hükümler
Yükseköğretim, bu kanunda belirlenen amaç ve ana ilkelere göre aşağıdaki şekilde
düzenlenir.
a) Yükseköğretim kurumlarında, kuruluş özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre yapılan
eğitim-öğretim ve buna dayalı olarak verilen diplomalarla ilgili esaslar her
üniversitece hazırlanacak öğretim ve sınav yönetmeliğinde belirtilir.
b) Aynı meslek bilim dallarında, eğitim-öğretim yapan üniversitelerde, eğitim-öğretim,
metot kapsam, öğretim süresi ve yıl içindeki değerlendirme esasları bakımından
eşdeğer olması ve öğrenimden sonra kazanılan ünvanların aynı ve elde edilen
hakların eşdeğer sayılması hususu Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine;
öğretmen yetiştiren birimler için belirtilen esasların tespiti Milli Eğitim
Bakanlığı ile de işbirliği yapılarak, Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir.
c) Yükseköğretim kurumları, örgün, yaygın, uzaktan ve yaşam boyu eğitim-öğretim
yapabilirler.
d) Yükseköğretim kurumlarının hangi programlarında ikinci öğretim yapılacağına,
ilgili üniversite senatosunun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca karar
verilir.
e) Yaz okulu uygulaması senato tarafından belirlenecek yönetmelikler doğrultusunda
yürütülür.
2) Öğretim Süresi
Yükseköğretim kurumlarında, önlisans ve lisans düzeyinde öğrenim yapan öğrencilere
bu öğrenimlerini tamamlamak için tanınan azami süreler, iki yıllık ön lisans
için dört, dört yıllık lisans için yedi yıldır. Öğrenciler normal eğitim-öğretim
süresi beş yıl olan programları sekiz yılda, altı yıl olan programları ise dokuz
yılda tamamlamak zorundadırlar. Öğrencilerin üniversiteleri ile ilişkileri Senatoca
belirlenecek yönetmelikte tanımlanan derse devam, ve başarısızlık kriterleri
doğrultusunda bu azami sürelerden önce kesilebilir. Açık öğretim öğrencileri,
öğrencilik haklarından yararlanmamak kaydı ile bu sürelerle kısıtlı değildirler.
Üniversite senatoları, önlisans ve lisans düzeyi öğretimlerde sürdürülecek esasları,
devam, ara sınav sayısı ve bunların başarı notuna katkısı, uygulama, sınav ve
bütünleme gibi şartları yönetmeliklerle belirler.
Lisans öğrenimini tamamlamayanların veya tamamlayamayanların ön lisans diploması
almaları veya meslek yüksekokullarına intibak ettirilmeleri Yükseköğretim Kurulu
tarafından hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre düzenlenir.
3) Cari Hizmet Maliyeti
Yükseköğretim kurumlarında cari hizmet ödenekleri, öğrenci başına olmak üzere,
öğrenci başına düşen cari hizmet ödeneği, öğrenim dallarının nitelikleri ve
süreleri ile yükseköğretim kurumlarının özellikleri göz önünde tutularak Yükseköğretim
Kurulunca farklı miktarlarda tespit edilir. Bu miktarın her yıl bakanlar kurulunca
belirlenecek kısmı devletçe karşılanır ve öğrenci adına ilgili yükseköğretim
kurumu bütçesine ödenek olarak kaydolunur. Geri kalan kısmı öğrenci tarafından
ödenir. Devletçe karşılanacak kısım cari hizmet maliyetlerinin %90'ından az
olamaz. Devlet ve öğrenci tarafından yapılacak ödemelerin miktarı ve bölgelere
göre oranları ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller her yıl Bakanlar Kurulunca
en geç Temmuz ayı içerisinde belirlenir. Üniversiteler, Bakanlar Kurulu tarafından
belirlenen asgari kaktı paylarını üniversite yönetim kurulu kararı ile %50 katına
Devlet üniversitelerinde yabancı uyruklu öğrencilerden alınacak ücretlerin miktarı
ilgili üniversitenin yönetim kurulunca belirlenir.
Öğrenci tarafından ödenecek miktar istekleri halinde ödeme güçlüğü olan öğrencilere Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunca kredi olarak verilebilir.
Hazırlık sınıfı ve yabancı dil geliştirme programı hariç olmak üzere iki yıllık önlisans ve 4,5,6 yıllık lisans öğreniminden bu süreler sonunda mezun olmayan öğrencilere devlet katkısı ödenmesine devam olunur.
Öğrenci katkısı birinci yıl için %50, müteakip yıllar için %100 fazlasıyla alınır. Lisans düzeyinde ikinci bir yükseköğretim yapan öğrenciler için öğrenci katkısı %100 fazlasıyla alınır. Öğrenci katkısını ödemeyenlerin kayıtları yapılmaz ve yenilenmez.
Cari hizmet maliyetine öğrenci katkısı ve öğrenci sosyal tesis ve faaliyetlerinden
elde edilen gelirler ile yükseköğretim kurumlarınca önceki yıllarda bastırılan
ders kitapları ve teksirlerinin satışından elde edilen gelirler, üniversite
veya yüksek teknoloji enstitüsü adına üniversite işletme hesabına gelir kaydedilir.
B) Lisansüstü Öğretim
1- Usul ve Şartları
a) Lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra, yükseköğretim kurumlarında yüksek
lisans, doktora, sanatta yeterlik ya da tıpta uzmanlık öğrenimi yapmak isteyenler,
Üniversitelerarası Kurulca tespit edilecek esaslara göre senatoca hazırlanan
yönetmelikler doğrultusunda belirlenirler.
Doktora sınavları Üniversitelerarası Kurulca belirlenen jüri tarafından yapılır.
b) Lisansüstü öğretim yapan öğrenciler, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan
yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere öğretim yardımcılığı
kadrolarından birine de atanabilirler.
c) Tıpta uzmanlık öğrenimi yapanlara verilecek aylık veya ödeneklerin tespitinde,
aynı durumda bulunan Sağlık Bakanlığındaki personelin aylık ve ödenekleri göz
önünde tutulur.
d) Hangi alanlarda lisans programlarıyla birleştirilmiş tezsiz yüksek lisans
programları açılabileceği Yükseköğretim Kurulunca belirlenir.
Hangi lisansüstü düzey ve alanlardaki programlara kayıtlı öğrencilerden katkı
payı alınacağı, bilim ve teknolojideki gelişmeler ve ülke ihtiyaçları göz önüne
alınarak her üç yılda bir Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir. Lisansüstü
öğrencilerden alınacak katkı payının miktarı, Yükseköğretim Kurulunun önerisi
üzerine, Bakanlar Kurulunca tespit edilir. Öğretim ve araştırma asistanlarından
katkı payı alınmaz. Öğrencilerin ödeyecekleri katkı payları ile ücretler, ilgili
üniversitenin üniversite özel hesabına gelir kaydedilir. Lisansüstü öğrencilerine
de üniversite özel hesabından burs verilebilir.
2- Tezsiz Yüksek Lisans
Üniversitelerde Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek alanlarda tezsiz yüksek lisans programları açılabilir. Hangi programların açılacağı ilgili üniversite senatosunun teklifi üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.
Bu programlara kayıtlı öğrencilerden alınacak öğretim ücretleri üniversite yönetim kurulunca belirlenir.
Tezsiz yüksek lisans programları öğretim ücretleri peşin olarak ya da üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği zamanlarda taksitler halinde olmak üzere öğrenciler tarafından üniversite özel hesabına yatırılır.
Tezsiz yüksek lisans programlarında görev alan öğretim elemanlarına ödenecek ders ücretlerinin miktarı 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11 inci maddesinin dördüncü fıkrasında akademik unvanlar itibariyle belirlenen ek ders ücretinin on katını ve aynı maddede öngörülen sınav ücretlerinin beş katını geçmemek üzere üniversite yönetim kurulunca belirlenir. Tezsiz yüksek lisans programlarında verilen dersler ders yükünden sayılmaz.
Öğretim elemanlarına ödenecek ek ders ve sınav ücretlerinin toplamı bu amaçla toplanan gelirlerin % 70 ini aşamaz.
