Liselilerin % 74'ünün geleceğini aileleri belirliyor
GENÇLERİN % 74'Ü LİSE SEÇİMİNDE EBEVEYNLERİNİ DİNLİYOR
Uğur Kariyer Merkezi tarafından 2005 yılında yapılan araştırmaya göre, gençlerin % 74'ü lise seçimini ebeveynlerinin isteği doğrultusunda yapıyorlar.
Dünyada kariyer planlama çalışmaları okul öncesinden itibaren başlamaktadır. Bir çok ülkede ana okullarına giden çocukların yetenek ve becerilerini keşfetmeye ve onları daha da güçlendirmeye dayalı programlar uygulanmaktadır. Ülkemizde ise son birkaç yıla kadar kariyer planlama kavramı meslek ve üniversite seçimi ile sınırlıydı. Öğrenciler ÖSS'ye girdikten sonra ilk defa tercihler döneminde bu kavram ile karşı karşıya geliyorlardı. Üniversiteye yerleşme sisteminin lise türü ve lisede seçilen alanlar üzerine kurulmasıyla birlikte , kariyer planlama süreci ülkemizde lise tercihlerinde de sık sık dile getirilen bir ifade olmaya başladı.
Uğur Kariyer Merkezi tarafından 2005 yılında yapılan bir araştırmaya göre ülkemizde gerçekçi kriterler doğrultusunda meslek seçimi yapan kişilerin sayısı oldukça az. Üniversite mezunu çalışanlar arasında yapılan araştırmada meslekleri araştırarak bilinçli seçim yapan kişilerin oranı %18. Araştırmaya katılan kişiler, meslek seçimlerini yaparken genellikle ailelerin istedikleri meslekleri, popüler olan meslekleri seçtiklerini ya da ailelerinin mesleklerini devam ettirdiklerini iletmiştirler.
Ayrıca araştırmaya katılan kişilere iş hayatlarından memnun olup olmadıkları sorulmuş ve sadece %22'si işlerinden memnun olduklarını iletmişlerdir. Araştırma sonuçlarına göre, araştırmaya katılanların % 68'i kariyer planlama kavramı ile ilk kez üniversite yıllarında ya da iş yaşamlarında tanıştıklarını ifade etmişlerdir.
Katılımcıların % 74 ise lise seçimini ebeveynlerinin isteği doğrultusunda yaptıklarını ortaya koymuşlardır.
Baba mesleğinden dönüş
İnsanlar geçmişte ailelerin yaptığı meslekle anılırlardı. Meslek aynı zamanda ailenin lakabı haline gelmişti. Çünkü ailenin yaptığı iş babadan oğula geçerdi. Çocuklar küçük yaştan itibaren hafta sonları babalarının yanında çalışırlardı. Küçük yaşta çocuk o mesleği öğrenir daha sonra baba işi bırakınca çocuklar devam ederdi. Meslek seçimi, kariyer planlama kavramlarına gerek yoktu. Daha çocukken yol belliydi. Üniversite eğitimi gerektiren meslekler için bile bu durum aynıydı. Doktor babanın muayenehanesini doktor oğul devralır, avukat babanın ofisine genç avukat olan oğlu ortak olurdu. Baba mesleğini devam ettirmek çocukların en önemli kariyer planıydı.
Günümüzde ise kariyer planlama farklı aşamalardan oluşmaktadır. Kariyer Planlama olarak adlandırılan bu süreç kendimizi ve iş dünyasını tanımak ve öğrenmek, bu bilgiler ışığında uygun meslek seçimleri yapmaktır. Uygun meslek seçimlerini yapabilmek için lise tercihlerini yaparken dikkatli olunmalı, lise seçiminin sadece belirli bir süreyi değil tüm yaşamınızı etkileyeceği unutulmamalıdır.
Lise tercihlerinizi yapmadan önce kariyer planlama hakkında bilgi edinmeniz daha sağlıklı tercihler yapmanıza yardımcı olacaktır. Unutulmamalıdır ki, doğru lise seçimi, doğru meslek seçimi ve dolayısıyla mutlu bir yaşam için ilk ve en öenmli adımdır.
Kariyer planlama gelecekte iş dünyasından beklentilerinizi karşılayabilmek için bir anahtardır. Yaşamdan istediklerimizi elde edebilmek için bir şanstır. Size uygun olan mesleklere odaklanabilmek için uygun lise tercihleri yapmanıza yardımcı olur. Kariyer planlama; kendinizi tanımanızı ve değerlendirmenizi sağlar.
Kendinizi tanıyarak başlayın!
