Memurlar için, doğuma bağlı yeni haklar

Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından Ocak ayı içinde açıkladığı reform paketindeki düzenlemeleri hayata geçirecek olan yasal düzenleme taslağı, 26 Ocak 2015 tarihi itibariyle Meclise sunuldu.

Memurlar.net olarak tasarının memurlara yönelik kısımlarını 9 başlıkta inceleyeceğiz.

DOĞUM İZİNLERİ, ÜCRETSİZ OLARAK KAZANILMIŞ HAK AYLIĞI DERECE VE KADEMESİNDE DEĞERLENDİRİLECEK

Bayan memurlara verilen aylıksız izinlerin, kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi için 36/C maddesine şu ekleme yapılmaktadır.

"8- 108 inci maddenin (B) fıkrası uyarınca kullanılan aylıksız izin süreleri, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir."

Bu düzenleme sadece kazanılmış hak aylığı içindir.

ERKEN DOĞUMDA, ARADAKİ SÜRE, DOĞUM SONRASINA EKLENECEK

Hali hazırdaki düzenlemeye göre, erken doğumlarda, sadece kullanılamayan analık izin sürelerinin doğum sonrası izinlere eklenmesine dair bir düzenleme bulunmaktadır. Getirilen yeni düzenlemeyle, 8 haftalık analık izin süresinden önce gerçekleşen erken doğumlar için da düzenleme yapılmıştır. Konuya dair düzenleme şu şekildedir:

657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (A) fıkrasına beşinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.

"Doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda ise, doğumdan analık izninin başladığı tarihe kadarki süre doğum sonrası analık iznine ilave edilir."

EVLAT EDİNİLEN ÇOCUK İÇİN ANALIK İZİN HAKKI VERİLİYOR

657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (A) fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

"Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşlerine, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta süre ile izin verilir. Bu izin evlatlık karan verilmeden önce çocuğun fiilen teslim edildiği durumlarda da uygulanır."

DOĞUM YAPAN ANNEYE YARIM GÜN MESAİ

Yeni bir düzenleme olarak doğum yapan anneye yarım gün mesai hakkı getirilmektedir. Buna göre, ilk doğumda 2 ay, 2. doğumda 4 ay ve sonraki doğumlarda ise 6 ay boyunca yarım mesai yapma hakkı verilmektedir. Memurun günlük çalışma süresi 8 saattir. Bu düzenlemeye göre 4 saat mesai yapmak hakkı verilmektedir. Ancak bu hak hemen analık izni sonrasında kullanılmalıdır.

657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesine (E) fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fikra eklenmiş, mevcut (F) fıkrası (G) fıkrası şeklinde teselsül ettirilmiştir

"F) Doğum sonrası analık izni süresi sonunda kadın memur, isteği halinde süt izni verilmeksizin ve çocuğun hayatta olması kaydıyla birinci doğumda iki ay, ikinci doğumda dört ay, sonraki doğumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışabilir. Çoğul doğumlarda bu sürelere birer ay ilave edilir, çocuğun engelli doğması halinde her durumda bu süre oniki ay olarak uygulanır. Üç yaşım doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memur da isteği üzerine çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren bu haktan aynı esaslar çerçevesinde yararlanır. Memurun çalışacağı süreler ilgili kurum tarafından belirlenir."

DOĞUMA BAĞLI ÜCRETSİZ İZİN HAKKI, YARIM GÜN MESAİ HAKLARINDAN SONRA BAŞLAYACAK

Konuya dair düzenleme şu şekildedir:

MADDE 4- 657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin (B) fıkrasına "analık izni süresinin bitiminden" ibaresinden sonra "veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca verilen izin süresinin bitiminden" ibaresi eklenmiştir.

ÇOCUK 6 YAŞINA GELEN DEĞİN YARIM MESAİ TALEP ETME HAKKI

657'de yapılan bir değişiklik de, anne ve babalara yarım mesai talep etme hakkı verilmesidir. Yukarıda yer verilen düzenleme; 8 haftalık analık izni sonrasında 2, 4 ve 6 ay olarak kullanılan yarım mesai iznidir. Bu izinde ücretler tam olarak ödenir, kesinti yapılmaz.