3- Uzaktan Eğitim
Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri, etkileşimli uzaktan eğitim ve açıköğretim kapsamında ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyde eğitim programları ve sertifika programları düzenleyebilir. Bu amaçla yurt içindeki ve yurt dışındaki yükseköğretim kurumları, telekomünikasyon, bilişim ve medya kuruluşları ve basımevleri ile ortaklıklar ve konsorsiyumlar kurabilir. Bu tür eğitim programlarının, öğrenci girişi, müfredat, sınav ve değerlendirme esasları ve mezuniyet şartları dahil, işleyişine ilişkin usul ve esaslar Yükseköğretim Kurulunun görüşü alınarak üniversite senatosunca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Bu eğitim programlarına kayıtlı öğrencilerden alınacak öğrenim ücretleri ilgili üniversitenin yönetim kurulunca tespit edilir ve üniversite özel hesabına gelir kaydedilir. Yurt içi ve yurt dışındaki birden fazla kurum ve kuruluşun ortaklığıyla yürütülen programlarda her bir ortağın yükümlülükleri, öğrenim ücretlerinin ortaklar arasında hangi oranlara göre paylaşılacağı ve diğer hususlar sözleşmeyle belirlenir. Kayıtlı bulundukları üniversitenin kabul etmesi kaydıyla, öğrenciler, başka üniversitelerin açık öğretim veya uzaktan öğretim programlarından ders alabilirler. Bu şekilde alınan derslerin ücreti, dersi veren üniversitenin özel hesabına yatırılır.
Bu eğitim programlarına bütçe ile tahsis olunan ve/veya yukarıdaki hükümler uyarınca üniversite özel hesabına yatırılan ücretler söz konusu eğitim ve sertifika programlarının gerektirdiği personel, diğer cari ve yatırım giderlerinin karşılanmasında kullanılır.
Bu eğitim programlarının hazırlanmasında ve yürütülmesinde fiilen görev alan üniversite personeline veya hizmet alınacak diğer kişilere Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenen esas ve usuller uyarınca üniversite yönetim kurulu kararı ile belirlenecek miktarlarda telif ücreti ve/veya hizmet karşılığı ödeme yapılabilir.
Madde - 22: Üniversite Faaliyetleri
A) Sosyal Hizmetler ve Faaliyetlerin Düzenlenmesi:
a- Yükseköğretim kurumları, Yükseköğretim Kurulunun yapacağı plan ve programlar
uyarınca, öğrencilerin beden ve ruh sağlığının korunması, barınma, beslenme,
çalışma, dinlenme ve boş zamanlarını değerlendirme gibi sosyal ihtiyaçlarını
karşılamak ve bu amaçla bütçe imkânları nispetinde gerekli önlemleri almakla
görevlidirler.
b-Yükseköğretim kurumları, özel ve kamu kuruluşları ile işbirliği yaparak mezunlarına
iş bulmakta yardımcı olurlar.
c-Kamu kuruluşları adına, üniversitelerde okuyacak öğrencilere bu kuruluşlarca
verilecek bursların bilim dallarına dağılımı ve sayısı, insan gücü ihtiyacı
ve öğretim elemanı yetiştirilmesi bakımından belirtilir-Burslu öğrencilerin
harçları ile laboratuvar, sınav ve diploma masrafları burs kapsamına girer.
B) Ders Kitapları ve Teksirlerin Basılması
Ders kitapları, teksirlerin basılması, bilgisayar ve elektronik ortamlarda hazırlanan
eğitim-öğretim ve uzaktan öğretim ilkelerine göre oluşturulan her türlü materyalle
ilgili olarak uygulanacak esaslar ve telif hakları Maliye Bakanlığının uygun
görüşü üzerine Yüksek Öğretim Kurulunca belirlenir.
C) Yabancı Dil Hazırlık Eğitim-Öğretimi ve Yaz Okulu
a) Eğitim-öğretimini kısmen veya tamamen bir yabancı dilden yapan Yükseköğretim
Kurumları, kaydını yaptıran öğrencileri, öğrenimde kullanılacak yabancı dilde
bir yeterlilik sınavına tabi tutarlar-Yetersiz bulunan öğrenciler için esasları
Üniversitelerarası Kurulca tespit edilecek, bir yabancı dil hazırlık öğrenimi
uygulanır.
b) Yaz Okullarına katılacak öğrencilerden alınacak yaz okulu öğrenim ücreti,
bu Kanunun 46 ncı maddesi uyarınca ilgili program adına göre belirlenen yıllık
öğrenci katkı payının iki katını geçmemek üzere, kaydolunan ders saati itibariyle
üniversite yönetim kurulunca belirlenir.
Üniversite yönetim kurulu, başarılı veya gelir düzeyi düşük öğrencilerden bu ücretin alınmamasına veya belirlenen miktardan daha az öğrenim ücreti alınmasına karar verebilir. Kamu kurum ve kuruluşları adına mecburi hizmet karşılığı öğrenim gören öğrenciler, Türkiye Cumhuriyeti devlet burslusu olarak yükseköğretim gören yabancı öğrenciler ile lisansüstü öğrenim gören öğretim ve araştırma görevlileri yaz öğrenimi için ücret alınmaz.
Yaz okulu öğrenim ücretleri, öğrenciler tarafından üniversite özel hesabına
peşin olarak yatırılır.
Yaz okulunda ders veren öğretim elemanlarına ödenecek ek ders ve sınav ücretlerinin
toplamı, bu amaçla toplanan gelirlerin % 70 ini aşamaz. Bu kapsamda, öğretim
elemanlarına yapılacak ödemelerin miktarları 2914 sayılı Yükseköğretim Personel
Kanunun 11 nci maddesinde akademik unvanlar itibariyle öngörülen ek ders ücretlerinin
beş katını, sınav ücretlerinin üç katını geçmemek üzere üniversite yönetim kurulunca
belirlenir.
ONUNCU BÖLÜM
Memurlar ve Diğer Görevliler
Madde - 23 : Yönetim Örgütleri, Atama Esasları
A) Yönetim Örgütleri
a) Yükseköğretim üst kuruluşlarında başkana, üniversitelerde rektöre bağlı bir
genel sekreter ayrıca ve hizmetlerin gerekli kıldığı , koordinatörler, daire
başkanları, müdürler, fakülte/enstitü/yüksekokul sekreterleri, danışmanlar,
hukuk müşavirleri, uzmanlar ile büro ve iç hizmet görevlerini yapmak üzere 657
sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar, sözleşmeli personel ve diğer
görevliler bulunabilir. Genel sekreter ve daire başkanları rektör tarafından
akademik personel arasından, özlük hakları saklı kalmak kaydıyla, görevlendirilebilir.
b) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarında genel sekreter,
genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, fakülte/enstitü/yüksekokul sekreteri,
şube müdürü ile programcı ve çözümleyici kadroları karşılık gösterilmek kaydıyla,
657 sayılı Devlet Memurları kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması
hakkındaki hükümlerini bağlı olmaksızın sözleşmeli personel çalıştırılabilir.
Bu personelin mali hakları ile ilgili esaslar Yükseköğretim Kurulunun önerisi
üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır.
B) Atama esasları:
a) Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanı, Genel Sekreter ile daire başkanları,
müdürler, hukuk müşavirleri ve uzmanlar, yükseköğretim üst kuruluşlarında ilgili
kuruluşların görüşü alınarak Yükseköğretim Üst Kuruluşunun Başkanı; üniversitelerde
ise yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından atanır. Fakülte,enstitü
ve yüksekokul sekreterinin atanması, ilgili dekan ve müdürün önerisi üzerine
rektör tarafından yapılır.
b) Üst kuruluşların ve üniversitelerin genel sekreterlerinin en az üniversite
lisans diplomasına, fakülte sekreterleri ile enstitü ve yüksekokul sekreterlerinin
en az yükseköğretim diplomasına sahip olması şarttır.
c) Memurların atanmaları; fakültelerde ve bağlı kuruluşlarda dekanların, rektörlüğe
bağlı kuruluşlarda ilgili müdürlerin, yükseköğretim üst kuruluşlarında ve üniversite
merkez örgütünde genel sekreterin önerisi üzerine kadro esas alınmak üzere başkan
veya rektör tarafından yapılır.
d) Yardımcı hizmetler sınıfı personeli, yükseköğretim üst kuruluşlarında, rektörlükte
ve rektörlüğe bağlı kuruluşlarda genel sekreterin önerisi üzerine başkan veya
rektör, fakültelerde ve fakültelere bağlı kuruluşlarda fakülte sekreterinin
önerisi üzerine dekanlar, enstitü ve yüksekokullarda sekreterin önerisi üzerine
müdür tarafından atanır.
e) Yükseköğretim üst kuruluşlarının ve üniversitelerin, yönetim personeli için
aylıklı veya sözleşmeli kadroları, yükseköğretim üst kuruluşlarında başkan,
üniversitelerde ise rektör tarafından tespit edilir ve ilgili makamlara önerilir.
f) Yükseköğretim üst kuruluşları ile üniversitelerde görevli memur ve diğer
görevliler, üst kuruluşlarda genel sekreterlerin, üniversitelerde rektörlerin
istek ve önerisi üzerine diğer kamu kuruluşları veya yükseköğretim kurumları
arasında atanabilirler.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
Ödül, Teşvik ve Disiplin İşleri
Madde -24: Ödüller ve Teşvik
Yükseköğretim kurumlarında başta derslerinde ve diğer faaliyetlerde üstün başarı
gösteren, kurumunu başarı ile temsil eden öğrencilere başarı durumlarına göre
teşvik ödülü verilir. Öğrencilerin ödüllendirilmesi ve teşvikleri ile ilgili
konularda yükseköğretim kurumları kendi düzenlemelerini yaparlar.