İdeal çalışma ortamınız hakkında düşünün: Hangi mesleklerin genel özellikleri hakkında neler düşünüyorsunuz, hangilerini seviyor, hangilerini istemiyorsunuz? Bazı örnekler:
Yaratıcı olmak, Stres altında çalışabilmek, Karar vermek, Farklı görevlerde çalışmak, Toplum için çalışmak, Açık ortamlarda çalışmak Kendi becerileriniz ve deneyimlerinizin farkında olun. Sahip olduğunuz beceriler üzerine düşünün.İlgi ve becerilerinizİ belirlemede psikolojik testler ve envanterler de size yardımcı olacaktır. Kariyer Eğilim Testi (KET ) bu konuda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de en çok kullanılan testtir ve ülkemizde şu ana kadar 146.000 bin kişi yararlanmıştır.
Meslekleri tanıyın!
İnsanları bilgi kaynakları olarak değerlendirin. Akademisyenler, kariyer danışmanları, meslekte çalışanlarla, yakın çevrenizdeki kişilerle meslekler hakkında konuşun. Böylece farklı meslekler hakkında ve farklı kaynaklardan bilgi edinebilirsiniz. Bu kişilere mesleklerin gerektirdiği beceriler, iş ortamları, iş bulma imkanları hakkında sorular sorabilirsiniz.
Yazılı ve on-line kaynakları kullanın. Mesleklerle ilgili kitaplar, Internet'te bulunan meslekleri tanıtıcı kaynakları okuyun. Tercih edeceğiniz liselerden mezun olduktan sonra hangi bölümleri tercih edebileceğinizi araştırın.
Kendinizi sınırlamayın. Sadece belli okullara ve mesleklere üzerine odaklanmayın. Araştırmalarınızı yaparken becerilerinizi de göz önüne alın. Pek çok becerinizi birden fazla meslekte kullanabilirsiniz.
'Okullar hakkında bilgi edinmelisiniz'
Geçen yıl OKS'de başarılı olmuş öğrencilere tercihlerini nasıl yaptıklarını ve bu yıl tercih yapacak öğrencilere neler önerdiklerini sorduk
Anıl Balkan - OKS 2005 Türkiye 1.'si Özel Bahçeşehir Lisesi
Okul tercihimi yaparken öncelikle gideceğim okulun Atatürk ilkelerine gönülden bağlı olmasına dikkat ettim.Okulumun Amerika'da tahsil imkanının olması, teknolojiyi yakından takip edip öğrencilerine sunabilmesi, gelişmeye ve yenileşmeye açık olması, öğretmen kadrosunun son derece başarılı ve deneyimli oluşu, yabancı dil eğitiminin üst düzey oluşu, sosyal ve kültürel faaliyetlere önem vermesi tercihimde etkili olan faktörlerdir. Ailem bana yol göstermekle beraber asıl kararı her zaman bana bıraktılar. Verdiğim kararda da ailemin olumlu görüşü büyük etken oldu.
Tercih yapacak arkadaşlarıma düşündükleri okulları gezip görmelerini, okul hakkında bilgi edinmelerini, burs imkanlarını araştırmalarını öneririm. Ben yaptığım tercihten çok memnunum. İsterim ki her öğrenci böyle imkanlardan faydalanabilsin.
Yiğit Yarımbaş - OKS 2005 Türkiye 2.'si Özel Bahçeşehir Lisesi
Öncelikle gideceğim okulda rekabet ortamının olması çok önemliydi. Daha sonra okulun imkanları ve bana sağlayabileceği çeşitli sosyal aktiviteler etkili oldu. Bu okulu benim okuyacak olmam ve geleceğimin bana ait olmasından dolayı ailem vereceğim her türlü karara saygı duyacağını söyledi.Bence lise, ilköğretimden üniversiteye geçişte sadece bir adımdır.
Bu yüzden liseler, eğitimde kalitenin yanı sıra öğrencinin ilerdeki meslek hayatında daha aktif bir konuma sahip olmasını sağlamalıdır. Öğrenciler gitmek istediği okulları çok iyi araştırmalı, eğer özel okulsa okulun genel başarısının yanı sıra içinde yer alacağı sınıftaki öğrencilerin OKS'deki başarısını dikkate almalılar. Ailesinden ayrı kalamayacaklara kendi illeri içinde bir okulu tercih etmesini öneririm.
Betül Bayraktar 2005 OKS Türkiye 136.'sı Robert Koleji
Benim OKS' ye girdiğim sene tercihler sınavdan önce yapılıyordu ve özel okullara girmek için ayrı bir sınav vardı. Bu, şimdiki sisteme göre daha karmaşıktı ve tercih döneminde çalışmalarımız tam olarak bitmediği için sınavımızın nasıl geçeceği konusunda da bir fikrimiz olmuyordu. Bu nedenle tercihlerimi yaparken her türlü ihtimali göz önünde bulundurdum ve çok yüksek puanlı okulların yanı sıra düşük puanlı okulları da yazdım. Tercihlerimi yapmadan önce o okullarda okuyan ya da mezun olmuş kişilerle görüştüm ve okulların eğitimi hakkında bilgi aldım. Ailem bütün sınav dönemi boyunca olduğu gibi tercihlerimi yaparken de beni destekledi ve özellikle ablam kendi tecrübelerini benimle paylaşarak en doğru seçimi yapmamı sağladı. Şu anda Robert Kolej'de okuyor olmamı ona borçluyum.
