Dolar tuzağına düşmedik
Döviz kredisi kullananların 3 haftalık zararı yüzde 20'ye ulaştı. Önceki krizlerden ağzı yananların dövizden kaçması hasarı azalttı
Son üç haftada piyasalarda yaşanan dalgalanmanın tüketici
kredileri üzerindeki etkisi de büyük oldu. Faizlerin yükselmesi, yeni kredi
almayı düşünen birçok tüketicinin bu kararını ertelemesine, biraz daha önünü
görmek istemesine neden oldu. Ancak bu dalganın en çok vurduğu kesim döviz cinsi
konut kredisi kullananlardı. Dolar, YTL karşısında son üç haftada yüzde 16 değer
kazanırken, sepet bazında dövizin artışı yüzde 20'ye ulaştı. Bu da döviz cinsi
kredi alanların maliyetinin yüzde 16 ile yüzde 20 arasında yükseldiği anlamına
geliyor. Yani dövizle kredi el yaktı.
Tuzağa düşmedik
Ancak önceki kriz dönemlerinde döviz cinsi borçlardan ağzı yanan Türk halkı, bu
kez dövizin tuzağına düşmedi. Özellikle dalgalı kura geçiş sonrasında döviz
cinsi kredilerden uzak duran tüketiciler, son dalgalanmada bu tutumlarının
karşılığını almış oldu.
Son ekonomik krizin hemen öncesinde 2000 yılının Haziran ayına bakıldığında,
yabancı para cinsi kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde 11.7
düzeyinde bulunuyordu. Sabit kur uygulamasının da etkisiyle Türk halkı dövizle
borçlanmaktan çekinmiyordu.
Krizin hemen ardından 2001 yılında bu oran yüzde 7.1'e gerilerken, sonraki
yıllarda da trend değişmedi. Dövizli kredilerin toplam tüketici kredileri
içindeki payı 2002'de yüzde 5.8'e, 2003'te yüzde 4.6'ya, 2004'te ise yüzde
4.6'ya geriledi.
Kredilerin tavan yaptığı 2005 yılına gelindiğinde tüketici kredilerinin toplam
tutarı 28.4 milyar YTL düzeyine yükselmişti.
Bu kredilerin içinde döviz cinsi kredilere bakıldığında ise rakam sadece 1.3
milyar YTL, o dönemin döviz kuruna göre yaklaşık l milyar dolarda kalmıştı.
Yabancı para cinsi kredilerin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde
11.7'den yüzde 4.5'e gelmişti.
Büyük gerileme
Bu yılın Mayıs ayına gelindiğinde ise tablo daha da değişti.
Kullanılan toplam 38.7 müyar YTL'lik tüketici kredisinin içinde döviz cinsi
kredileri sadece 1.45 milyar YTL oldu. Yani toplam tüketici kredileri içinde
döviz cinsi kredilerin payı yüzde 3.7'ye kadar geriledi.
Döviz kredisi alıp kârlı çıkan tek kesim ise kurların gerilemeye başladığı 2002
sonrasında döviz cinsi kredi alıp bunu son dalgalanma öncesi kapatmayı
başaranlar oldu. Bu dönemde kredi alanlar, kurların gerilemesi nedeniyle büyük
avantaj sağladı. Ancak kısa süre önce kurlara güvenerek dolarla kredi alanların
zararı büyük oldu.
Bankalarda döviz kredisi talebi durdu
Bankacılar özellikle piyasalardaki son dalgalanmanın ardından döviz cinsi
kredilere olan talebin durma noktasına geldiğini ifade ediyor. Bankacılar,
yabancılar ya da dövizle ücret alan Türk tüketiciler dışında döviz cinsi kredi
talebinin hemen hemen hiç olmadığını belirtiyor. Banka yöneticileri,
"Faizlerdeki hareketlilik, tüketici kredilerinin genelinde de bir düşüşe neden
oldu. Ancak döviz cinsi kredilerde neredeyse "yaprak kıpırdamıyor " şeklinde
görüş bildiriyor. Bazı tüketicilerin dövizle aldıkları kredileri YTL'ye çevirme
yönünde talepleri olduğu da kaydediliyor. Dalgalanma öncesinde günde binin
üzerinde tüketici kredisi talebi gelirken, bu rakamın 200lere kadar gerilediği
ifade ediliyor. Konutlarını dövizle satmak isteyenlerin de fiyat düşürdüğü
belirtiliyor.
vatan