Türk hapishaneleri radikalleşme için müsait

İlker Sezer

Almanya'da çalışan Türk imam Mustafa Cimşit, sıradan bir din adamı değil. O, Almanya'da haftada beş gün parmaklıkların ardında hutbe veren, hapishanede ofisi bulunan ve kendi geçiş kartına sahip olan tek imam. Görevi ise, Radikal ideolojilere kapılan Müslümanların 'ruhlarını kurtarmak'... Almanya'da Müslüman mahkumların radikalleşmemesi için önleyici çalışma yapan Mustafa Cimşit, ziyaret ettiği İstanbul'da Milliyet'in sorularını yanıtladı.

2010 sonbaharında bomba ihbarı yaparak Almanya'nın aşırı İslamcı yeni terör dalgasıyla tanışmasına neden olan Emrah isimli teröristle uzun süre boyunca görüşen Cimşit, çabalarının sonucunda Emrah'ın sorgulama ve düşünme evresine girmesini sağlamış, bu başarısı Alman basınında büyük yankı uyandırmıştı.

Fransa'da Charlie Hebdo dergisini basan Said ve Cherif Kouachi kardeşler ile Kopenhag'da iki kişiyi öldüren Ömer Abdül Hamid El Hüseyin'in hapishanede radikalleştiğinin ortaya çıkmasının ardından Avrupa bu soruna yönelik çözüm arayışlarına girmeye başlamıştı. Frankfurt'taki bir hapishanede çalışan Cimşit, 'manevi bakım uzmanı' olarak mahkumların sıkıntıları ve 'radikalleşme' eğilimlerini tespit edip onlarla bire bir ilgileniyor. Cimşit, hapishanedeki odasına gelen mahkumlarla yüz yüze görüştüğünü, örneğin bir mahkumun kızıyla yaşadığı sorunu çözmek için kızının evine gidip konuşma talep ettiğini söyledi.

'Otorite boşluğu var'

Cimşit'in uzun süre boyunca görüştüğü Emrah, 2013 yılında hapishanedeki hücresinden Kuzey Ren Vestfalya İçişleri Bakanlığı'na yazdığı mektupta "Dışarı çıktığımda ne olacağını bilmiyorum gerçekten. Hiçbir işim ya da eğitimim yok. İş pazarında çalışma şansım sıfır gibi bir şey" demişti.

Cimşit'e göre, hapishanede radikalleşen insanların cezaevi çıkışı sonrasında iş ve gelecek konusundaki büyük kaygıları onların radikalleşmesini etkileyen bir durum. Cezaevinden çıkınca iş ve gelecek kaygısı olan, yabancı ülkede yaşayan Müslümanlar aşırıcı terör örgütlerinin kolayca yakalayabilecekleri bir av haline geliyor. Cimşit, Almanya'daki gibi bir 'manevi bakım uzmanlığı' kurumunun olmaması, devletin mahkumlara din hizmetini yeteri kadar ulaştırmaması nedeniyle Türk hapishanelerinde bir otorite boşluğu olduğunu söyledi.

'Hapse atılmamalılar'

Türkiye'deki hapishanelerin durumunu görmek için geçen sene Kandıra Cezaevi'ni ziyaret eden Cimşit, bir mahkumun kendisine söylediklerini hala kelimesi kelimesine hatırlıyor: "Ben eskiden Müslüman değildim. Müslümanlığı burada öğrendim. Bizim Müslüman zannettiklerimiz de Müslüman değilmiş. Bir şeyler yapmamız lazım. Bir eylem yapmamız lazım." Cimşit, yavaş yavaş radikalleşmeye başlayan ve eylem arayışına giren mahkumun, radikal kişiler ve gruplarla görüşerek bu noktaya geldiğini tahmin ediyor. Cimşit'e göre, Türkiye'deki hapishaneler, cezaevi vaizlerinin hizmet alanı genişletilip "manevi bakım uzmanlığına" dönüştürülmedikçe radikalleşmek için oldukça müsait bir ortam.

Cimşit, Almanya'daki mahkumların yüzde 20 ile yüzde 25'inin Müslüman olduğunu belirtti. Cimşit, Almanya nüfusunun yüzde 5'inin Müslüman olduğu göz önüne alındığında oldukça yüksek olduğunu vurguladı. Cimşit'in Almanya'da manevi bakım uzmanı olarak hizmet verdiği hapishanedeki 600 mahkumun 150'si Müslüman. Almanya'da 14-18 yaş arası mahkumların neredeyse yarısının, 18-21 yaş arası mahkumların yüzde 33'ünün Müslüman olduğunu aktaran Cimşit, 21'den büyük kişilerde ise bu oranın yüzde 20-25 arasında değiştiğini belirtti. Cimşit'e göre, bunun nedenleri ırkçılık, ayrımcılık, dışlanmışlık ve fırsat eşitsizliği. Cimşit, Almanya'dan Suriye ve Irak'a giderek askeri eğitim alan ancak orada bir terörist eyleme karışıp karışmadığı belli olmayan kişilerin yakalanıp tutuklanmasının çözüm olmadığını belirtti. Cimşit, 'devletin varlığını tehlikeye atmakla suçlanan' kişilerin bu yolla daha da radikalleşeceklerini ve topluma kazandırılmalarının zorlaşacağını düşünüyor.