Bilimsel çalışma ve yayınlarında veya eğitim-öğretim faaliyetlerindeki üstün
gayret, katkı ve başarıları tespit edilen öğretim elemanları, çalışmaları için
ödüllendirilir ve teşvik edilir. Öğretim elemanlarının ödüllendirilmesi ve çalışmalarında
teşvikleri ile ilgili konuların genel usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu
tarafından belirlenir. Bu doğrultuda yükseköğretim kurumları kendi düzenlemelerini
yaparlar.
Yükseköğretim kurumları ve üst kuruluşlarında çalışan diğer personele ödül verilmesi
ve teşvikleri ile ilgili konularda genel hükümler geçerlidir.
Madde-25: Disiplin ve Ceza İşleri
A) Öğretim Elemanlarının Disiplin İşleri
a) Disiplin Amirleri
Yükseköğretim Kurulu başkanı, Yükseköğretim Kurulu üyeleri ile rektörlerin,
rektör üniversitenin ve yüksek teknoloji enstitüsünün, dekan fakültenin, enstitü
ve yüksekokul müdürleri enstitü ve yüksekokulların akademik ve idari personelinin,
sıralı disiplin amirleridir. Üniversite ve bağlı birimlerin yönetim kurulları
aynı zamanda disiplin kurulu olarak görev yaparlar.
Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent
ve yardımcı doçentler, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde de yardımcı
doçentler disiplin
kurullarına alınmazlar.
b) Disiplin Soruşturması
Yükseköğretim Kurulu ile üniversitelerde ve Yüksek Teknoloji Enstitülerinde görevli akademik, idari ve sözleşmeli personelin, disiplin hükümleri, devlet memurlarına uygulanan usul ve esaslara göre Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Ceza Soruşturması
Yükseköğretim Üst Kuruluşları başkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleşmeli öğretim elemanlarının ve bu kuruluş ile kurumların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlarının görevleri dolayısıyla yada görevlerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen suçlar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:
1) İlk Soruşturma
Yükseköğretim Kurulu Başkanı için kendisinin katılmadığı, Milli Eğitim Bakanının başkanlığındaki bir toplantıda, Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek en az üç kişilik bir kurulca, diğerleri için, Yükseköğretim Kurulu Başkanınca veya diğer disiplin amirlerince doğrudan veya görevlendirecekleri uygun sayıda soruşturmacı tarafından yapılır.
Öğretim elemanlarından soruşturmacı tayin edilmesi halinde, bunların, hakkında soruşturma yapılacak öğretim elemanının akademik ünvanına veya daha üst akademik ünvana sahip olmaları şarttır.
2) Son Soruşturma Açılması
(a) Yükseköğretim Üst Kuruluşlarının başkan ve üyeleri hakkında Danıştay 2.Dairesi
(b) Rektörler yardımcıları ve üst kuruluşların genel sekreterleri hakkında, Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek üç kişilik kurul,
(c) Üniversite, fakülte, enstitü ve yüksekokul yönetim kurulu üyeleri, fakülte dekanları ve dekan yardımcıları, enstitü ve yüksekokul müdürleri ve yardımcıları ile üniversite genel sekreterleri hakkında, rektörün başkanlığında rektörce görevlendirilen rektör yardımcılarından oluşacak üç kişilik kurul,
(d) Öğretim elemanları, fakülte, enstitü ve yüksekokul sekreterleri hakkında üniversite yönetim kurulu üyeleri arasından oluşturulacak üç kişilik kurul,
(e) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında, rektör,
3) Kurulların Oluşturulması
Yükseköğretim Kurulu ile üniversite yönetim kurullarınca oluşturulacak kurullarda görevlendirilecek asıl ve asıl üye sayısı kadar yedek üye iki yıl için seçilirler. Süresi sona erenlerin tekrar seçilmeleri mümkündür.
4) Kurulların Çalışma Usulü
Son soruşturmanın açılıp açılmamasına karar verecek kurullar üye tam sayısı
ile toplanır. Kurullara ilk soruşturmayı yapmış olan üyeler ile haklarında karar
verilecek
üyeler katılamazlar. Noksanlar yedek üyelerle tamamlanır. Oylar, kabul veya
red şeklinde verilir. Toplantı nisabı üye tamsayısıdır. Kararlar, katılanların
salt çoğunluğuyla alınır.
5) İtiraz
Yetkili kurullarla Danıştay ve rektör tarafından verilen lüzum-u muhakeme kararlarına karşı, ilgililer tarafından, kararın kendilerine tebliğinden itibaren 10 gün içinde itiraz edilebilir. Danıştayın 2.Dairesinde verilen lüzum-u muhakeme kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile men-i muhakeme kararlarının kendiliğinden incelenmesi Danıştayın idari işler Kuruluna aittir.
Diğer kurullarca ve Rektörlerce verilen lüzum-u muhakeme kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile men-i muhakeme kararları kendiliğinden Danıştay 2.Dairesince incelenerek karara bağlanır. Lüzum-u muhakemesi kesinleşen Yükseköğretim Üst Kuruluş Başkan ve üyelerinin yargılanması Yargıtay ilgili ceza dairesine, temyiz incelemesi Ceza Genel Kuruluna, diğer görevlilerin yargılanmaları suçun işlendiği yer adliye mahkemelerine aittir.
Değişik statüdeki kişilerin birlikte suç işlemeleri halinde soruşturma usulü ve yetkili yargılama mercii görev itibariyle üst dereceliye göre tayin olunur.
Yükseköğretim üst kuruluşları başkanları ve rektörler için; 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hakkında yapılacak ceza soruşturmasında, yukarıda belirtilen ceza soruşturmaları usulü tatbik edilir. Bunlar dışında kalan tüm görevliler için 3628 sayılı Yasa hükümleri uygulanır.
3628 sayılı yasa kapsamına giren suçlardan dolayı ceza kovuşturması için gereken izin Yükseköğretim üst kuruluş üyeleri ile bu kuruluşların memurları (Üniversitelerarası Kurul memurları dahil) hakkında Yükseköğretim Kurulu Başkanından, üniversite yöneticileri ve öğretim elemanları ile memurlar hakkında üniversite rektörlerinden alınır.
İdeolojik amaçlarla Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetleri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü veya dil, ırk, sınıf, din ve mezhep ayrılığına dayanılarak nitelikleri Anayasada belirtilen Cumhuriyeti ortadan kaldırmak maksadıyla işlenen suçlarla bunlara irtibatlı suçlar, öğrenme ve öğretme hürriyetini doğrudan veya dolayı i olarak kısıtlayan, kurumların sükun, huzur ve çalışma düzenini bozan, boykot, işgal, engelleme, bunları teşvik ve tahrik, anarşik ve ideolojik olaylara ilişkin suçlar ile ağır cezayı gerektiren suçüstü hallerinde, yukarıda yazılı usuller uygulanmaz; bu hallerde kovuşturmayı Cumhuriyet Savcısı doğrudan yapar.
Bu kanunda yer almamış hususlarda 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Yasa hükümleri uygulanır.
B) Öğrencilerin Disiplin İşleri,
Soruşturma, Yetkiler ve Cezalar :
a) Yükseköğretim kurumları içinde veya dışında yükseköğretim öğrenciliği sıfatına aykırı harekette bulunan, öğrenme ve öğretme hürriyetini doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kısıtlayan, kurumların sükun, huzur ve çalışma düzenini bozan, boykot, işgal ve engelleme gibi eylemlere katılan, bunları teşvik ve tahrik eden, yükseköğretim mensuplarının şeref ve haysiyetine veya şahıslarına tecavüz eden veya saygı dışı davranışlarda bulunan ve anarşik veya ideolojik olaylara katılan veya bu olayları tahrik ve teşvik eden öğrencilere; eylem başka bir suçu oluştursa bile ayrıca uyarma, kınama, bir haftadan bir aya kadar veya bir veya iki yarıyıl için kurumdan uzaklaştırma veya yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları verilir.
b) Yükseköğretim kurumlarına ait açık veya kapalı alanlarda veya kurumlara ait olmayan yerlerde öğrencilerin topluluk halinde işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı soruşturma yaptırmaya rektör; bireysel olarak işlenmiş disiplin suçlarından dolayı öğrencisi olduğu birimin dekan veya müdürü yetkilidir.
c) Hakkında kovuşturma yapılan öğrenciye sözlü veya yazılı savunma hakkı verilir.
