MEB Şura Salonu, Sayıştay raporlarına girdi

MEB Şura Salonu,, Ankara'nın en prestijli mekanı olarak biliniyor. Ancak salonunun bazı derneklere ücretsiz, bazı derneklere ise farklı farklı fiyatlardan kiraya verilmesi Sayıştay'a takıldı.

Sayıştay tarafından yapılan değerlendirme, Salonun günübirlik kiralamalar için bir fiyat listesinin olması ve bu listenin herkese eşit şekilde uygulanması gerektiği belirtildi.

İŞTE SAYIŞTAY RAPORUNUN İLGİLİ BÖLÜMÜ

BULGU 1: Milli Eğitim Bakanlığı Şura Salonu, tahsis adı altında ücretsiz olarak veya bağış şeklinde standart olmayan bedellerle bazı vakıf, dernek ve kurumlara kullandırılmaktadır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin 3'üncü maddesinde Tahsis; mülkiyeti kendilerinde kalması koşuluyla kamu idarelerince, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesi amacıyla mülkiyetlerindeki taşınmazların, birbirlerine veya köy tüzel kişiliklerine; Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin ise, Maliye Bakanlığınca hizmetin devamı süresince kamu idarelerinin veya köy tüzel kişiliklerinin bedelsiz olarak kullanımına bırakılması olarak tanımlanmıştır.

Milli Eğitim Bakanlığı Şura Salonu tahsis adı altında kamu idareleri ile vakıf veya derneklere belirli sürelerle kullandırılmış, bu kullandırmaların karşılığı olarak bazılarından ücret alınmamış, bazılarından ise standart olmayan bağış şeklinde ücretler alınmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükmüne göre; yapılan işlem tahsis olmayıp salonun kiraya verilmesinden ibarettir, dolayısıyla salonu kullanan özel kuruluşlardan ya da kamu kurumlarından kullanım bedeli alınması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Bakanlığımız Şura Salonu, 10/04/2008 tarihinde alınan Bakan Onayı ile gelir ve gider işlemleri 5018 sayılı Kanunun 39' uncu ve 40' ıncı maddeleri doğrultusunda yürütülmesi talimatı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğüne verilmiştir.

5018 sayılı Kanunun Madde 39- Özel gelirler karşılığında idarelere tahsis edilen özel ödenek miktarları, ilgili idarelerin bütçelerinde gösterilir. Mali yıl içinde kullanılabilecek özel ödenek miktarı, tahsil edilen özel gelir tutarını geçemez. Tahsil edilen özel gelirlerin ödenek tutarını aşması halinde, ödenek eklenemez.

Özel gelirlere ilişkin olarak ilgili kanunlarında belirtilen fiyatlandırılabilir mal ve hizmetlerin tarifeleri ile uygulamaya yönelik usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak ilgili kamu idarelerince belirlenir.

Özel gelirlerin ödenek kaydına, gelecek yıla devrine, iptaline ilişkin yetki ve işlemler merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilir.

Madde 40- Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamaz.

Kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımlar gelir kaydedilir. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuatına göre değerlemeye tabi tutularak kayıtlara alınır.

Kamu yararına kullanılmak üzere kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımlar, dış finansman kaynağından sağlananlarda 28/03/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, hizmeti yapacak idarenin üst yöneticisi tarafından uygun görülmesi halinde, bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz.

Bu ödeneklerden mali yıl sonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarlar, tahsis amacının gerçekleştirilmesi bakımından yetersiz olanlar ile yılı bütçesinde belirlenen tutarı aşmayan ve iki yıl devrettiği halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde üst yönetici yetkilidir.

Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilir. Şartlı bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir.

15/04/2008 tarihli ve 1438 sayılı yazı ile Merkez Saymanlık Müdürlüğünde hesaplar açılmıştır.

28/04/2008 tarihli ve 1687 sayılı Strateji Geliştirme Başkanlığına yazılan yazı ile Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılan nakdi bağış ve yardımların, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 39 ve 40' ncı maddeleri gereği ekonomik kodlarına göre nakdi bağışların bütçeleştirilmesi sağlanmıştır.

MEB Şura salonu Kurum, Kuruluş, Özel ve Tüzel kişilere 5018 sayılı Kanunun 40' ıncı maddesi gereğince belirli bir bağış karşılığı günübirlik kullandırılmaktadır. Bu kullanımdan dolayı ilgili kullanıcı kullanım bedeli olan nakdi bağış miktarını Merkez Saymanlık Müdürlüğünde açılan Merkez Bankası Merkez Saymanlık, TR 100000100100000350121008 nolu IBAN hesabına yatırılıp dekontu salon yönetimine teslim edilmektedir.