OKS' ye giren bir öğrencinin lise eğitiminden ne beklediği tamamen onun gelecekle ilgili planlarına bağlı. Eğer doktor olmak istiyorsa fen alanında ona araştırma imkanları sunacak bir okula gitmesi daha doğru olur. Özel bir okulu tercih edecek olan öğrencilerin beklentileri ise daha farklı olmalı. Çünkü özel okullar dışarıdan sanıldığı kadar kolay değil ve hatta birçok okula göre dersler daha zor. Öğrencilerin seçtikleri lisenin eğitiminden ilk beklentisi; kendilerini üniversitede girmek istedikleri bölümle ilgili hazırlayabilecek olmasıdır. Ayrıca seçtikleri bu lisede öğrencilerin bireysel gelişimlerine katkı sağlayacak imkanlar bulunmalıdır.
Tercih yaparken önce isteklerini göz önünde bulundurmalılar. Puanı yüksek diye gittikleri okul aslında onlara uygun olmayabilir ve ilerde zorlanabilirler. Bu nedenle okuldaki ya da dershanedeki rehberlik öğretmenleriyle iş birliği içinde olmalılar. Seçecekleri okulların evlerine olan uzaklığını bile hesaba katmalılar çünkü yolda geçirecek zaman onlar için kayıp olur. Bunun yanı sıra eve yakın diye seçilen bir okulun da eğitimi yeterince iyi olmayabilir. Kısacası bütün ihtimalleri teker teker değerlendirmeli ve tercihlerini bu doğrultuda yapmalılar.
Gökcan Aman- OKS 2005 Türkiye 1804.'sü Kabataş Anadolu Lisesi
Tercihlerimi yaparken özellikle okulların başarısına dikkat ettim. ÖSS'de elde ettikleri başarıya yani kaç öğrencisini üniversiteye yerleştirdiğine dikkat ettim. Ayrıca okulların eşit-ağırlık ve sayısal alanlardaki başarılarını kontrol ettim. Bu yıl liseye başlayacak olan öğrenciler daha yoğun bir çalışma temposuna gireceklerini unutmamalılar.
Bu yüzden OKS'ye hazırlanırken oluşturdukları çalışma temposunu devam ettirsinler. Yeni ve zor konular öğrenmeye başlayacaklar. Üniversiteye hazırlık için lisenin başlangıcından itibaren sistemli bir şekilde hazırlanmaları gerekecek.
Bu yıl tercih yapacak olan arkadaşlar puanlarını dikkate alsınlar. Sadece yüksek puanlı okulları tercih etmesinler. Tercih listelerinin sonlarına daha düşük puanlı olan okulları da eklesinler. Ama en önemlisi kendi kişiliklerine uygun tercihler yapsınlar.
Sorularınızı yanıtlıyoruz
OKS'ye girdim. Hangi okulları tercih edebilirim?
Resmî ve Özel Fen Liselerine, Sosyal Bilimler Liselerine, Anadolu Liselerine, Anadolu Teknik Liselerine, Anadolu Meslek Liselerine, Anadolu Öğretmen Liselerine, Anadolu İmam-Hatip Liselerine, İstanbul Validebağ Anadolu Sağlık Meslek Lisesine, Sağlık Meslek Liselerine, Adalet Meslek Liselerine, Anadolu Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi, Anadolu Tarım Meslek Liseleri ve Tarım Meslek Liselerine Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınav sonucuna göre öğrenci yerleştirilecektir.
Fen lisesi tercihi yapmak için hangi şartlar gerekiyor?
2005-2006 öğretim yılında ilköğretim okullarının 8. sınıflarında öğrenim gören öğrencilerden; 6. ve 7. sınıflarda Türkçe, Matematik ve Fen Bilgisi derslerinin her birinin yılsonu notu en az "orta" ve bu derslerin yılsonu notlarının ağırlıklı ortalaması en az "4.00" olanlar fen liselerine başvurabilirler.
Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Güzel sanatlarda öğrencileri araştırıcı ve geliştirici çalışmalara yöneltmek, uygulama yapabilecek yaratıcı kişiler olarak yetiştirmek, sanat eserleri hakkında bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmayı amaçlar. Mezun olan öğrenciler genellikle güzel sanatlar fakülteleri ve devlet konservatuarlarını tercih ederler.
Milliyet