Buradaki yeni düzenleme ise çocuk 72 aylık oluncaya kadar kullanılabilecek bir izindir. (Okula zorunlu başlama yaşı için tıklayınız.) 6 yaşına kadar verilebilecek olan izinde, ücretler yarım olacaktır. Ayrıca Bakanlar Kurulu Kararıyla hizmet sınıfı ve kadro bazında bir sınırlama yapılacaktır.

Doğum sonrası yarım mesainin nasıl olacağı konusunda detaylar, 657'e eklenecek bir maddeyle düzenlenmektedir. Bu ek madde şu şekildedir:

MADDE 5- 657 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
"Doğum sonrası yarım zamanlı çalışma
EK MADDE 43- Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin veya 104 üncü maddenin (F) fıkrası uyarınca kullanılan iznin bitiminden, eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar olan dönemde, çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilirler. Bu kapsamda yarım zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı çocuk için bir daha bu haktan yararlanmamak kaydıyla izleyen aybaşından geçerli olmak üzere normal zamanlı çalışmaya dönebilir. Bu fıkra hükmünden yararlanan memura, fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç olmak üzere mali haklar ile sosyal yardımlarına ilişkin her bir ödeme unsurunun yarısı esas alınarak ödeme yapılır. Derece yükselmesi ile kademe ilerlemesi, belli görevlere atanma veya terfi süreleri ve 68 inci maddenin (B) bendi uyannca aranan süreler açısından bu şekilde çalışılan dönemdeki hizmet süreleri yarım olarak dikkate alınır. Bunların fiili çalışmaya bağlı ödemeleri hakkında ilgili mevzuat hükümleri uygulanmaya devam olunur. Bu kapsamdaki memurun çalışma saatleri ilgili kurum tarafından belirlenir. Bu fıkra hükmünden, çocuğun ana ve babasının nzasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden daha önceki bir tarih olmamak kaydıyla, aynı tarihler esas alınarak belirlenecek dönem itibanyla evlat edinenler de talepleri halinde yararlanır. Bu hakkın amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde yanm zamanlı çalışma sona erdirilir. Yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak memurlar; hizmet sınıfı, kadro unvam, kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayn ayn belirlemeye Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir."

KANUN ÇIKTIĞI SIRADA DOĞUMA BAĞLI ÜCRETSİZ İZİN KULLANANLAR DA, DERECE VE KADEMEDEN YARARLANACAK

Düzenlemeyle, doğuma bağlı olarak aylıksız izin kullananların bu sürelerinin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi hakkı verilmişti. Bu haktan, şuan ücretsiz izin kullanmakta olanlar da yararlanacak.

MADDE 6- 657 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 42- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte 108 inci maddenin (B) fıkrası kapsamında aylıksız izin kullananlar da, kalan izin süreleri bakımından 36 ncı maddenin "Ortak Hükümler" bölümünün (C) fıkrasının (8) numaralı bendi hükmünden yararlandırılır."

YARIM MESAİ ESKİ DOĞUMLARA UYGULANMAYACAK

Gerek analık izni sonrasında tam maaş verilen 2, 4 ve 6 aylık sürelerdeki yarım mesai, gerekse de çocuk 6 yaşına gelene değin hem anne hem de baba tarafından talep edilebilecek yarım mesai hakkı, kanun yürürlüğe girdikten sonraki doğumlar için geçerli olacaktır.

MADDE 6- 657 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 42-...
104 üncü maddede yapılan değişiklikler ile ek 43 üncü madde hükümleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra gerçekleşen doğum, evlat edinme ve erken doğumlar hakkında uygulanır."

DOĞUM YARDIM ÖDENEĞİ KALDIRILIP YENİ DÜZENLEME GETİRİLİYOR

Tasarının 7. maddesiyle, doğum yardım ödeneğini düzenleyen 207. madde kaldırılmaktadır. Bunun yerine tüm vatandaşlara getirilen hak verilmektedir. O hak şu şekildedir:

"Doğum yardımı
EK MADDE 2- (1) Türk vatandaşlarına, doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne veya babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılır. Doğum yardımı, Bakanlıkça belirlenen zorunlu hallerde babaya ödenebilir. Doğum yardımı ödenmesinde Kimlik Paylaşımı Sisteminde yer alan nüfus kayıtlan esas alınır. Bu kapsamda yapılan ödemeler, Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır. Bu fıkrada belirtilen tutarları artırmaya Bakanlık ile Maliye Bakanlığı müştereken yetkilidir.