Tanınan süre içinde savunma yapmayan öğrenci bu hakkından vazgeçmiş sayılır.
d) Bu maddeye göre yapılacak işlemler sırasında gerekirse öğrenciye, bağlı bulunduğu
öğretim kuruluşunda, ilan yoluyla tebligat yapılabilir.
e) Yükseköğretim kurumundan çıkarma kararı bütün yükseköğretim kurumlarına,
Yükseköğretim Kurulu, emniyet makamları ve ilgili askerlik şubelerine bildirilir.
Yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilen öğrenciler, bir daha herhangi
başka bir yükseköğretim kurumuna alınamazlar.
f) Disiplin soruşturması usul ve esasları ile disiplin cezaları, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Finansman, Mali Hükümler ve Kolaylıklar
Madde- 26: Finansman ve Mali Hükümler
A) Genel Hükümler
a) Devlet, Yükseköğretim Kurumlarına işleyişlerini sürdürebilmeleri için, enflasyondan
etkilenmeyecek şekilde gerekeli kaynağı tahsis etmekle yükümlüdür; gerekli kaynak
sağlanamadığı takdirde bu durum cari hizmet maliyetlerine yansıtılır.
b) Yükseköğretim Kurumları bütçelerini, stratejik planlarına ve kurumlarının
gelişme politikalarına uygun olarak dağıtır. Yükseköğretim kurumları yukarıdaki
hedefler doğrultusunda bütçelerini üç yıllık hazırlarlar.
c) Yükseköğretim Kurumlarına genel bütçeden aktarılacak ödeneklerin belirlenmesinde;
gelişmekte olan veya yeni kurulan üniversitelerin gelişimi, özellikleri, öğrenci
sayıları ve araştırma-geliştirme faaliyetleri ile stratejik planları göz önüne
alınır. Yeni kurulan ve gelişmekte olan üniversitelerde alt yapının hızla tamamlanması
için gerekli kaynak tahsisi yapılır.
d) Devlet, Yükseköğretim Kurumlarının kendi gelirlerinden kesinti yapamaz ve
özel bütçesinden yapacağı harcamalarını her türlü tasarruf önlemleri dışında
tutar.
e) Yükseköğretim Kurumları vergi, harç, kesinti, pul ve benzeri tüm ödemelerden
muaftır.
f) Bir mali yılda yükseköğretim kurumlarına genel bütçeden tahsis edilecek ödenekler
toplamı, bir önceki yılda aynı amaçla tahsis edilen ödeneğin Gayri Safi Milli
Hasıla içindeki payından daha az olamaz ve bu pay her yıl Yüksek Planlama Kurulu
tarafından belirlenen hedef ekonomik büyüme oranında artırılır.
g) Araştırma-geliştirmeyi teşvik amacıyla endüstri kuruluşları ve özel sektörden
araştırma-geliştirme fonlarına aktarılacak kaynaklar her türlü vergiden muaftır.
h) Araştırma-geliştirmede yükseköğretim kurumlarındaki farklılaşma ve uzmanlaşmayı
teşvik amacıyla devletin ve kurumların stratejik hedefleri doğrultusunda ayrıca
bütçe desteği sağlanır.
i) Yükseköğretim kurumlarının Teknolojik geliştirme merkezleri, Teknoparklar
ve bilim merkezlerinin alt yapı ve üst yapılarının tamamlanması için bütçelerine
ayrıca ödenek konulur.
B) Mali Hükümler
Yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarının bütçeleri, 15,17,18,19 ve 20'ci maddeleri hariç olmak üzere.... sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine göre uygun olarak hazırlanır, uygulanır ve kontrol edilir.
Yükseköğretim üst kuruluşları, yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları;
a) Her yıl yükseköğretim kurumları bütçesine aktarılacak ödeneklerdir. Bu ödenekler
(1) personel (ek ders ücretleri dahil), (2) cari ödenekler (3) sermaye ödenekleri
(4) araştırma-geliştirme ödenekleri tertiplerinden oluşur.
b) Bağış, yardım ve vasiyetler,
c) Öğrencilerin ödeyeceği katkı payları ve diğer ücretler,
d) Yayın ve satış gelirleri,
e) Taşınır ve taşınmaz malların gelirleri,
f) Hizmet karşılığı elde edilen gelirler,
g) Endüstri kuruluşları ve özel sektör ve benzeri kuruluşlardan araştırma fonuna
aktarılacak gelirler.
h) Diğer gelirlerdir.
C) Mali Kolaylıklar
İşlem ve Usuller:
a) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarına yapılacak her
türlü bağış ve vasiyetler, vergi, resim, damga resmi ve harçlardan muaftır.
Bağış ve vasiyetlerin kullanılmasında, bağış ve vasiyet yapanların koydukları
ve kanunlara göre geçerli sayılan kayıtlara ve şartlara uyulur.
b) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumları genel bütçeye dahil
kamu kurum ve kuruluşlarına, vakıflara tanınan malî muafiyetler, istisnalar
ve diğer malî kolaylıklardan aynen yararlanırlar, tasarruf genelgeleri dışında
tutulurlar.
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yükseköğretim üst kuruluşları
ve yükseköğretim kurumlarına makbuz karşılığında yapılacak nakdî bağışlar, Gelir
ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden ve kurum kazancından indirilir. Bağış yardımının nakden yapılmaması
halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın varsa mukayyet
değeri yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca belirlenecek
değeri esas alınır.
c) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumları tarafından eğitim-öğretim
ve araştırma amacı ile ithal edilen makine, alet, cihaz, ecza, malzeme ve yayınlar
ile bağış yoluyla yurt dışından gelen aynı cins malzemeler, gümrük vergisi ile
buna bağlı vergi, resim ve harçlar dahil olmak üzere her türlü vergi, resim
ve harçlardan muaftır.
d) Yirmi milyar liraya kadar (yirmi milyar lira dahil) bir hakkın veya menfaatin
terkinini gerektiren, maddî veya hukuki nedenlerle kovuşturulmasında yüksek
mahkeme ve mercilerde incelenmesini istemekte yarar bulunmayan, açılacak veya
açılmış olan dava, icra ve benzeri takiplerden vazgeçilmesine veya uygun ödeme
kararı koymaya rektör ve üst kuruluşların başkanları; yirmi milyar liradan fazlası
için üst kuruluşlarda başkanın, üniversitelerde rektörün önerisi ve Sayıştay
Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığı karar verir. Yirmi milyar lira
her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen
yeniden değerleme oranında artırılır.
e) Yükseköğretim üst kuruluşlarına ve yükseköğretim kurumlarına tahsis edilmiş
olan taşınmazlar bu kurumların mülkiyetine geçirilir.
f) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarının gelir kaynaklarından
hiç bir suretle kesinti yapılamaz ve o kurumun izni olmadan başka bir tertibe
aktarma yapılamaz.
g) Bir üniversite bütçesindeki ödenekleri, diğer bir üniversite bütçesine aktarmaya,
ilgili rektörlerin önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun olumlu görüşü üzerine
Maliye Bakanı yetkilidir.
D) Üst Yönetici ve Mali Kontrol
Üst Yönetici, yükseköğretim üst kuruluşlarda başkan, yükseköğretim kurumlarında
rektördür. Bu yetki uygun görülen ölçüde gerektiğinde yardımcılara, dekanlara,
enstitü ve yüksekokul müdürlerine, üst kuruluşlara bağlı birim başkanlarına
ve üst kuruluş ve üniversite genel sekreterlerine devredilebilir.
Madde-27: Yükseköğretim Kurumu Özel Hesabı
Yükseköğretim kurumlarında rektörlüğe bağlı bir yükseköğretim kurumu Özel Hesabı oluşturulur.
1.Yükseköğretim kurumu özel bütçesinin gelir kaynakları aşağıda belirtilmiştir:
a) Merkezi yönetim bütçe kanunu ile genel bütçeden yükseköğretim kurumlarına aktarılan ödenekler.
b) Yükseköğretim kurumu her türlü fiziki imkan, tesis, araç, gereç, teçhizat, insan gücü ve bilgi birikimini değerlendirerek üreteceği hizmet ve mallardan elde edilecek gelirler. Vakıflar ve dernekler, bedeli karşılığında yükseköğretim kurumunun her türlü fiziki imkan, tesis, araç, gereç, teçhizat, insan gücü ve bilgi birikimden yararlanabilirler.
c) Yükseköğretim kurumlarına ait veya yükseköğretim kurumuna tahsis edilmiş olan taşınır malların kiralanması, idare, işletme ve satılmasından elde edilecek gelirler ile taşınmaz malların kiralanması, idare ve her türlü işletilmesinden elde edilecek gelirler.
d) Gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak bağış, vasiyet ve yardımlar, kar payları, faizler ve diğer nemalandırma gelirleri.
e) Araştırma-geliştirme faaliyetlerinden elde edilen gelirler.
f) Telif, yayın, patent, lisans gelirleri.
g) Öğrencilerin ödeyeceği katkı payları ve öğrencilerden tahsil edilen diğer ücretler.
h) Diğer gelirler.