Hesaba yatırılan nakdi bağışlar Destek Hizmetleri Genel Müdürünün talebi ile Strateji Geliştirme Başkanlığınca 03.02, 03.5, 03.7, 03.8 ekonomik kodlarına göre aktarılmaktadır.

Ekonomik kodlarına aktarılan paralar, Şura Salonu'nun ihtiyaçları için 5018 sayılı Kanunun 40' ıncı maddesinde geçen: "Kamu yararına kullanılmak üzere kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımlar, dış finansman kaynağından sağlananlarda 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, hizmeti yapacak idarenin üst yöneticisi tarafından uygun görülmesi halinde, bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz " hükmü doğrultusunda ekonomik koduna uygun olarak kullanılmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı ile Sevda Cenap And Müzik Vakfı arasında 06/10/2000 tarihinde protokol imzalanmıştır. Protokol gereği Şura Salonunun düzenlenen etkinliklerde görülen eksiklikleri ve zaman içinde meydana gelen yıpranmaları gidermek amacıyla Vakfın parasal desteğinde yapılacak tadilat ve onarımlarının oluşturulacak komisyon marifetiyle yapılması karara bağlanmıştır.

Protokolün 4. maddesi gereği salon her yıl Uluslararası Ankara Müzik Festivali için bir ay süreyle ücretsiz olarak Vakfa tahsis edilir. Vakıf bu hakkını başkasına devredemez. Ayrıca iki ay önceden talep edilmesi ve Bakanlığın programlarını aksatmaması koşulu ile yine ücretsiz olarak 15 günü geçmemek üzere Vakfın müzik ve kültür etkinliklerinde kullanılmak üzere Vakfa genel kurallar içinde öncelik tanınarak tahsis edilir.

MEB Şura Salonu Kamu Kurum ve Kuruluşlarına, Özel ve Tüzel Kişilere verilirken Ticari amaç güden faaliyetler ile bilimsel, kültürel, sanatsal ve eğitim amaçlı ticari amaç gütmeyen faaliyet bağışları toplum yararı gözetilerek değerlendirilmektedir.

Ayrıca, Bakanlığımızın taraf veya ortak olduğu faaliyet, program ya da etkinlikler ücretsiz olarak değerlendirilmektedir." Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresinin göndermiş olduğu cevap, rapordaki iddiaları şu gerekçelerle karşılamaktan uzaktır;

1- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 40'ıncı maddesi bağış ve yardımlarla ilgili olup, konumuzla ilgisi bulunmamaktadır. Söz konusu maddenin ilk fıkrasında değinildiği gibi; Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanması veya benzeri adlar altında tahsilat yapılması mümkün değildir. Milli Eğitim Bakanlığı Şura Salonu da bakanlık hizmetlerinde kullanılmak üzere Maliye Bakanlığı tarafından "tahsis" edilmiş olduğundan bu Salonun vakıf, şirket, kişi veya resmi kurumlara standart olmayan bağış bedelleri karşılığında verilmesi mümkün değildir.

Yapılan incelemede; Şura Salonu için Bakanlık Merkez Saymanlığında bir bağış hesabı oluşturulduğu ve bu Salonun günübirlik olarak bazı şirket, vakıf, dernek veya kurumlara bağış karşılığında veya ücretsiz olarak kullandırıldığı anlaşılmıştır. Ancak bağış karşılığı yapılan tahsislerle ilgili önceden komisyon kararı ile tespit edilmiş standart bir fiyat olmadığından bu şirket, vakıf, dernek veya kuramlardan farklı farklı bağış bedeli alınmıştır. Örneğin 1 günlük salon kullanım bedeli olarak Denizlim Kültür ve Dayanışma Demeğinden "Özay Gönlümü Anma ve Denizli Kültür- Sanat Gecesi" için 1.500 TL alınmışken, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'ndan sezon açılış konseri için 4.000 TL bağış alınmıştır. Yine Tek Yürek Yardımlaşma Derneği ve Hayrat Vakfına da salon birer gün ücretsiz olarak kullandırılmıştır. Bunlara ek olarak bazı kamu kurum ve kuruluşlara (Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, TÜBİTAK, Orman Genel Müdürlüğü gibi) da salonun ücretsiz olarak kullandırıldığı tespit edilmiştir.