2. Yükseköğretim kurumu özel bütçesinden ilgili mevzuat uyarınca yapılacak giderler aşağıda belirtilmiştir.
a) Yükseköğretim kurumu kuruluş ve özelliklerine uygun gelişmesi, eğitim-öğretim,
temel ve uygulamalı araştırma, geliştirme, her türlü mal ve hizmet üretimi faaliyetlerini
ulusal ve uluslararası düzeyde sürdürebilmesi ve kurumun etkin ve verimli şekilde
yönetilmesi için gerekli görülen hizmet alımları, tüketim malları ve malzeme
alımları, araç-gereç, büro malzemeleri ve diğer demirbaş alımları, ulusal ve
uluslararası bilimsel toplantılara ilişkin her türlü giderler ve sermaye, cari
ve transfer giderleri, uzaktan öğretimin gerektirdiği yüzyüze eğitim, sınavların
hazırlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve denetimi giderleri, kayıt-kabul
giderleri, her türlü yazılı ve görsel malzeme üretimi giderleri ile bunlara
ilişkin telif ücretleri, internet üzerinden yapılan eğitimlerde ders ücretleri
ile üniversite yönetim kurulunun uygun göreceği patent, lisans ve diğer giderler.
b) Yükseköğretim kurumunun kuracağı şirketler ile teknoloji geliştirme bölgelerinde
kurulacak yönetici şirketlere veya diğer yönetici organlara ortak olunması veya
ortaklığın devamı için yapılması zorunlu olan giderler.
c) Öğrencilerin beslenme, barınma, sağlık ve eğitim hizmetleri ile kültür ve
spor faaliyetleri için yapılacak her türlü yatırım giderleri, hizmet alımları,
cari harcamalar ve muhtaç ve başarılı öğrencilere verilecek burslar.
d) Kısmi zamanlı olarak istihdam edilecek öğrencilere ödenecek ücretler.
e) Yükseköğretim kurumu özel bütçesi kadro ve pozisyonlarında tam veya kısmi
zamanlı olarak istihdam edilen personelin giderleri ile araştırmacı öğretim
elemanı olarak görev yapanlara yapılacak ücret ve benzeri ödemeler.
f) Öğretim elemanlarına ödenecek ek ders ve sınav ücretleri.
g) Uluslararası kuruluşlara üyelik ücreti ve uluslararası kuruluşlardan alınacak
hizmetler için gerekli ödemeler.
h) Bilimsel ve teknolojik araştırma, geliştirme ve yayın faaliyetlerini desteklemek,
teşvik etmek ve bu alanlarda katkı sağlayanları ödüllendirmek amacıyla; ulusal
ve uluslararası yetkili merci ve kuruluşlarca tescil edilmiş veya bilimsel ve
teknolojik alanda genel kabul görüp benimsenmiş, buluş veya yenilik yapmış olmak,
ulusal ve uluslararası bilim kuruluşları ve bilimsel yayın organlarınca kabul
görmüş ve yayımlanmış araştırma ve makalesi bulunmak, teorik ve teknik düzeyde
ispatlanmış veya kabul edilebilir katkılar sağlamış olmak, eğitim-öğretim, yöntem,
teknik, konu ve araçlarında yenilik yapma gibi kriterlere bağlı olarak yükseköğretim
kurumu öğretim elemanlarına teşvik ödülü verilebilir. Konuya ilişkin esaslar
ve performans kriterleri Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. Ancak, bir takvim
yılında bir öğretim elemanına bu şekilde yapılacak ödemelerin toplamı, ilgililerin
bir ayda alacağı aylık (ek gösterge dahil), ödenek ve her türlü tazminat (makam,
temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının on katını geçemez.
i) Resmi belgeye dayalı her türlü giderler.
3. Yükseköğretim kurumu Özel Bütçesinin İşleyişi
a)- Yükseköğretim kurumu özel bütçesi kurumun yönetim kurulunca hazırlanır ve uygulanır. Yıl içinde gereken hallerde yönetim kurulu kararıyla bütçede değişiklik yapılabilir. Hazırlanan bütçe ve yıl içinde yapılan değişiklikler, bu işlemleri takip eden en geç onbeş gün içinde Yükseköğretim Kuruluna bildirilir.
Yükseköğretim kurumu özel bütçesi; kurumsal, fonksiyonel ve ekonomik sonuçların görülmesini sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığı'nca uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanır. Yükseköğretim kurumu özel bütçesinde yıl sonunda kullanılmayan ödenekler ertesi yıla devredilir. Yükseköğretim kurumu banka hesaplarında bulunan nakit fazlaları yükseköğretim kurumunun uygun göreceği yöntemlerle nemalandırılır.
Yükseköğretim kurumu özel bütçesine zamanında ödenmeyen alacaklar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
Yükseköğretim kurumunda mali kontrol görevi yürütecek olan mali kontrol yetkilisi, muhasebe yetkilisi ve iç denetçi rektör tarafından atanır.
Yükseköğretim kurumu özel bütçesinin uygulanması için gerekli muhasebe ve raporlama standartları çerçeve hesap planları ile düzenlenecek hesapların şekil süre ve türleri Maliye Bakanlığınca belirlenir.
Yükseköğretim kurumu özel bütçesinin, mevzuata uygun olarak uygulanmasından üst yönetici, yetkisini devrettiği kişiler ile diğer gerçekleştirme görevlileri müştereken sorumludur.
Sağlık hizmetleri dışında, yükseköğretim kurumunda araştırma ve geliştirme, teknik danışmanlık, kısa kurslar ve konferanslar dahil gelir elde etme amacıyla sözleşme karşılığı üreteceği her türlü hizmet ve malın fiyatı, sözleşme hükümleri, serbest piyasa şartları, uluslararası konjonktür ve kurumun ilgili alandaki rekabet gücü göz önüne alınmak suretiyle yükseköğretim kurumu yönetim kurulunca tespit edilir.
Yükseköğretim kurumu yapılan çalışmalar sonucunda bir patent veya ihtira hakkı doğması halinde ilgili üniversite bunun sahibi olur ve yönetim kurulunun uygun göreceği yöntemle bu hak değerlendirilir. Buradan elde edilecek gelirler üniversite özel hesabına kaydedilir. Bu gelirlerden söz konusu patent veya ihtira hakkına katkıda bulunan personele yapılacak ödemeler, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Bu şekilde bir takvim yılında bir kişiye yapılabilecek ödemelerin toplamı, her yıl elde edilecek gelirin % 70'ini geçemez. İlgilinin vefatı halinde bu haklar mirasçılarına kalır. Gerçek ve tüzel kişilerle sözleşme karşılığı yapılan çalışma ve giderleri kısmen veya tamamen bu kişilerce karşılanan faaliyetler sonucunda çıkan patent veya ihtira haklarının paylaşımı üniversite ile bu kişiler arasında yapılacak sözleşmede belirtilir.
Yükseköğretim kurumu özel bütçesinden personel çalıştırılabilir. Bunların görevleri ve görev yerleri, üniversitenin özellikleri ve faaliyetlerinin kapsam ve niteliklerine uygun olarak yükseköğretim kurumu yönetim kurulunca belirlenir.
Giderleri yükseköğretim kurumu özel bütçesinden karşılanmak kaydıyla yükseköğretim kurumu birimlerinde ihtiyaca göre bir yıl süreyle, tam gün veya kısmi zamanlı veya yılın bir ya da birkaç ayına sirayet edecek şekilde tam gün veya kısmi zamanlı 657 sayılı Kanunun 4/C maddesinde belirtildiği şekilde işçi sayılmayan sözleşmeli personel çalıştırılabilir. Kurum sözleşme süresine göre en çok bir ay önceden haber vermek şartı ile sözleşmeyi tek taraflı olarak her an feshedebilir.
Kısmi zamanlı olarak çalıştırılacak öğrenciler hakkında 4857 sayılı İş Kanununun İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili hükümleri ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası ile ilgili hükümleri hariç diğer hükümleri uygulanmaz. Bu statüde çalışan öğrencilere saat başına ödenecek ücret, asgari ücretin bir saat karşılığının üç katını geçmemek üzere yönetim kurulunca belirlenir. Bir öğrenci ayda en çok 120 saat süre ile çalıştırılabilir.
Masraflarının tamamı gerçek ya da yükseköğretim kurumları dışındaki tüzel kişilerce karşılanmak üzere sözleşme ile araştırmacı öğretim elemanı istihdam edilebilir. Bu hizmette çalışacak araştırmacı öğretim elemanından aranacak asgari nitelikler, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Araştırmacı öğretim elemanı pozisyonunda istihdam edilen öğretim elemanına ödenecek ücret sözleşme ile belirlenir ve tüm giderler bu konuda yapılan bağıştan ödenir. Kadrolu öğretim elemanı iken araştırmacı öğretim elemanı pozisyonunda sözleşme ile çalışmaya başlayanlar sözleşme süresince aylıksız izinli sayılır ve bunların emeklilik hakları mevcut statüsünde devam eder. Bunlar öğretim görevleri bakımından bu Kanunda aylıklı öğretim elemanları için konulmuş olan hükümlere tabidir. Sözleşme esasları ve istihdama ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığının görüşü ve Yükseköğretim Kurulunun önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
b)- İlgili madde belirtilen gelirlerin gayri safi tutarının % 5 inden az olmamak üzere yönetim kurulunun belirleyeceği orandaki tutar yükseköğretim kurumu özel bütçesi muhasebe yetkilisi tahsilatı takip eden ayın ilk haftası içinde araştırma amacıyla açılan alt hesaba aktarılır. Araştırma projelerinden elde edilen gelirler ve bu amaçla tahsil olunan bağış ve yardımlar ile gerektiğinde genel bütçeye aktarılmak suretiyle kullandırılacak meblağlar da bu alt hesapta toplanır. Bu alt hesapta toplanan miktarlar diğer hesaplara aktarılamaz ve amacı dışında kullanılamaz. Bu şekilde finanse edilecek araştırma projelerinin seçilmesi, uygulanması ve izlenmesiyle bütçe ile tahsis olunan ödeneklerin kullandırılmasına dair usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Bu Kanunun ilgili maddesinde belirtilen gelirlerin, yukarıdaki fıkraya göre alt hesapta toplanan tutarlardan sonra kalan miktarı (sağlık hizmetlerinden elde edilen gayri safi gelirin en fazla % 50 si, diğer hizmetlerden elde edilen gayri safi gelirin en fazla % 70'i), işçiler hariç diğer personel arasında, personelin tabi olduğu kanun, sınıfı, unvanı, görev yaptığı birim, gelirin elde edilmesindeki katkısı, performansı ve benzeri kriterlerden biri veya bir kaçı birlikte veya ayrı ayrı dikkate alınarak aşağıda belirtilen esaslara uygun olarak yükseköğretim kurumu yönetim kurulunun belirleyeceği şekilde paylaştırılır:
1.-) Bu şekilde yapılacak ödeme; ilgili personelin bir ayda alacağı aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek, her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının, öğretim üyeleri için dört katını diğer öğretim elemanları için iki katını, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi personel ve sözleşmeli personel için ise % 80 ini geçemez. Yukarıdaki gelirlerin tahsilatı ve buradan yapılacak giderlerin organizasyonu ve yönetim işlerinde görev alan öğretim elemanları dışındaki personel ile işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane ve acil servis gibi hizmetlerde çalışan öğretim elemanları dışındaki sağlık personeli için % 80 oranı ayrıca % 50 sine kadar artırılabilir. Bu tavanları aşmamak üzere, gelir durumuna göre bir aydan daha uzun dönemler itibariyle bu ödemeyi yapmaya üniversite yönetim kurulu yetkilidir.
2.-) Öğretim elemanlarına, saat 16.00 dan önce olmamak üzere mesai saatleri dışında yükseköğretim kurumu özel bütçesine yaptıkları doğrudan katkılarından dolayı verilecek payın belirlenmesinde (a) bendinde belirlenen sınırlama dikkate alınmaz.
3.-) Bu ödemelerden yararlanabilmek için ilgili yükseköğretim kurumunda fiilen görev yapmak şarttır. Ancak;
a) Yıllık izin süresince,
b) Bir takvim yılında 15 günü aşmayan mazeret izni süresince,
c) Hastalık izni kullanılması veya tedavi kurumlarında yatmak suretiyle tedavi görülmesi halleri ile yatmak suretiyle tedaviden sonra fasılasız olarak hastalık izni kullanılması ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 20 inci maddesine göre refakat edilmesi halinde her defasında bu şekilde geçecek sürelerin (bir takvim yılında toplam 60 günü aşmamak üzere) 15 günü aşmayan kısmı için,
d) Yurtiçi ve yurtdışı geçici görevlendirme sebebiyle ayrılmalarda üniversite yönetim kurulunun bir takvim yılında 60 günü geçmemek üzere belirleyeceği süreler için,
e) Yükseköğretim kurumu rektör ve yardımcılarının bu görevleriyle ilgili yurtiçi geçici görevlendirmeleri ile bir takvim yılında 90 günü geçmeyen yurtdışı geçici görevlendirmelerinde, bu şart aranmaz.
ONÜCÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli hükümler
Madde- 28: Siyasi Partilere Üyelik ve Görev Alma
Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, siyasi partilere üye olabilirler;
yükseköğretim kurumlarındaki görevlerini aksatmamak ve bir ay içinde kurumlarına
bildirmek kaydıyla, siyasi partilerin merkez organları ile onlara bağlı araştırma
ve danışma birimlerinde görev alabilirler. Şu kadar ki, bu durumdaki öğretim
elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Üniversitelerarası Kurul ve Yükseköğretim
Denetleme Kurulu üyesi, rektör, dekan, enstitü, yüksekokul müdürü, meslek yüksekokulu
müdürü, araştırma merkezi müdürü, bölüm başkanı ve anabilim, bilim ve sanat
dalı başkanı olamazlar, onların yardımcılıklarına seçilemezler.
Yükseköğretim kurumları öğrencileri, siyasi partilere üye olabilirler.
Siyasi partilere üye olan öğretim elemanları ve öğrenciler, yükseköğretim kurumları
içinde parti faaliyetinde bulunamaz ve parti propagandası yapamazlar.
Madde -29: Kurumlara Dönüş
a) Bir süre öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra Bakanlar Kuruluna veya Yasama
Organı Üyeliğine seçilenler, bu görevlerde geçirdikleri süreler hesaba katılmak
ve buna göre aylık dereceleri yükseltilmek, meslek ünvan ve sıfatlarını kazanma
ile ilgili hükümler saklı kalmak şartıyla başvuruları halinde bu Kanun hükümlerine
göre ayrıldıkları Yükseköğretim Kurumuna kadro koşulu aranmaksızın dönerler.
b) Yükseköğretim kurumlarından, mahkeme veya disiplin kararları ile çıkarılanlar
hariç olmak üzere herhangi bir nedenle kendi isteği ile ayrılan öğretim üyeleri,
ihtiyaç duyulması üzerine bu Kanun hükümleri çerçevesinde kadro koşulu aranmaksızın
ilgili mevzuat hükümlerini sağlayarak uygun yönetim kurulu kararı ile tekrar
ayrıldıkları yükseköğretim kurumlarına dönebilirler.
c) Yükseköğretim Üst Kuruluşları başkanlık ve üyeliklerine, rektör ve dekanlıklara
yükseköğretim kurumları ile bir kamu görevinde iken seçilenlerden, süresini
tamamlayarak ayrılanların, bu görevlerinde geçirdikleri süreler hesaba katılmak
ve buna göre aylık ve dereceleri yükseltilmek suretiyle meslek, ünvan ve sıfatları
dikkate alınarak ayrıldıkları tarihten itibaren kendi kurumlarına boş kadro
koşulu aranmaksızın dönüşleri yapılır.
Madde- 30: Oylama ve Seçim
Bu kanunda geçerli jüri, komisyon ve kurullarda her üye oyunu kabul veya ret
şeklinde vermekle yükümlüdür. Her türlü seçimde oylama işlemi gizli yapılır.
Bütün genel kurullarda toplantı yeter sayısı aksi belirtilmedikçe, kurul üye
tamsayısının yarısından bir fazlasıdır. Yürütme kurullarında ise toplantı yeter
sayısı kurul üye tam sayısının üçte ikisidir.
Kurullarda kararlar toplantı yeter sayısının yarıdan bir fazlasının kabul oyuyla
alınır. Bunun sağlanmadığı hallerde başkanın oyu iki sayılır, başkan oyunu en
son kullanır. Her kurul üyesi katıldığı toplantılarda uhdesinde birden fazla
görev bulunsa dahi her oylamada yalnız bir oy kullanma hakkında sahiptir.
Seçimler, seçmen listesiyle birlikte on gün öncesinden ilgili yükseköğretim
kurumları içindeki panolara asılmak ve kurum web sayfasında yayınlanmak suretiyle
ilan edilir. Seçmenlere; seçimin yeri, tarihi ve saati ayrıca yazılı olarak
bildirilir. Bu kanunda belirtilen kurul ve organların seçimlerinde oy pusulasına
sadece bir adayın ismi yazılır ve oylamalar gizli yapılır.