Bakanlığın söz konusu etkinlikler dolayısıyla Salonun çeşitli giderlerini (elektirk, su, telefon, görevli personel gibi) karşılaması, buna karşılık ilgili vakıf, dernek veya kuramlardan herhangi bir bedel almaması 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun "Amaç" başlıklı 1'inci ve "Dış Denetim" başlıklı 68'inci maddesinde bahsedilen kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir. Ancak söz konusu binanın müstakil olarak elektrik, su, doğalgaz ve telefon abonelikleri yaptırılmamış olduğundan herhangi bir zarar tespiti de yapılamamıştır.

2- Kamu idaresi 15 yıl önce (2000 yılında) yapılmış olan bir protokolü gerekçe göstererek her yıl Sevda Cenap Vakfına 45 güne kadar Şura Salonunun ücretsiz olarak tahsis edilebileceğini iddia etmektedir. Ancak yapılan incelemede; Sözkonusu Salonun mülkiyetinin tapuda Maliye Hazinesi adına olduğu ve Maliye Bakanlığınca kamu hizmetlerinde kullanılmak maksadıyla Milli Eğitim Bakanlığı'na tahsis edildiği anlaşılmıştır. Kamu hizmetleri için tahsis edilmiş olan bu taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 47'nci maddesinde bahsedilen "tahsis edilen taşınmazların amacı dışında kullanılamayacağı ilkesine" de aykırılık teşkil etmektedir.

Ayrıca Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmeliğin 3'üncü maddesine göre tahsis işlemi mülkiyeti kendilerinde kalması koşuluyla kamu idarelerince, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerinin yerine getirilebilmesi amacıyla mülkiyetlerindeki taşınmazların, birbirlerine veya köy tüzel kişiliklerine; Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin ise, Maliye Bakanlığınca hizmetin devamı süresince kamu idarelerinin veya köy tüzel kişiliklerinin bedelsiz olarak kullanımına bırakılması olarak tanımlanmış olduğundan, Maliye Hazinesine ait olan Şura Salonunun protokol yapmak suretiyle özel hukuk tüzel kişisi olan bir vakıfa tahsis edilmesi mümkün değildir ve yapılmış olan bu protkolde hukuken geçersizdir.

Bunlara ilaveten 2000 yılında imzalanmış söz konusu protokolde herhangi bir sure kısıtlaması da yoktur. Bu durumda Şura Salonunun ilanihaye her yıl 45 gün süreyle Vakıfa tahsis edileceği anlamı çıkmaktadır.

Öte yandan Milli Eğitim Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca Şura Salonunun Sevda- Cenap And Müzik Vakfına 04-30 Nisan 2014 tarihleri arasında (26 gün) 31. Ankara Uluslararası Müzik Festivali etkinliği için verildiği, söz konusu festival etkinliklerine katılımın ücretli olduğu, dolayısıyla organizasyonu yapan vakıf bu işten para kazanmışken, kurumun herhangi bir kazancının olmadığı anlaşılmıştır. Şura Salonu aynı vakfa 20.02.2014 tarih ve 05.11.2014 tarihlerinde de birer gün olmak üzere 2 gün ücretsiz olarak kullandırılmıştır.

3- Son olarak idarenin bahse konu Salonu bazı vakıflara, derneklere veya kurumlara günübirlik olarak standart olmayan bağış karşılığında kullandırması 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin hükümlerine de aykırılık teşkil etmektedir. Zira Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi görev ve yetkisi, Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (b) bendine göre Maliye Bakanlığına aittir.

Buna göre kullanışlarının özelliği veya idareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51'inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla usulüyle ihale edilebilir. Oysa ki idarenin yapmış olduğu kısa sureli kullandırmalarda herhangi bir ihale yöntemine de başvurulmamıştır.

Öneri:

Hazine mülkiyetinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edilen Şura Salonunun özel ve kamu kurum ve kuruluşlarına kiralanması işlemlerinde "Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik" hükümlerinin dikkate alınması, Hazineye ait taşınmazları kiralama yetkisi Maliye Bakanlığında olduğundan, salonun MEB ihtiyacı dışında olduğu durumlarda diğer kullanıcılara kullandırılmasına ilişkin olarak, "Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik"in 70'inci maddesi çerçevesinde değerlendirilmesi için konunun Ankara Defterdarlığına aktarılması.

Ayrıca söz konusu yerlerin günübirlik kullanımlarıyla ilgili herhangi bir düzenleme bulunmadığından mevzuat boşluğunun Maliye Bakanlığınca giderilmesi.