Bu Kanundaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, oyların eşitliği halinde seçimler
bir tam gün sonra yenilenir ve devamı durumunda turlara devam edilir.
Madde- 31: Özlük Hakları, Siciller ve İzinler
A) Özlük Hakları
Üniversite öğretim elemanları ve üst kuruluşları ile üniversitelerdeki memur
ve diğer görevlilerin özlük hakları için bu kanun, bu kanunda belirtilmeyen
hususlar için Üniversite Personel Kanunu, Üniversite Personel Kanununda bulunmayan
hususlar için ise genel hükümler uygulanır.
B) Siciller
Yükseköğretim kurum ve kuruluşları ile üst kuruluşlarda görev alan öğretim elemanlarının,
memur ve diğer personel ile öğrencilerin sicilleri genel hükümlere ve Yükseköğretim
Kurulu tarafından hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre tutulur ve uygulanır.
C) İzinler
Öğretim elemanları yıllık izinlerini, normal olarak, öğrenime ara verilen zamanlarda
kullanırlar. Bunların diğer izinleri ile Yükseköğretim üst kuruluşları personelinin
ve yükseköğretim kurumları memurlarının izin işleri 657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu hükümlerine göre yürütülür.
Rektör iznini Yükseköğretim Kurulu Başkanından, diğer yöneticiler ise bir üst
makamdan alırlar.
Yükseköğretim kurumlarında ve üst kuruluşlarda görevli bütün personel bağlı
olduğu ilk disiplin amirinin izniyle görevi başından ayrılabilir.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Vakıf Yükseköğretim Kurumları
Madde- 32: Vakıf Yükseköğretim Kurumları
A) Kuruluş: Vakıflar; kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla ve malî ve idarî hususlar dışında akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden bu Kanunda gösterilen esas ve usullere uymak kaydıyla en az iki fakülte ve bir meslek yüksekokulundan oluşan üniversite kurabilirler.
Vakıflar bir yükseköğretim kurumuna bağlı olmaksızın, ekonominin ihtiyaç duyduğu alanlarda yüksek nitelikli işgücü yetiştirmek amacıyla, bu Kanun hükümleri çerçevesinde kalmak şartıyla meslek yüksek-okulu kurabilir. Kurulacak meslek yüksekokullarına, meslekî ve teknik eğitim bölgesinde gereksinim duyulması esastır.
Askerî ve emniyetle ilgili eğitim kurum veya birimleri vakıflar tarafından açılamaz.
Bir vakıf yükseköğretim kurumu kurulabilmesi için aşağıda belirtilen belgelerin Yükseköğretim Kuruluna sunulması gerekir.
a) Kurulacak yükseköğretim kurumunun bina, araç, gereç ve diğer maddi yapıları
ve malzemelerinin hazır bulunduğunu veya bunların sağlanması için yeteri kadar
bir meblağın tahsis edildiğini gösterir belge,
b) Kurulacak yükseköğretim kurumunun üç yıllık her çeşit işletme ve diğer cari
masraflarının en az %50'sini karşılayacak bir paranın, malın, ekonomik değeri
olan bir hakkın veya gelirin mevcut olduğunu ve buna tahsis edildiğini gösterir
belge,
c) Kurulacak yükseköğretim kurumunun ve bunlara bağlı birimlerin adlarını bildiren
belge ile kurumun eğitim-öğretim, mali ve idari konularda uygulayacağı esasları
gösteren taahhüt belgesi,
d) Vakıf yükseköğretim kurumunun, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ölçütlere
göre eğitim-öğretim fonksiyonunu yerine getiremeyeceğinin Yükseköğretim Kurulu
tarafından belirlenmesi halinde, bu madde ile yükseköğretim kurumuna tahsis
edilen ve faaliyete geçtikten sonra edinilen tüm menkul, gayrimenkul ve haklar
ile öğrencilerini devir alacak bir Devlet Üniversitesinin taahhüdü.
Yükseköğretim Kurulu, belgeler üzerinde gerekli incelemeleri yaptıktan sonra, kurulacak yükseköğretim kurumu hakkında kararını verir ve bu kararını bilgi için Milli Eğitim Bakanlığına sunar.
B) Mütevelli Heyet
Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyeti üyeleri vakıf yönetim organı tarafından dört yıl için seçilir, süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Mütevelli heyeti üyelerinin yaş sınırlaması hariç, Devlet memuru olma niteliklerine sahip bulunmaları ve en az üçte ikisinin lisans düzeyinde yüksek öğrenim görmüş olması gerekir. Mütevelli heyeti üyeleri kendi aralarından bir başkan seçer. Rektör görevine devam ettiği sürece mütevelli heyetin tabii üyesi olup, kendisi ile ilgili konularda toplantıya katılamaz ve mütevelli heyet başkanı seçilemez.Rektör dışındaki üniversite öğretim elemanları ve çalışanları mütevelli heyette görev alamaz. Mütevelli heyet üyeliğine görevlendirilen ve ayrılanların isimleri mütevelli heyet başkanı tarafından en kısa sürede Yükseköğretim Kurulu'na bildirilir.
Mütevelli Heyet yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yönetici ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını ve görevden alınmalarını onaylar. Mütevelli heyet yükseköğretim kurumunun bütçesini onaylar ve uygulamaları izler.
Mütevelli heyetin toplantı nisabı ve karar alınması ile ilgili hususlarda bu Kanunun ilgili maddesi hükmü uygulanır.
Vakıf üniversitesi rektörü, Yükseköğretim Kurulu'nun olumlu görüşü alındıktan sonra mütevelli heyet tarafından önerilen iki aday arasından Cumhurbaşkanınca atanır. Rektörün görev süresi 4 yıldır. Süresi sona erenler aynı yöntemle yeniden atanabilir.
Mütevelli heyeti, mütevelli heyet tarafından hazırlanan yönetmelik hükümlerine göre diğer görevleri yürütür.
C) Mali İşler
Kurulacak yükseköğretim kurumu, vakıf tüzel kişiliği dışında ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olur ve bu kurumun gelirleri, geçici olarak dahi hiçbir surette vakıf mamelekine ve hesaplarına intikal ettirilemez. Vakıf yükseköğretim kurumunun ita amiri rektördür.
Vakıf yükseköğretim kurumuna doğrudan doğruya bağış, yardım ve vasiyet yapılabilir.
Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumları, bu Kanunun ilgili maddesinde yer alan mali muafiyet, istisna ve kolaylıklardan aynen istifade ederler ve bunlar emlak vergisinden muaf tutulurlar.
Vakıf üniversitelerinde görevli öğretim elemanları, bilimsel çalışma yapmak ya da bilimsel çalışmalara katılmak amacıyla yurt dışına gidiş gelişlerinde Devlet üniversitelerinde görevli olan öğretim elemanlarının haklarına sahiptir. Vakıf Yükseköğretim kurumlarının, bağış ve diğer şekillerde iktisap edecekleri taşınmaz mallar tapuda yükseköğretim kurumlarının tüzel kişilikleri adına kaydedilir.
D) Organlar ve öğretim elemanları
Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarındaki akademik organlar, Devlet yükseköğretim kurumlarındaki akademik organlar gibi düzenlenir ve onların görevlerini yerine getirir. Öğretim elemanlarının nitelikleri ve çalışma esasları Devlet yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanlarının nitelikleri ve çalışma esasları bu kanunda belirtilen hükümlere tabidir. Devlet yükseköğretim kurumlarında çalışmaları yasaklanmış veya disiplin yoluyla bu kurumlardan çıkarılmış kişiler, vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alamazlar. Vakıf yükseköğretim kurumlarında emekli öğretim üye ve yardımcılarının yaş sınırı 72'dir.
E) Tabi Olunacak Hükümler ve Akademik Değerlendirme
Vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim-öğretim esasları, öğretim süreleri ve öğrenci hakları ile ilgili hususlar bu Kanun hükümlerine tabidir. Öğrencilerden alınacak ücretler, yükseköğretim kurulunun uygun görüşü alınarak mütevelli heyeti tarafından tespit edilir.
Vakıflar tarafından kurulacak yükseköğretim kurumları, Devlet üniversitelerinde olduğu gibi öz değerlendirme raporlarını Yükseköğretim Kuruluna sunar. Vakıf yükseköğretim kurumlarının akademik konuları hakkında bu Kanunda özel düzenlemeye yer verilmeyen hususlar, Devlet üniversitelerinin tabi olduğu hükümler göz önüne alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından düzenlenir.
Vakıflarca kurulacak Yükseköğretim kurumunda akademik kurul, senatoların; yönetim kurulu, yükseköğretim kurumu yönetim kurulunun; Rektör, Devlet yükseköğretim kurumu rektörlerinin yetkisini kullanır ve görevlerini yapar.
Sadece vakıflarca meslek yüksekokulu kurulduğunda buraya ait kurallar ve yetki düzenlemesi yükseköğretim kurulu tarafından belirlenir.
Öğrenci hakları ve disiplin ile ilgili işlemlerde bu Kanunda öngörülen esaslar uygulanır.
F) Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi veya Eğitim Faaliyetlerinin Durdurulması
Vakıflarca kurulacak Yükseköğretim kurumlarında beklenen eğitim-öğretim düzeyinin yetersizliğinin Yükseköğretim Kurulunca tespit edilmesi ve durumun düzeltilmesi için gerekli uyarı ve önerilerin sonuçsuz kalması halinde bu kurumun faaliyeti Yükseköğretim Kurulunca durdurulur.
Vakıf tüzel kişiliğinin herhangi bir şekilde sona ermesi halinde; vakıf yükseköğretim kurumu tüzel kişiliği devam eder ve vakıf tarafından yükseköğretim kurumu tüzel kişiliğine tahsis edilen her türlü taşınır ve taşınmaz mal, araç-gereç, malzeme, para ve ekonomik değeri olan haklar yükseköğretim kurumunun mülkiyetine geçer. Bu durumda, vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyeti üyeleri ile yükseköğretim kurumu yöneticilerinin seçilmesi yetkisi, Yükseköğretim Kurulunun görüşü dikkate alınarak Vakıflar Genel Müdürlüğünce vakıf üniversitesi kurabilme niteliklerini haiz bir başka vakfa devredilir. Bu maddeye istinaden yapılacak devir işlemleri vergi kanunları yönünden, Kurumlar Vergisi Kanununun 37-39 uncu maddelerine göre yapılan devir hükmündedir. Vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyetlerinin durdurulması halinde durdurulma süresince, kapatılması halinde ise temelli olarak kurumun idaresi ile taşınır ve taşınmaz mal varlığı; eğitim ve öğretimi sürdürmek veya tamamlamak üzere, yükseköğretim kurumu kuruluşunda taahhütte bulunan Devlet yükseköğretim kurumunun vesayetine verilir.
G) Devlet Yardımı
Vakıflar tarafından kurulmuş yükseköğretim kurumlarının giderlerine katkıda bulunmak amacıyla; bütçede yer alan ödenekle sınırlı olmak üzere; ilgili vakıf yükseköğretim kurumunun müracaatı, Yükseköğretim Kurulunun görüşü ve Milli Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Maliye Bakanlığınca Devlet yardımı yapılır.
Yapılacak Devlet Yardımı: Devlet yükseköğretim kurumlarına o yıl tahsis edilen toplam bütçe ödeneklerinin örgün öğrenci sayısına bölünmesiyle elde edilen tutarın, ilgili vakıf yükseköğretim kurumunda okuyan örgün öğrenci sayısıyla çarpılması sonucu bulunacak miktarın %30unu geçemez. Ancak, bu miktarın üniversitelere dağıtımı: öğrenci seçme ve yerleştirme sisteminde kullanılan sayısal (%50), sözel (%20) ve eşit ağırlıklı (%30) puan türlerinin parantez içinde gösterilen ağırlıklar uygulanarak, üniversitenin toplam örgün öğrenci sayısına göre yapılır. Yükseköğretim Kurulu bu oranları yarısına kadar yükseltmeye veya eksiltmeye yetkilidir. En az iki yıl eğitim-öğretim yapmış olan vakıf üniversiteleri Devlet Yardımı almak amacı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına müracaat ederler.
Vakıf yükseköğretim kurumlarına Devlet yardımının yapılabilmesi için bu kurumların;
a) En az iki eğitim-öğretim yılını tamamlamış olması,
b) Öğrencilerin en az % 15 ine eğitim-öğretim masraflarını karşılayacak düzeyde
tam burs verilmesi,
c) Öğrenci alınan her lisans programı için, öğretim üyesi yetiştirmek amacıyla,
vakıf üniversitelerince seçilerek Yükseköğretim Kurulu tarafından yurt içinde
veya yurt dışında belirlenen üniversitelere yerleştirilen ve izlenen doktora
öğrencilerine, kontenjanı 50'ye kadar olan programlar için bir öğrenciye, 50
ile 100 arasında olan programlar için iki öğrenciye ve kontenjanı 100'den fazla
olan programlar için üç öğrenciye eğitim-öğretim ve diğer masraflarını karşılayacak
düzeyde burs vermesi,
d) Yükseköğretim kurumuna lisans düzeyindeki örgün öğretim programlarında en
az bir eğitim-öğretim yılı sözleşmeli tam gün statüsünde çalışan ( kısmi statüde
görevli, ek ders veya diğer üniversitelerden görevlendirme suretiyle çalışanlar
hariç) öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının, bu esasa göre hesaplanan
tüm Devlet yükseköğretim kurumlarının öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının
ortalamasına eşit veya daha az olması,
e) Üniversitelerarası Kurulca görevlendirilen komisyonca yapılacak değerlendirme
sonucunda; bir önceki yıl sonu itibariyle tespit edilen tanınmış bilimsel dergilerde,
üniversitede en az bir eğitim-öğretim yılı sözleşmeli tam gün statüsünde çalışan
(kısmi statüde görevli, ek ders veya diğer yükseköğretim kurumlarından görevlendirme
suretiyle çalışanlar hariç) öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı bakımından,
bu esasa göre sıralanan tüm Devlet yükseköğretim kurumlarının ilk yarısına girecek
durumda olması,
f) Öğrenci seçme ve yerleştirme sisteminde sayısal, sözel ve eşit ağırlığa göre,
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine o yıl yerleştirilen örgün öğretim öğrencileri
arasında ilk %5'e giren öğrenci almış olması ve üniversitenin örgün öğretim
programlarına o yıl yerleştirilen toplam öğrenci sayısı ile her bir puan türünün
ikinci fıkrada belirtilen göreceli önemini yansıtan ağırlıkları dikkate alınarak
yapılan değerlendirmede, bu esasa göre sıralanan tüm Devlet yükseköğretim kurumlarının
ilk yarısına girmesi,
Şartlardan asgari (a), (b), (c) ve (d) bentlerini yerine getirmeleri gerekmektedir.
Buna göre, ikinci fıkrada belirtilen miktarın;
- (a), (b), (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde sayılan tüm şartları yerine getiren
vakıf yükseköğretim kurumlarına tamamına kadar,
- Asgari şartlardan (a), (b), (c) ve (d) bentlerinin yanı sıra (e) ve (f) bentlerinden
birini yerine getiren vakıf yükseköğretim kurumlarına % 80'ine kadar,
- Sadece asgari şartları yerine getiren vakıf yükseköğretim kurumlarına % 60'ına
kadar,
Devlet yardımı verilir. Asgari şartları yerine getiremeyen vakfı yükseköğretim kurumlarına Devlet yardımı yapılamaz.
Bu maddede belirtilen azami ve asgari düzeyler arasında yer alan vakıf yükseköğretim kurumlarına yapılacak yardım miktarı, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılacak değerlendirme esas alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilir. Vakıf yükseköğretim kurumlarına yapılacak yardım her yılın en geç Ekim ayı sonuna kadar iki eşit taksit halinde ödenir.
Yardım alan vakıf yükseköğretim kurumu her yıl Nisan ayı sonuna kadar bir önceki yılın gelir ve giderlerini Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim Kuruluna göndermek zorundadır.
Bu maddelerin uygulanmasıyla ilgili olarak vakıf yükseköğretim kurumlarından her türlü belge ve bilgiyi isteyene ve gerektiğinde merkez denetim elemanları vasıtasıyla denetim ve inceleme yaptırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Madde- 33: Devlet Yükseköğretim Kurumlarının Vakıf Yükseköğretim Kurumu veya Meslek Yüksekokulu Kurması
Devlet yükseköğretim kurumları, adlarını taşıyan vakıfları aracılığıyla bu kanundaki hükümlere tabi olmak üzere vakıf yükseköğretim kurumu veya Meslek Yüksekokulları kurabilirler.
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
Madde- 34: Yönetmelik
a) Aşağıdaki hususlar Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle
düzenlenir
b) Aşağıdaki hususlar Üniversitelerarası Kurul tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle
düzenlenir:
c) Aşağıdaki hususlar Yükseköğretim kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle
düzenlenir:
Madde- 35: Yürürlükten Kaldırılan Kanun ve Hükümler
Madde- 36: Geçici Maddeler
Madde- 37: Yürürlük
Bu Kanun Resmi Gazetede yayınlandığı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde- 38: - Yürütme
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.